اهمال در اجرای مصوبه شورای فضای مجازی؛

گروه فناوری- پیامک‌های تبلیغاتی ناخواسته مدت زیادی است که باعث ایجاد مزاحمت و طرح شکایت توسط مشترکین تلفن‌های همراه شده است و با وجود اینکه از سوی مسوولان وعده‌هایی برای پایان دادن به این مزاحمت‌ها داده می‌شد همچنان حجم انبوه این پیامک‌ها به تلفن‌های همراه ارسال می‌شود و مشکلات کماکان باقی است.
این درحالی است که شورای عالی فضای مجازی در سال ۹۳ با تصویب آیین‌نامه «ساماندهی پیامک‌های انبوه تبلیغاتی و ارزش افزوده»، سه نهاد وزارت ارتباطات، وزارت ارشاد و مرکز ملی فضای مجازی را متولی این موضوع قرار داد اما با وجود اقدامات صورت گرفته در این‌باره همچنان پیامک‌های تبلیغاتی و ارزش‌افزوده ناخواسته معضلی برای مشترکین محسوب می‌شود.
مشکلاتی از قبیل پیامک‌های آزاردهنده و تلاش ناکام مشترکین برای لغو آنها، حذف پیامک‌های اطلاع‌رسانی در پی درخواست لغو پیامک‌های ناخواسته، هزینه‌های اضافی برای مشترکین از پیامک‌های ناخواسته ارزش افزوده، دریافت پیامک تبلیغاتی از شماره‌های شخصی و نیز دریافت پیامک‌هایی که از نظر فرهنگی مغایر با فرهنگ کشور است، از جمله دلایلی است که نشان می‌دهد این مصوبه به صورت کامل و موفق اجرا نشده است.
با وجود اینکه سرویس پیام کوتاه تلفن‌همراه بیشتر از دو سال است که محبوبیت خود را بین مشترکین تلفن‌همراه از دست داده اما همچنان پیامک‌های تبلیغاتی ناخواسته که وقت و بی‌وقت برای مشترکین ارسال می‌شود، خاطره استفاده از این پیام‌رسان را در ذهن‌ها زنده نگه می‌دارد.


بازخوانی یک مصوبه ۳ ساله
مصوبه شورای عالی فضای مجازی با موضوع «سیاست‌های ساماندهی خدمات پیامکی ارزش‌افزوده و پیامک انبوه در شبکه‌های ارتباطی» مربوط به ۲۸ اسفندماه سال ۹۳ است.
این مصوبه این الزام را برای ارائه‌کنندگان خدمات ارتباطی نیز در پی داشت که باید امکان فعال‌سازی یا غیرفعال کردن دریافت پیامک‌های انبوه (تبلیغاتی و ارزش‌افزوده) را برای کاربران فراهم کنند. در این مصوبه هرگونه فعالیت برای ارائه خدمات محتوایی پیامکی با اخذ مجوز از وزارت ارشاد الزامی و این وزارتخانه مکلف شد درصورت وجود خلا قانونی یا مقرراتی، پیشنهادهای لازم را تهیه کند و به تصویب مراجع ذی‌ربط برساند.
طبق این آیین‌نامه، ارائه‌کنندگان خدمات پیامکی مکلف شدند همکاری لازم را برای فراهم کردن امکان «نظارت آنلاین» کارگروه ساماندهی پیامک‌های تبلیغاتی به عمل آورند.
ناکارآمدی سیاست‌های ساماندهی مزاحمت‌های پیامکی
شواهد نشان می‌دهد که با وجود آیین‌نامه و نیز اقداماتی که نهادهای مسوول درباره ساماندهی پیامک‌های تبلیغاتی انجام داده‌اند همچنان این پیامک‌ها به دست کاربران می‌رسد و الزامات، ضوابط و دستورالعمل تعیین‌شده در این خصوص کارآمد نبوده است.
اگرچه وزارت ارشاد نقش محوری در اجرای مصوبه ساماندهی پیامک انبوه دارد و دبیرخانه اجرای این مصوبه نیز در این وزارتخانه ایجاد شده اما خروجی اجرای این مصوبه از سوی این وزارتخانه مشخص نیست.
علاوه بر آنکه مرکز رسانه‌های دیجیتال وزارت ارشاد طبق این مصوبه موظف شد با تشکیل کارگروه نظارت بر ارسال پیامک با عضویت نمایندگان دستگاه‌های مختلف بر محتوای پیامک‌های ارزش‌افزوده قبل از ارسال نظارت داشته باشد در این مصوبه نسبت به ایجاد راهکارهایی برای لغو و عدم دریافت این پیامک‌ها برای مردم نیز تاکید شده است.از سوی دیگر مرکز ملی فضای مجازی در این زمینه، نقش نظارتی بر اجرای مصوبه ساماندهی پیامک‌های انبوه و ارزش‌افزوده داشته و باید وضعیت اجرای آن را اعلام کند.
وزارت ارتباطات نیز از فروردین‌ماه سال ۹۵ با راه‌اندازی سامانه یکپارچه لغو پیامک‌های انبوه، شرایطی را فراهم کرد تا مشترکین سه اپراتور تلفن‌همراه بتوانند به یک شیوه، دریافت پیامک‌هایی را که آسایش آنها را برهم زده، حذف یا لغو کنند اما این راهکار نیز آنطور که باید کارآمد نبود، به نحوی که شش ماه پیش در اسفندماه سال ۹۵ رگولاتوری از تذکر به اپراتورهای موبایل برای حل معضل پیامک‌های تبلیغاتی خبر داد و اعلام کرد: اپراتورها به ایجاد سامانه متمرکز فعال‌سازی و غیرفعال‌سازی پیامک‌های ارزش‌افزوده ملزم شده‌اند که با وجود این سامانه، همه چیز تحت مدیریت اپراتور در می‌آید و مشکل دریافت پیامک‌های ناخواسته به کلی حل می‌شود.
در آن زمان، رگولاتوری در مورد تعیین تکلیف پیامک‌های تبلیغاتی که با سیم‌کارت‌های شخصی ارسال می‌شوند نیز اعلام کرد که به‌زودی قوانین و مقررات لازم برای برخورد با این سیم‌کارت‌ها مصوب می‌شود که سلب امتیاز و قطع درگاه پیامکی از جمله راهکارهاست.
پیامک‌های تبلیغاتی، نرفته بازمی‌گردند
با وجود آنکه وزارت ارتباطات با راه‌اندازی سامانه ۸۰۰ شیوه‌ای را برای غیرفعال‌سازی خدمات پیامکی کاربران تلفن‌همراه در نظر گرفت اما بسیاری از مشترکین موبایل معتقدند این سامانه ناکارآمد است و کاربران بارها از طریق سامانه ۸۰۰ سرویس پیام کوتاه خود را لغو می‌کنند اما در برخی مواقع در کمتر از ۲۴ ساعت بعد یا حداکثر تا یک هفته بعد، مجددا پیام‌های تبلیغاتی دریافت می‌کنند.به گزارش مهر،در بسیاری موارد، حتی سامانه ۸۰۰ به کاربر می‌گوید که هیچ نوع پیامک ارزش‌افزوده‌ای برای وی فعال نیست با این وجود مشترک همچنان پیامک ارزش‌افزوده دریافت می‌کند که این پیامک‌ها برای کاربران هزینه در پی دارد. مشکل عدم لغو پیامک‌های تبلیغاتی و ارزش‌افزوده مربوط به تمامی اپراتورهای موبایل است و با وجود اینکه مشترکین از این خدمات ناراضی هستند، اپراتورهای موبایل همچنان معتقدند که به درخواست مشترکین، این سرویس را قطع کرده‌اند.
راه‌حل جهرمی برای توقف پیامک‌های ناخواسته
مشکل دریافت پیامک‌های تبلیغاتی ناخواسته از سوی مشترکین به صفحات شخصی وزیر ارتباطات در شبکه‌های اجتماعی نیز کشیده شد تا جایی که محمدجواد آذری جهرمی، با اذعان به این موضوع که پیامک‌های تبلیغاتی مزاحم، آرامش حریم خصوصی مردم را به هم ریخته است از راه‌اندازی سامانه دریافت گزارش‌های آنلاین از شکایات مربوط به مزاحمت‌های پیامکی خبر داد.وی با بیان اینکه پس از ساماندهی پنل‌های ارسال انبوه از طریق سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، اکنون ارسال این پیامک‌ها از طریق شماره‌های عادی و شخصی فزونی یافته است، گفت: صاحبان کسب‌وکار باید به حریم خصوصی مردم احترام بگذارند و متوجه این موضوع باشند که این نوع تبلیغات اثر عکس دارد. وزارت ارتباطات نیز برای این نیاز مشروع کسب‌وکارها باید با همکاری مرکز ملی فضای مجازی راهکاری بیندیشد.
آذری‌جهرمی خاطرنشان کرد: به سازمان تنظیم مقررات ابلاغ شد که با تمام توان جلوی ایجاد مزاحمت برای مردم را بگیرد و راهکاری نیز برای کسب‌وکارها که نیازمند بهره‌گیری از این فضا هستند، بیابد. به‌زودی سامانه‌ای برای دریافت گزارش‌های آنلاین شکایات مزاحمت‌ها و توقف سریع آنها راه‌اندازی خواهیم کرد.
تخلفات ارائه‌دهندگان خدمات پیامکی کنترل می‌شود
حسین فلاح‌جوشقانی، سرپرست سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در مورد آخرین وضعیت اجرای لغو پیامک‌های انبوه از طریق سامانه ۸۰۰ با توجه به نارضایتی بسیاری از مشترکین موبایل از دریافت پیامک‌های تبلیغاتی و ارزش افزوده ناخواسته، گفت: سامانه ۸۰۰ پیامک‌های تبلیغاتی ارسالی از سر شماره CP‌ها (ارائه‌دهندگان خدمات پیامکی) را مدیریت می‌کند. به این معنی که اعمالی از قبیل استعلام وضعیت، قطع پیامک‌های تبلیغاتی با ارزش‌افزوده و وصل آن را انجام می‌دهد.
وی در پاسخ به این سوال که بسیاری کاربران معتقدند که این سامانه ناکارآمد بوده و آنطور که باید نتوانسته مشکل کاربران را در دریافت وقت و بی‌وقت پیامک‌های انبوه تبلیغاتی و ارزش افزوده حل کند، توضیح داد: سامانه ۸۰۰ مدیریت قطع و وصل پیامک‌ها را انجام می‌دهد. در این زمینه دستورالعمل‌های زمان مجاز ارسال پیامک‌ها به اپراتور ابلاغ شده و نظارت بر رعایت زمان‌بندی یادشده انجام می‌شود.
فلاح‌جوشقانی گفت: تخلفات احتمالی در این خصوص مربوط به این سامانه نیست و به عملکرد و نظارت اپراتورها بر ارائه‌دهندگان سرویس‌های پیامکی مربوط می‌شود که براساس شکایت وارده و نظارت‌های موردی پیگیری می‌شود.سرپرست رگولاتوری در مورد دلیل اینکه بسیاری مشترکین مدعی‌اند که پس از اعلام لغو پیامک‌های ناخواسته از طریق ۸۰۰ چند روزی این پیامک‌ها لغو شده اما بار دیگر با سرشماره‌های دیگری، پیامک‌های تبلیغاتی ناخواسته دریافت می‌کنند، ادامه داد: این موضوع مربوط به تخلف برخی ارائه‌دهندگان خدمات پیامکی بوده است که با راه‌اندازی سامانه‌های کنترلی (centralize) توسط اپراتور جلوی این‌گونه تخلفات گرفته شده است.
سامانه مکمل ۸۰۰ راه‌اندازی می‌شود
فلاح‌جوشقانی در پاسخ به این سوال که آیا سامانه ۸۰۰ این کارایی را ندارد که برای همیشه پیام‌های انبوه ناخواسته حذف شود، گفت: با تکمیل و بهره‌برداری از سامانه‌های کنترلی مکمل سامانه ۸۰۰ (centralize) در اپراتورها این چرخه کامل شده و برای همیشه جلوی ارسال پیامک‌های انبوه به درخواست مشترک گرفته می‌شود.وی با اشاره به اینکه اپراتور همراه اول به دلیل تعداد بیشتر مشترکین به تبع تعداد بیشتر شکایت را داشته است، افزود: با ابلاغ رگولاتوری، این اپراتور سامانه مکمل تجمیعی (centralize) را راه‌اندازی کرده که تعداد شکایات به شدت کاهش یافته است.سرپرست رگولاتوری در مورد دستور وزیر ارتباطات درباره راه‌اندازی سامانه مجددی برای پیگیری شکایات کاربران از پیامک‌های ناخواسته گفت: این موضوع مربوط به ارتقای سامانه دریافت شکایت ۱۹۵ است که با توجه به بازخوردهایی که از اجرای سامانه‌های قبلی حاصل شده در این سامانه سعی خواهد شد کسب و کارهای جدید مورد توجه قرار گیرند.
برخورد با شماره‌های شخصی ارسال‌کننده پیام‌های تبلیغاتی
فلاح جوشقانی در مورد موضوع ارسال پیامک‌های تبلیغاتی از طریق شماره‌های شخصی نیز گفت: دستورالعملی در کمیته ساماندهی پیامک‌های انبوه با محوریت وزارت ارشاد تهیه و تدوین شده که در آن مواردی در مورد تبلیغات از طریق پیامک‌های شخصی مشخص شده است که به محض ابلاغ، اطلاع‌رسانی‌های لازم صورت خواهد گرفت.