فصل جدید سیاست‌گذاری در حوزه حمل و نقل کشور؛

گروه حمل ونقل- مکان‌های تاریخی، موزه‌ها، کوه‌ها و دریاها همه از عواملی هستند که می‌توانند گردشگران بسیاری را از اقصی نقاط جهان به خود جلب کنند. در ایران نیز هرگاه صحبت از جذب توریست می‌شود توجه افکار عمومی غالبا به سمت مکان‌هایی نظیر تخت جمشید و پاسارگاد، شوش و بسیاری از شهرهای تاریخی جلب می‌شود. با این وجود اگر به شهرهایی در دنیا نگاه کنیم که سالانه بیشترین تعداد گردشگر را به خود جذب می‌کنند می‌بینیم اغلب این شهر‌ها خالی از تاریخ و تمدن‌های چند هزار ساله یا جنگل‌های بی‌پایان هستند.
چه چیزی موجب می‌شود گردشگران یک شهر را به شهر دیگر ترجیح دهند؟ عواملی از جمله مراقبت از مکان‌های باستانی، تبلیغ جهت جذب توریسم، ساده کردن شرایط دریافت روادید و بهبود حمل‌و‌نقل را می‌توان از این جمله نام برد. با این وجود یکی از مهم‌ترین مسایل افزایش محتوای قابل گردش است، به عبارت دیگر مهم‌ترین شهرهایی که هرساله توریست‌های بسیاری را در خود می‌بینند از معماری شهری زیبایی بهره‌مند هستند. سنگفرش کردن خیابان‌ها، درخت‌های پر شاخ و برگ، تمیز بودن محوطه شهری، افزودن به حجم فضای سبز شهر، زیبا بودن نمای ساختمان‌ها همه و همه از مواردی هستند که بدون آنکه تاریخ و تمدنی چند هزار ساله را به نمایش در بیاورند از تمدن کنونی ساکنان شهر حکایت می‌کنند و می‌توانند گردشگران بسیاری را به خود جذب کنند.
جذب گردشگر می‌تواند ایجاد شغل، بهبود وضعیت اقتصادی و آمیختگی مثبت فرهنگ‌های مختلف را با خود به همراه داشته باشد. نکته دیگری که در زیباسازی شهری باید به آن توجه شود خود ساکنان شهرها هستند. در حال حاضر تهران به گونه‌ای است که بسیاری از قوانین مربوط به معماری شهری در آن رعایت نمی‌شود. به عنوان نمونه در اغلب کوچه‌های شهر بیش از پنج تا 10 نوع سنگفرش مختلف برای پیاده‌رو‌ها به چشم می‌خورد، سطح آسفالت خیابان‌ها اغلب صاف نیست و اینها تازه زیربنایی‌ترین مشکلاتی است که سال‌هاست کسی به رفع آنها نیندیشیده است.
دستورکاری جدید برای تمامی راه‌های کشور


بر همین اساس محمد شکرچی‌زاده، رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با تاکید بر اینکه طرح معماری‌ راه در صورت تصویب می‌تواند به عنوان دستورکار جدیدی برای تمامی راه‌های کشور باشد، می‌گوید: با تصویب و اجرایی شدن معماری راه، فصل جدیدی در سیاستگذاری‌های کلان حوزه راه گشوده می‌شود.
وی در گفت‌وگو با پایگاه خبری وزارت راه‌و‌شهرسازی درباره ایده معماری‌ راه و طرحی که در وزارت راه‌و‌شهرسازی با ایده عباس ‌آخوندی شکل گرفت، نکاتی را مطرح کرد.
شکرچی‌زاده گفت: با توجه به اینکه در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، بخش‌های معماری و شهرسازی در کنار بخش‌های مختلف حمل‌و‌نقل وجود دارد، مرکز در ابتدای آغاز مطالعات طرح معماری راه که توسط مشاوری از دانشگاه شهید بهشتی در حال انجام است، پیشنهادات خود را ارائه کرد. مطالعات و ارائه طرح توسط مشاوران طی جلساتی در وزارت راه‌و‌شهرسازی در حال انجام است.
رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با تاکید بر این مطلب که معماری‌ راه، پیونددهنده حوزه شهرسازی و همچنین حمل‌و‌نقل است، گفت: زیبایی و ایمنی در بحث معماری راه دو موضوع جدانشدنی از یکدیگر هستند که در موضوع زیبایی و ایمنی، معماری به کمک موضوعات فنی و مهندسی می‌آید و آنها را تکمیل می‌کند.
استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: در بحث سفر، با توجه به اهمیتی که موضوع گردشگری پیدا می‌کند و نقشی که گردشگری و رونق آن در اقتصاد کشور ایفا می‌کند راه‌ها را باید به عنوان جزوی از عناصر تشکیل‌دهنده سفر در نظر گرفت که می‌توانند با ساخت اصولی و تامین‌کردن نیاز مسافران خود به جزیی از عناصر تشکیل‌دهنده سفر تبدیل شوند.
شکرچی‌زاده با تاکید بر اینکه معماری‌راه، پیونددهنده دو حوزه مهم شهرسازی و حمل‌و‌نقل است، گفت: با توجه به اهمیتی که بحث گردشگری در اقتصاد کشور ایفا می‌کند و تمرکزی که در این حوزه در حال انجام است همچنین بحث امنیت راه‌های کشور، باید با ساخت و بهسازی راه‌های کشور، راه‌ها خود به بخشی از سفر تبدیل شوند.
وی تصریح کرد: رضایتمندی مردم از راه‌های کشور بسیار مهم بوده و در کنار موضوع مهم ایمنی و مباحث زیبایی‌شناسانه در معماری راه مورد توجه قرار گرفته است.
لزوم توجه به راه‌های جدید‌الاحداث
رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با تاکید بر این مطلب که باید در معماری راه به اصول و مبانی معماری به ویژه در راه‌های جدید‌الاحداث توجه داشته باشیم، گفت: در کنار توجه به موضوع معماری راه برای راه‌های جدیدالاحداث، برای راه‌هایی که قبلا ایجاد شده نیز باید اصول و مبانی معمارانه و زییابی شناختی مورد توجه قرار بگیرد.
شکرچی‌زاده افزود: اگر در احداث و بهسازی راه‌های کشور اصول و مبانی معمارانه نادیده گرفته شود علاوه بر نادیده گرفتن امنیت می‌تواند موجب خستگی بیش از اندازه مسافران و رانندگان شود و در چنین شرایطی، آمار تصادفات بالا می‌رود.
وی با اشاره به اینکه در جلسه اخیر شورای‌عالی فنی، بحث معماری ‌راه مورد بررسی قرار گرفت و با انجام اصلاحاتی پیشنهاد شده از سوی شورای‌عالی فنی، توسط مشاور طرح در دست تکمیل است، گفت: مقرر شد تا یکسری اصلاحاتی روی طرح ارائه شده معماری راه توسط مشاور طرح انجام بگیرد تا بعد از موافقت نهایی به تصویب برسد.
شکرچی‌زاده همچنین‌ گفت: آنچه که مهم است این است که مشاور طرح، علاوه بر مباحث فنی و مهندسی، ایمنی به مقوله طراحی نیز توجه کند. زیرا معماری راه، فصل جدیدی در سیاستگذاری‌های حوزه کلان راه می‌گشاید که امیدواریم در آینده نیز تداوم پیدا کند.
شکرچی‌زاده همچنین در پاسخ به این پرسش که تجربه‌های تاریخی در معماری راه تا چه اندازه کارساز خواهد بود؟ گفت: تدوین دستورالعمل یکپارچه برای معماری راه‌های کشور از ده‌‌ها سال قبل که راهسازی در کشور مطرح بوده مورد توجه ویژه قرار نگرفت. ممکن است سلایقی آن هم به صورت موردی در برخی از راه‌های کشور اعمال شده باشد اما به صورت یک سرفصل و به صورت یکپارچه و دستور کار برای تمامی راه‌های کشور وجود نداشته است.
وی ادامه داد: اما با تصویب طرح، اجرایی شدن آن به صورت دستورکار در خواهد آمد. ممکن است که در ابتدای کار نیز مقاومت‌هایی در این رابطه وجود داشته باشد اما بالاخره این دستورکار، جا خواهد افتاد.
شکرچی‌زاده همچنین یادآور شد: در راه‌های موجود کشور، همچون، راه‌هایی که از مسیرهای کوهستانی رد شده‌اند یا راه‌هایی که از جنگل‌ها و مناطق سرسبز عبور کرده‌اند عموما شاهد هستیم که جنبه‌های زیباشناختانه در آنها رعایت شده است. اما راه‌هایی که در دشت‌ها وکویر بوده‌اند نیز عموما فاقد اِلمان‌های معمارانه هستند.
رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: آنچه که در بحث معماری راه، باید مورد توجه قرار گیرد این مطلب است که در راه‌هایی که هیچ‌گونه عناصر کمک‌دهنده برای معماری راه از جمله محیط زیست مناسب وجود ندارد چگونه باید راه‌هایی ایجاد کرد که خلاقانه باشند و بتواند راه را از لحاظ زیبایی‌شناختانه مورد توجه قرار دهد، این مطلب است که مورد توجه است و در فاز جدید معماری راه انجام خواهد شد.
شکرچی‌زاده افزود: راه‌های قدیمی ما از جمله راه‌هایی که به سمت شمال کشور یا مناطق کوهستانی وجود دارند راه‌هایی هستند که زیبا هستند اما متاسفانه تقارنی بین زیبایی و ایمنی وجود ندارد. بسیاری از راه‌های قدیمی از نظر ایمنی در شرایط مطلوبی قرار ندارند و ما شاهد تصادفات و تلفات جانی در راه‌های کشور هستیم.
وی تاکید کرد: در معماری راه ایمنی فدای زیبایی نمی‌شود.شکرچی‌زاده همچنین گفت: به عنوان مسوول مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی از اینکه این مطلب مورد توجه وزارت راه‌و‌شهرسازی قرار گرفته است بسیار خرسندم و امیدوارم مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نیز هرگونه کمکی که بتواند در این راستا انجام دهد.