آخرین هماهنگی برای نشست آستانه

گروه سیاسی- روابط میان ایران و روسیه طی سال‌های گذشته همواره در یک محدوده مشخص قرار داشته است؛ محدوده‌ای که به گفته برخی از تحلیلگران عرصه بین‌الملل گرچه محکم و استوار بوده اما از عمق چندانی برخوردار نبوده است. با این حال رابطه این دو کشور همواره به دلیل مجاورت در یک منطقه تغییرات زیادی را در عرصه بین‌الملل تجربه کرده است. با وجود آنکه پس از روی کار آمدن دولت روحانی و شروع مذاکرات ایران با کشورهای 1+5 بر سر توافق هسته‌ای، برخی از کارشناسان معتقد بودند روسیه، ایران غیرهسته‌ای را بیشتر می‌پسندد‌ اما این مذاکرات نگرانی‌هایی را برای مقامات روسی نسبت به کمرنگ شدن رابطه خود با ایران در پی داشت هرچند حضور داعش در منطقه و درگیر شدن منافع ایران و روسیه در کشور سوریه این نگرانی ‌را محو کرد و به گسترش همکاری میان این دو کشور بدل شد. البته روی کار آمدن ترامپ و سیاست‌های تند او علیه ایران هم چندان در این زمینه بی‌تاثیر نبوده است. برگزاری نشست‌های آستانه برای حل و فصل بحران سوریه که دور ششم آن امروز در قزاقستان آغاز می‌شود، یکی دیگر از نتایج عمیق‌تر شدن رابطه تهران و مسکو است. از این رو است که وزیر امور خارجه کشورمان دیروز پیش از سفر به آستانه، پایتخت قزاقستان به شهر سوچی روسیه سفر کرد تا در سه محور اصلی حل بحران سوریه، وضعیت برنامه هسته‌ای ایران و اوضاع منطقه خلیج‌فارس با ولادیمیرپوتین،رییس جمهور روسیه دیدار و گفت‌وگو کند. محمدجواد ظریف نیز در بدو ورود به فرودگاه سوچی در جمع خبرنگاران در رابطه با اهداف سفر خود گفت: ما دارای روابط راهبردی با فدراسیون روسیه هستیم. در حوزه‌های مختلف، ارتباطات بسیار نزدیکی میان ایران و روسیه وجود دارد.
وی با اشاره به روابط دوجانبه ایران و روسیه اظهار داشت: پس از مشورت‌ها و رایزنی‌های صورت‌گرفته میان دو رییس‌جمهور در دیدارهای مختلف از جمله در آخرین دیدار، روابط دو کشور در حوزه‌های مختلف از جمله مسایل سیاسی و اقتصادی رو به گسترش است. رییس دستگاه خارجی با یادآوری همکاری‌های ایران و روسیه تصریح کرد: هماهنگی‌های بسیاری برای همکاری‌های متنوع در حوزه‌های مختلف داریم. امروز لازم است این همکاری را یک دور مرور کنیم و زمینه ارتقای همکاری‌ها را فراهم کنیم. ظریف با اشاره به همکاری‌های دو کشور در حوزه توافق هسته‌ای خاطرنشان کرد: در موضوع برجام با توجه به سیاست‌های اخیر دولت آمریکا، لازم است هماهنگی‌‌هایی صورت گیرد.
وی با بیان اینکه تاکنون هماهنگی خوبی میان ایران و روسیه وجود داشته است، ابراز داشت: دو کشور از مواضع یکدیگر در سازمان‌های بین‌المللی و روابط چندجانبه حمایت کرده‌اند. همچنین روسیه از جمهوری اسلامی ایران در بحث برجام حمایت‌های خوبی داشته است. این دیپلمات عالی‌رتبه کشورمان با بیان اینکه ایران و روسیه با چالش‌های مشترکی روبه‌رو هستند، عنوان کرد: مهم‌ترین چالش مشترک میان دو کشور، مسایل منطقه‌ای است. ایران و روسیه در سوریه توانستند به کمک مردم سوریه بیایند و تروریست‌ها را عقب برانند.
ظریف با خوب توصیف کردن وضعیت میدانی در سوریه یادآور شد: با همکاری‌های خوب ایران، روسیه و ترکیه وضعیت در صحنه سیاسی هم بهبود یافته و توانسته‌ایم تا حد زیادی از درگیری‌ها و تنش‌ها در سوریه جلوگیری کنیم. وی ادامه داد: یکی از موضوعاتی که لازم است با روسیه مذاکره کنیم، بحث‌های منطقه‌ای و همکاری‌های منطقه‌ای است.


این سفر بر این موضوع و همچنین روابط دوجانبه و برجام متمرکز است. وزیر امور خارجه درباره بازرسی از اماکن نظامی نیز بیان کرد: هم پروتکل الحاقی مشخص است و هم برجام. چارچوب‌هایی که در برجام و پروتکل الحاقی مشخص شده، برای بازدید از اماکنی است که امکان فعالیت‌های نظامی در آنها وجود داشته است.
ظریف با بیان اینکه تاکنون ایران همان‌طور که آژانس اثبات کرده، در زمینه عدم فعالیت‌‌های اعلام‌نشده به درستی عمل کرده است، گفت: همان‌طور که در بند ۷۴ ضمیمه یک برجام آمده است، هیچ‌کدام از این بازدیدها نمی‌تواند بهانه‌ای برای اطلاع‌ یافتن از اسرار کشور باشد. وی درباره دیدارهای خود در سوچی نیز اظهار داشت: در این سفر با مقامات عالی روسیه دیدار می‌کنم.
مذاکره ایران، روسیه و ترکیه برای مناطق امن سوریه
ایجاد منطقه چهارم امن در ادلب سوریه یکی از موضوع‌های اصلی دور ششم نشست سوری آستانه است که امروز در پایتخت قزاقستان با سرپرستی ایران، روسیه و ترکیه آغاز می‌شود.
به گزارش ایرنا، این دور از مذاکرات آستانه دوروزه برگزار می‌شود و اجلاسیه عمومی آن برای جمعه 24 شهریور‌ماه برنامه‌ریزی شده است. در نشست‌های سوری پایتخت قزاقستان، معمولا هیات‌ها، مذاکرات دو و چندجانبه را برای هماهنگی و نزدیک شدن مواضع در روز نخست انجام می‌دهند و در اجلاسیه عمومی نیز تصمیم‌های لازم به ویژه توسط سه کشور بانی مذاکرات اعلام می‌شود. افزون بر هیات‌های ایران، روسیه و ترکیه، نمایندگان دولت و مخالفان سوریه، قزاقستان به‌عنوان میزبان، هیات سازمان ملل و کشورهای ناظر در مذاکرات سوری آستانه شرکت دارند. رسانه‌های روسی نیز اعلام کرده‌اند که معارضان سوری برای شرکت در دور ششم نشست آستانه اعلام آمادگی کرده‌اند و هیات دولت سوریه نیز به سرپرستی بشار جعفری، نماینده دائمی این کشور در سازمان ملل وارد آستانه شده است. همچنین اعلام شده که استفان دی‌میستورا، نماینده دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه در نشست آستانه شرکت می‌کند. قرار است از آمریکا هم دیوید ساترفیلد، نماینده وزارت خارجه این کشور در امور خاورمیانه به‌عنوان ناظر در مذاکرات حضور یابد. اما ایران، روسیه و ترکیه به عنوان کشورهای بانی و حمایت‌کننده رسمی مذاکرات آستانه در این دور هم مانند پنج دور دیگر نقش اصلی را ایفا می‌کنند. انتظار می‌رود کارشناسان ایران، روسیه و ترکیه در آستانه پیش از اجلاسیه عمومی روز جمعه با موضوع ایجاد منطقه امن در ادلب نشست برگزار و مسایل مربوط به این طرح را کامل بررسی کنند.
مذاکرات آستانه که راهبرد آن پاییز سال گذشته در نشست مشترک وزرای امور خارجه ایران، روسیه و ترکیه در مسکو اعلام شد، تصمیم همگرایی سه کشور را برای کاهش دامنه درگیری‌ها، توافق جمعی مبارزه با تروریسم و همچنین برقراری آتش‌بس فراگیر در سوریه (از 10 دی ماه 95) در پی داشت که در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل نیز تایید شده است. ایران، روسیه و ترکیه 14 اردیبهشت در چهارمین دور مذاکرات آستانه، تفاهمنامه ایجاد مناطق امن را در سوریه امضا کردند که دربرگیرنده مناطقی در استان‌های ادلب، بخش‌هایی از حمص، غوطه شرقی، درعا و قنیطره با هدف کاهش خشونت‌هاست. توقف همه اقدام‌های جنگی بین طرف‌های مناقشه شامل نیروهای دولتی و معارضان پیوسته به آتش‌بس، تسهیل دسترسی ساکنان به کمک‌های انسانی، بازسازی زیرساخت‌ها، تامین شرایط ارائه کمک‌های پزشکی و بازگشت آوارگان نیز در این تفاهمنامه مورد تاکید قرار گرفته است. ایجاد کمربند امنیتی برای جلوگیری از بروز وقایع و حوادث از جمله برخوردهای جنگی بین طرف‌های مناقشه در امتداد مرزهای مناطق کاهش تنش، فعالیت ایستگاه‌های بازرسی و گذرگاه‌ها همراه مقرهای ویژه نظارت بر آتش‌بس از دیگر تدابیر پیش‌بینی شده است. براساس این تفاهمنامه، همه تدابیر لازم در چارچوب تامین شرایط ایجاد مناطق امن برای تمام طرف‌های مناقشه به‌کار گرفته می‌شود و همزمان مبارزه با داعش، جبهه النصره و همه گروه‌های مرتبط با آنها اعمال می‌شود و تلاش‌ها برای پیوستن گروه‌های معارض به آتش‌بس نیز ادامه می‌یابد.