روزنامه آفتاب یزد
1396/06/23
فرجام یک وعده
آفتاب یزد – گروه سیاسی: گویا نفس‌های وعده حضور زنان در دولت دوازدهم به شماره افتاده است. این خبر را هم محمود واعظی رئیس دفتر رئیس‌جمهوری داده است. از آن زمان که حسن روحانی در صحن مجلس شورای اسلامی‌و در پیشگاه نمایندگان مردم، برای به سرانجام رساندن ناامیدی مستولی بر نیمی‌از جمعیت جامعه ایران اظهار داشت که «خیلی دلم می‌خواست حداقل سه وزیر زن داشته باشیم و گزینه‌های آن نیز انتخاب شده بود اما نشد...» یک ماه می‌گذرد. اما او برای زدودن دلسردی بانوان کشور و دادن این امیدواری که هنوز وعده حضور زنان در دولت دوازدهم زنده است و نفس می‌کشد، در نخستین گفتگوی تلویزیونی خود به عنوان رئیس دولت دوازدهم با لبخندی بر لب گفت که «به همه وزرای دولت دوازدهم دستور دادم که هر وزیری حداقل باید دو نفر از جوان‌ها را در سمت معاون وزیر یا مشاور وزیر و یا دستیار وزیر به کار گیرند و حتماً از خانم‌ها در یکی از این سمت‌های مشابه بهره ببرند.» اما دیری نپایید که این وعده حسن روحانی جامه عمل به خود نپوشید و زنده به گور شد چراکه مبتنی بر بررسی‌های خبرنگار آفتاب یزد، به جز وزارتخانه نفت، در سطوح کلان سایر وزارتخانهها زنان دیده نشده‌اند. ورای پایتخت، در مناصب مهم مدیریتی در استان‌ها نیز اثری از زنان به چشم نمی‌خورد. در توجیه این امر، واعظی وزیر سابق ارتباطات و رئیس دفتر جدید حسن روحانی اشکال را تجربه ناکافی زنان دانسته. او پس از اشاره به انتصاب هفت استاندار در هیئت دولت، اظهار داشته است: «به هر حال این موضوع در حال بررسی ما در انتخاب مسئول خیلی تفاوت جنسیتی قائل نمی‌شویم، اما به هر حال توانایی‌هایی که یک شخص دارد، دارای اهمیت زیادی است.باید به گذشته بازگردیم، آقایان این مراحل را طی کرده‌اند و در زمانی بخشدار و فرماندار و معاون استاندار بوده‌اند.» گویا این نگاه واعظی به زنان به تمام بخش‌های قوه مجریه تسری یافته است چراکه زنان در دولت دوازدهم نه بر صندلی وزارت نشستند و نه عنوان معاونت مردانِ وزیر را به دنبال خود یدک کشیدند و نه در ریاست استان‌ها از سهمی‌برخودار شدند. از همین روی می‌توان استنتاج کرد که زنان بخش مغفول مانده دولت دوازدهم هستند.
ایران بدون زنان ایران است؟
گویا تنها استفاده از پوشش چادر جزو پروتکل کابینه دولت دوازدهم نبوده است بلکه عدم بهره‌گیری از توانمندی‌های «زنان» هم در این پروتکل آمده است و مردان دولت روحانی هم به اظهارات واعظی مبنی بر «طی نکردن مراحل توسط زنان» معتقدند چراکه نیمی‌از جمعیت ایران سهمی‌از دولت دوازدهم در سطوح کلان مدیریتی نداشته‌اند؛ از وزارت و معاونت گرفته تا استانداری‌ها و فرمانداری‌ها.
Z استان‌ها، فقیر از حضور زنان: پیش از آنکه واعظی با ادبیات عجیب درصدد توجیه عدم حضور زنان در پست‌های کلان مدیریتی باشد و آنها را فاقد تجربه بنامد، محمدحسین مقیمی‌قائم مقام وزیر کشور درباره احتمال انتصاب استاندار بانو گفته بود: «احتمال حضور زنان در سمت استاندار وجود ندارد.» طیبه سیاوشی شاه عنایتی، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی‌نیز در گفتگو با آفتاب یزد اظهارداشت: «در زمان رای اعتماد به وزرا هم از جانب رئیس‌جمهور، هم از سوی وزیر کشور به ما گفته شد که حضور استاندار خانم منتفی است به همان دلیلی که حضور وزیر خانم منتفی شد. آقای رئیس‌جمهوری گفتند که من خواستم و نشد!» در دولت یازدهم هم زنان نتوانستند در مدیریت استانداری‌ها نقشی داشته باشند و از میان 430 فرماندار تنها چهار فرماندار خانم در سه شهرستان کشور وجود داشت؛ حمیرا ریگی در زاهدان، معصومه پرندوار در‌هامون، مرحوم مرجان نازقلیچی در بندر ترکمن و عزت کمال‌زاده عباسی در جزیره قشم. از میان 1059 بخشدار فقط 13 بخشدار زن وجود دارد! این درحالی است که برمبنای اظهارات واعظی، زنان برای پیمودن مراحل باید از بخشداری‌ها و فرمانداری‌ها شروع کنند اما در چنین شرایطی هم سهمی‌از این مناصب ندارند تا بخواهند شروعی داشته باشند! در اینباره سیاوشی، عضو فراکسیون زنان مجلس به آفتاب یزد می‌گوید: «اگر دولت مایل به مشارکت زنان است باید به این دور باطل خاتمه دهند یعنی اینکه هر دفعه استدلال آورده شود که چون زنان «این مراحل را طی نکرده‌اند» نمی‌توانند مسند امور را در اختیار بگیرند. برای همیشه این استدلال قابل پذیرش نخواهد بود .خانم‌هایی الان در کشور حضور دارند که شاید بیش از 10 سال است که در یک سطح کارشناسی باقی مانده‌اند اما مردانی که دارای همان تخصص، تجربه و توانمندی هستند توانسته‌اند پست‌های بالاتری را کسب کنند یکی از موانع بزرگ رسیدن به رشد در کشورهای درحال توسعه مثل کشور ما که دولتش مردسالارانه است، این است که اعتمادی به زنان مدیر نمی‌شود. دولت دوازدهم باید این فرصت را در اختیار زنان می‌گذاشت. وقتی آقای واعظی می‌گوید آقایان زمانی بخشدار و فرماندار بوده‌اند و حالا می‌توانند استاندار شوند خب همین فرصت را در اختیار زنان بگذارند. ما بسیار موافق آن هستیم که 50زن بخشدار یا فرماندار در سراسر کشور منصوب شوند. بیایند یک سهمیه‌ای به زنان اختصاص دهند.» وی اضافه می‌کند: «ما خیلی به تبعیض مثبت اعتقادی نداریم اما پس از گذشت این همه دوره مغفول ماندن زنان در پست‌های مدیریتی، یک چنین تبعیض مثبتی را دولت باید قائل شود. مگر مصوبه شورای اداری دولت یازدهم این نبود که 30درصد پست مدیریتی به زنان و جوانان اختصاص داده شود. بسیار خب از پایه یعنی همان بخشداری شروع کنند.»
Zقحط النسا(!) با وجود تمام توجهات کلامی‌و شعارگونه در خصوص اهمیت به میدان آمدن زنان و توجه به سهم آنان در مدیریت کشور، یک بررسی ساده در میان معاونت‌های وزارت‌خانه‌های دولت دوازدهم نشان می‌دهد که به موازات عدم انتخاب وزیر زن علیرغم مطالبه مردم و عدم انتخاب استاندار زن به دلیل منطق عجیب مطرح شده از سوی محمود واعظی، حالا توصیه مستقیم رئیس جمهوری برای انتخاب معاونین زن توسط وزرا نیز به جایی نرسیده است. در میان 16 وزارتخانه ای که وزرای خود را شناخته اند، تنها و تنها وزارت آموزش و پرورش است که در میان معاونین خود یک خانم را دیده است. البته این هم اتفاق ویژه ای به حساب نمی‌آید. در 27 معاونت وزارت آموزش و پرورش تنها معاون آموزش ابتدایی را به رضوان حکیم زاده سپرده اند. با در نظر نگرفتن معاونت امور زنان در وزارت خانه‌ها، هیچ وزیر دیگری بانوان را به میدان نیاورده است. البته هستند مواردی برای رفع تکلیف یا از سر ناچاری که بانوان را بخشی از دولت دوازدهم قرار داده است. مثلا در وزارت بهداشت، در میان 15 معاون، 11 مدیر ارشد و 26 مشاور، تنها مشاور وزیر در امور مامایی و همچنین حوزه سلامت زنان هم به ناچار سهم بانوان شده است! در میان باقی آقا مهندس‌ها و آقا دکترهای معاون و مشاور که نام‌شان در پورتال‌های وزارتخانهها ردیف شده است اما، جایی برای زنان ایرانی نیست.
Zیک استثنای مطلوب: شاید دور از انصاف باشد اگر حساب وزارت نفت را از باقی وزارت‌خانه‌های تمام مرد محور کابینه جدا نکرد. وزارت نفت تحت مدیریت بیژن نامدار زنگنه اگرچه در حلقه معاونین اولیه خود نام هیچ زنی را نمی‌بیند، با این حال با توجه به گستردگی این وزارت خانه به عنوان بستر و شریان اقتصادی کشور و وجود سازمان‌های متعدد و راهبردی مانند شرکت ملی نفت، پتروشیمی‌و غیره، به خوبی برای بها دادن به بانوان ایرانی تلاش شده است و از این حیث می‌توان حساب آن را از باقی وزارت خانه‌ها جدا دانست.
طیبه سیاوشی نماینده مجلس شورای اسلامی‌در گفتگو با آفتاب یزد تصریح کرد: «در هر حال یک مسئله مهم این است که در دولت دوازدهم مدیران اجرایی هم چون آقای مهندس زنگنه در وزارت نفت به مدیریت زنان اعتماد کنند البته ایشان مدیریت زنان را باور قلبی دارد.» وی درباره تذکرهای پی‌درپی فراکسیون زنان به وزرا برای به کارگیری زنان در سطوح کلان اظهار داشت: «ما دائم در حال تذکر دادن هستیم و این تذکرها تنها توسط مردم شنیده میشود چون وزرا و مدیران دولتی به هیچ وجه جوابگو نیستند.» نماینده فراکسیونی امید فاش کرد: «شاید جالب باشد؛ ما زمانی که وزرا برای گرفتن رای اعتماد به مجلس آمدند منشوری را تدوین کردیم و به همه این آقایان وزرا ارائه دادیم مبنی بر اینکه این آقایان در دستگاهی که مدیریت کلان آن را عهده‌دار می‌شوند متعهد شوند که از خانم‌ها و جوانان استفاده کنند؛ همه آنها گفتند چشم! جز وزارت نفت در وزارت‌خانه‌های دیگر زنان دیده نمی‌شوند حتی وزارت امور خانه فکر می‌کنم آخرین جایی باشد که زنان در آن جا دیده شوند.» سیاوشی افزود: «باید اذعان کنم که دولت دوازدهم بیش از پیش محافظه‌کار شده است و قطعا با این حجم محافظه‌کاری نمی‌توان به توسعه‌ای که دولت مدنظر دارد رسید».
در این میانه اما وزارت نفت به خوبی دیدگاه‌های موردنظر مردم را پیاده سازی می‌کند. وزارت خانه عریض و طویلی که به راحتی می‌تواند مانند سایرین عذر و بهانه در آستین داشته باشد اما مدت کوتاهی پس از آغاز به کار خود با صدور بخشنامه‌ای رفع تبعیض‌های جنسیتی در وزارت خانه را به عنوان یک قانون ابلاغ می‌کند. در خرداد ماه سال جاری بیژن زنگنه طی ابلاغیه‌ای خطاب به مدیران عامل شرکت‌های اصلی و فرعی تابعه وزارت نفت ، قائم مقام، معاونان و مشاوران وزیر و روسای واحدهای مستقل ستادی به منظور رفع تبعیض در جذب و به کارگیری بانوان در مشاغل و سمت‌هایی که متناسب با توانمندی ایشان باشد، صادر کرد. توانمندی‌های متناسب با خانم‌ها اما یعنی همه کار منهای حضور در سکوهای نفت و گاز و کارهای این چنینی. در بند نخست این ابلاغیه آمده است: « علاوه بر مشاغل و سمت‌هایی که بنا به طبیعت یا ماهیت آنها، الزاماً باید توسط بانوان اداره شوند، در دیگر موارد جذب و استخدام جدید و هرگونه به کارگیری نیروی انسانی به هر عنوان و به هرشکل، اعمال هیچگونه تبعیضی برای بانوان مجاز نمی‌باشد. اشتغال در سمت‌های اقماری، سمت‌های نوبت کاری (جز سمت‌های حوزه بهداشت و درمان) و کار در سکوهای نفتی و گاز از این حکم مستثنی می‌باشند.
تبصره ـ اگر در شرایط فعلی بانوانی در سمت‌های مستثنی شده فوق الذکر مشغول به کار باشند، بایستی در بازه زمانی حداکثر یکساله به سمت‌های مناسب دیگری با توافق آنان منتقل و به کار گرفته شوند.» در این دستور همچنین تمام افراد و مدیران موظف شده‌اند هرگونه برخورد تبعیض آمیز را گزارش داده و برای رفع آن اقدام کنند.
در همین راستا آذر منصوری فعال سیاسی اصلاح طلب در روزهای گذشته با انتشار توئیتی از رویداد جدید و قابل تحسین وزارت نفت در چنین وضع و اوضاعی خبر داد: «اقدام قابل توجه وزارت نفت برای زنان ایران. براى اولین بار مدیریت اجرای طرح توسعه یکی ازمیادین مشترک گازی کشور به یک زن (شبنم شهبازى) سپرده شد.»
همچنین پیش‌تر مشاور بانوان وزیر نفت در گفتگویی رسانه‌ای اظهار داشت: «برای افزایش مشارکت زنان در این وزارتخانه هفته گذشته در شورای معاونان وزارت نفت مصوب شد که صنعت نفت باید زمینه ارتقای جایگاه زنان را فراهم کند.» فاطمه تندگویان با بیان این که فضای مشارکت بانوان در این وزارت خانه فراهم است عنوان کرد: « اکنون مشاوران امور بانوان در این وزارتخانه به 76 شرکت نفت رسیده است.» از سوی دیگر تندگویان در راه کمک به حضور بانوان در وزارت نفت مشاوران زن را در بخش‌های مختلفی از این این وزارت خانه منصوب کرده است که از جمله آنان نوشین نجار مشاور زنان شرکت ملی نفت ایران، آمنه علمی‌مشاور زنان شرکت ملی پالایش و پخش ایران، فریده پاداشی مشاور زنان شرکت ملی گاز ایران و فرزانه شهبازی مشاور زنان شرکت ملی صنایع پتروشیمی‌قابل اشاره‌اند.
وزارت نفت اگرچه مانند دیگر واحدهای اجرایی کابینه معاون زن برای خود نمی‌بیند، با این حال با اقداماتی این چنینی یا همان‌طور که ذکر شد بها دادن عملی به نقش زنان در هیئت مدیره‌های بزرگ سهم خود را تا حدودی ادا کرده است. برای نمونه در میان اعضای هیئت مدیره پنج نفره شرکت ملی صنایع پتروشیمی‌که یکی از آنها شخص زنگنه است، نام مرضیه شاهدائی به عنوان نایب رئیس و همچنین فرناز علوی نیز به چشم می‌خورد. یا در نمونه دیگری، ریاست صندوق‌های بازنشستگی، پس انداز و رفاه کارکنان شرکت ملی نفت و همچنین ریاست سرمایه‌گذاری طرح‌های بالادستی این شرکت به خانم‌ها سپرده شده است. این وزارت خانه حتی در اقدامی‌جالب سایت اینترنتی جداگانه‌ای با عنوان «زنان نفت» تاسیس کرده و در آن رویکرد وزارت در امور زنان و خانواده را مدیریت می‌کند. به همین خاطر بدون شک نمی‌توان وزارت نفت را در ردیف باقی وزارت خانه‌هایی که خانم‌هایش هنوز «طی طریق و گذران مراحل» نکرده اند شمارش کرد.
در دنیا چه خبر است
در تازه ترین انتصابات زنان در پست‌های کلان مدیریتی در اقصی نقاط جهان، در کشور سنگاپور «حلیمه یعقوب» رئیس سابق پارلمان این کشور، روز گذشته به سمت ریاست جمهوری این کشور دست یافت. خانم شما المزروعی وزیر 22 ساله اماراتی هم روز گذشته عنوان جوان‌ترین وزیر را در کتاب گینس به نام خود به ثبت رسانید. اما در ایران، چهره‌ای سیاسی اظهار می‌دارد که هنوز زنان همچون مردان مراحل را طی نکرده اند و نمی‌توانند مسئولیت‌های کلان کشوری را عهده‌دار شوند! این در حالی که کابینه دولت یازدهم شاهد حضور شخصیتی بود که پله‌های رشد را یک به یک پیمود اما به ناگاه به جای صعود به قله وزارت به سمت دستیار ویژه رئیس جمهوری تنزل یافت. شهیندخت مولاوردی چهره‌ای است که از استادی دانشگاه کار رسمی‌خود را آغاز کرد، به عنوان یک تحصیل‌کرده حقوق به کار خود ادامه داد، در یکی از احزاب مطرح کشور فعالیت کرد و در دولت یازدهم هم معاون رئیس جمهوری در امور زنان شد اما به ناگاه درست زمانی که آحاد فعالان حقوق زن خواهان مانایی او در معاونت زنان بودند، دستیار ویژه رئیس جمهوری شد. مولاوردی شخصیتی بود که به دلیل توانمندی‌هایش از او به عنوان گزینه وزارت آموزش و پرورش یاد می‌شد. یا چهره دیگری چون الهه کولایی استاد دانشگاه و نماینده مجلس ششم. او عضو هیئت علمی‌دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، مشاور گروه تحولات شرقِ مرکز تحقیقات استراتژیک، مدیر گروه کشورهای مشترک‌المنافع مرکز تحقیقات استراتژیک، مشاور اداره کل اطلاعات مطبوعات وزارت امور خارجه، سرپرست آموزش دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، عضو شورای مرکزی مرکز مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، عضو هیئت موسس انجمن دوستی ایران و روسیه، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، عضو شورای پژوهشی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی‌و بسیاری دیگر از مناصب بوده است. خود کولایی در گفتگو با آفتاب یزد توقف رشد بانوان را می‌پذیرد و در اینباره می‌گوید: «نکته‌ای که به آن اشاره شد بسیار درست است آنهم به دلیل شرایطی که در سال‌های گذشته بر کشور حاکم بود و مقاومت‌های جناحی که در برابر تصدی سمت‌های بالای دولتی و حتی اقتصادی در برابر زنان وجود داشته اما از آن مهم‌تر این است که در مورد معدود زنانی هم که توانسته‌اند شایستگی‌ها و توانایی‌های خود را به اثبات برسانند ما شاهد کم لطفی و بی‌توجهی‌هایی هستیم که با استدلال‌هایی چون «زنان مراحل را طی نکرده‌اند» هیچ نسبتی ندارند.» وی اضافه می‌کند: «در طول سال‌های گذشته چه در مجلس شورای اسلامی‌و چه در مدیریت‌های میانی کشور زنان شایسته بسیاری حضور پیدا کرده‌اند که به درستی نیز از سوی مدیران عالی کشور شناخته شده‌اند اما متاسفانه شاهد آن هستیم که اراده سیاسی موثر برای پذیرش صلاحیت آنها به وجود نیامده و برخلاف دیدگاه‌های رهبر انقلاب اسلامی‌در ایام پیروزی انقلاب و پس از آن ، به ویژه نقش تاثیرگذار زنان در همه مراحل و فراز و فرودهای تحولات سیاسی – اجتماعی کشور، با این نوع استدلال‌ها در مورد انکار توانمندی‌های زنان و به کار نگرفتن آنها روبه‌رو هستیم.»
کولایی ادامه می‌دهد: «این مسئله اهمیتش آنجایی بیشتر میشود که در میان کشورهای منطقه غرب آسیا، کشورهایی مانند افغانستان یا پاکستان یا کشورهای حوزه خلیج‌فارس، ما در زمینه حضور زنان، در جایگاه خوبی قرار نگرفته‌ایم و جامعه و نظام اسلامی‌که انقلاب 57 را تجربه کرده پذیرای چنین مقایسه و شرایطی نیست. به نظر می‌رسد گروه‌هایی که این نوع استدلال‌ها را مطرح می‌کنند باید ایام انتخابات و نقش تعیین‌کننده و اثرگذار زنان را چه در ستادها و چه در پای صندوق‌های رای به یاد آورند و مرور کنند تا ناموجه بودن این قبیل استدلال‌ها بر آنها روشن شود.»
روحانی توضیح دهد
حال باید خطاب به حسن روحانی اظهار داشت که چگونه می‌خواهد به توجیه مغفول ماندن سهم نیمی‌از مردم کشور پاسخ دهد و در برابر اظهارات ناموجه محمود واعظی چه توضیحی ارائه خواهد داد.
سایر اخبار این روزنامه
هم معیشت
هم معیشت
بشار اسد: سوریه ثابت‌قدم به سمت پیروزی پیش می‌رود
واکاوی سخنان اخیر دی میستورا
به زنان فرصت دهید
دستگیری یک داعشی در نزدیکی تهران
انتصاب‌های عجیب نجفی ادامه دارد
فرجام یک وعده
برخی به دنبال عبور از هویت اصلاح طلبی هستند
سران فتنه به استخر، سونا و اسب سواری می‌روند
مجمع باید انقلابی، فکر و عمل کند و انقلابی باقی بماند
