روزنامه آفتاب یزد
1396/06/22
میانمار زیر سایه هاروی
آفتاب یزد-گروه سیاسی: نزدیک به 20 روز است که روزمرگی از تگزاس رنگ باخته و در عوض این شرایط اضطراری است که بر زندگی ساکنان این منطقه محیط شده است. چهارشنبه ششم شهریورماه بود که عظیم ترین و سهمناک‌ترین توفانِ نیم قرن اخیر، پایتخت صنعت نفت آمریکا را به تسخیر خود درآورد. «هاروی» نام این بلای طبیعی است که جان بیش از 45 نفر را گرفته و قریب به دو هزار نفر را نیز بی‌خانمان کرده است. این حادثه که در روزهای نخست وقوعش به شکلی روزافزون ویرانی به بار می‌آورد در سراسر جهان بازتاب گسترده‌ای یافت. در ایران نیز رسانه‌ها به بیان شرح ما وقع و ارائه آماری از میزان خسارات و تعداد آسیب دیدگان پرداختند. در این میان برخی نحوه پوشش توفانِ‌هاروی توسط رسانه‌های آمریکایی را مورد بررسیقرار داده و نقد کرده‌اند. به عنوان نمونه، روزنامه صبح نو، نشریه منتسب به محمدباقر قالیباف شهردار پیشین تهران، رسانه‌های آمریکایی را در انعکاس توفان‌هاروی ضعیف شمرده و در سرمقاله روز دوشنبه خود چنین نوشته است: «سیل و توفان در روزها و هفته‌های اخیر برخی از ایالت‌های
آمریکا را درنوردیده و موجب آوارگی و بی‌خانمان شدن
هزاران نفر و کشته شدن ده‌ها نفر شده
است. در چنین مواقعی، رسانه‌های آمریکا که
عادت دارند کوچکترین مشکلات را در اقصی نقاط
عالم زیر آگراندیسمان برده و بزرگ نمایی
کنند، درباره مشکلات عظیم خود کر و کورند و در برابر مشکلات مردم آمریکا، تقریباً هیچ واکنشی از خود نشان نمی‌دهند.» البته پیرامون این گزاره باید اظهار داشت که اگر رسانه‌های ایالات متحده اقدام به پوشش این توفان نمی‌کردند، نویسنده سرمقاله صبح نو چگونه از میزان کشته شدگان و خسارات ایجاد شده، آگاهی می‌یافت؟! با این وجود بررسی‌ها حاکی از آن است که رسانه‌های آمریکایی به شکلی بی بدیل و اعجاب آور به پوشش اخبار پیرامون توفان‌هاروی پرداخته‌اند به گونه‌ای که حتی نحوه پرداخت‌شان به این بحران، سایر حوادث به مراتب مهم‌تر در دنیا را نیز در سایه قرار داده است.
از رایگان شدن روزنامه تا پخش زنده شبانه‌روزی
برای پی بردن به نحوه پوشش توفان‌هاروی در رسانه‌های ایالات متحده، کافی است تا در هر ساعتی از شبانه‌روز، انگشتان‌مان ریموت کنترل تلویزیون را لمس کنند و شماره یکی از شبکه‌های خبری انگلیسی زبان را وارد نمایند. در چنین شرایطی می‌توان دریافت که این رسانه‌ها تمام برنامه‌های روزمره خود را متوقف کرده و یا به شکل زنده و مستقیم تصاویر مناطق مختلف تگزاس را نشان می‌دهند یا آنکه کارشناسان هواشناسی به پیش بینی آب و هوای روزهای آینده این ایالت می‌پردازند و یا میزگردهایی برای حل این بحران و راه‌های بازسازی ویرانی‌های حاصل شده، با حضور کارشناسان مربوطه تشکیل می‌دهند.
آنطور که برایان استلتر(Brian Stelter) گزارشگر «سی ان ان» گزارش داده است، سازمان‌های خبری در ایالات متحده برنامه‌ریزی کرده‌اند تا طوفان‌هاروی را تنها برای ساعات و روزهای اولیه پس از وقوع آن پوشش ندهند بلکه برای هفته‌ها اقدام به این کار کنند. استلتر در اینباره می‌گوید که پیش‌بینی شده بود توفانی برای مدتی طولانی کلیه نواحی جنوبی تگزاس و بخش‌هایی از ایالت لوییزیانا را به تسخیر خود درآوَرَد. از همین روی توفان‌هاروی یک رویداد بلند مدت برای خبرنگاران حاضر در منطقه به منظور اعلام و
اعلان هشدارهای رسمی‌و پوشش پیامدهای
پس از آن بوده است. برخی خروجی‌های خبری ملی،
غذا و سایر ضروریات را اندوخته اند چراکه ممکن است این کارکنان هنگام پوشش سیل‌های فراگیر به این اندوخته‌ها نیاز پیدا کنند.
در ادامه استلتر از وضعیت استقرار خبرنگاران در این جریان توفان سخن می‌گوید. بنا به گفته او، کارکنان برخی اتاق‌های خبرِ محلی، تشک‌های بادی برای خودشان فراهم کرده بودند و حتی حیوانات خانگی شان را با خود به محل کار آورده بودند چرا که می‌دانستند برای مدتی از خانه‌هایشان دور خواهند بود.
مایک لری سردبیر خبرگزاری سن آنتونیو به «سی ان ان» می‌گوید: «ما خبرنگاران و عکاسان‌مان را در محل وقوع سیل و توفان مستقر کردیم.»
نکته جالب توجه آنجایی است که خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها در طول دوران وقوع توفان دسترسی به اطلاعات سایت‌های خود را رایگان کرده‌اند تا کاربران‌شان به شکل کامل از اخبار مربوط به توفان آگاهی یابند. شبکه‌های اینترنتی نیز ساعاتی اضافه را به پوشش توفان مرکزی اختصاص داده‌اند که گفته میشود اولین توفان اساسی در 50 سال اخیر در ایالات متحده آمریکاست که منجر به تخریب خشکی شده است. گزارشگران تلویزیون و مطبوعات در طول «ساحل خلیج» در شهرهایی
مثل «کورپوس کریستی» و «گَلوِستون»
جای گرفته‌اند. هیچ کاستی‌ای به لحاظ تصاویر زنده وجود ندارد چرا که ایستگاه‌های تلویزیونی محلی بسیاری در مرکز و جنوب تگزاس قرار دارند.
با این حال برخی رسانه‌ها با دقت، پرسنل خود را نزدیکی آب‌راه‌های هیوستون و سن آنتونیو جاهایی که سیل می‌تواند در روزهای آتی مشکل بیافریند مستقر کرده‌اند. به عنوان مثال شبکه «ای‌بی‌سی» دو ایستگاه خبری متوازن را در هیوستون مستقر کرده است.
«سی ان ان»، فاکس نیوز و شبکه « MSNBC» 24 ساعته به شکل زنده و مستقیم تخریب خشکی توسط توفان را پوشش دادند.
روزنامه‌ها همچون خبرگزاری‌ها تصمیم به پوشش اخبار در اینترنت گرفتند. جِیمی‌استاک ول سردبیر ارشد روزنامه خبرهای فوری در نیمروز جمعه برای پرسنلش نوشت: «خوانندگان ما از ما انتظار دارند تا تمام هفته توفان را به شکل زنده پوشش دهیم.»
پوششی فراتر از انتظار
برای پی بردن به چگونگی عملکرد رسانه‌های آمریکایی تنها به مشاهدات عینی و گزارش گزارشگر «سی ان ان» اکتفا نکردیم بلکه به سراغ عبدالله ناصری، مدیر عامل خبرگزاری ایرنا در دولت اصلاحات رفتیم. ناصری حتی بر این باور است که رسانه‌های ایالات متحده به گونه‌ای پیشرفته و تمام عیار به پوشش توفان‌ها روی پرداخته اند که فاجعه کشتار بی‌رحمانه مسلمانان میانمار در سایه این توفان قرار گرفته است. او با بیان اینکه مهم‌ترین نقش رسانه‌ها در پوشش حوادث طبیعی، بیان واقعیت پیرامون آن است، اظهار داشت: «وقتی حادثه‌ای چون توفان یا زلزله که حادثه‌ای طبیعی و خدادادی است، به وقوع می‌پیوندد، بیان واقعه‌ای که رخ داده مهم است. بهترین نمونه این موضوع در دوران پس از انقلاب اسلامی، زلزله «بم» بود. البته بعد از آنکه حادثه جنگ توسط رسانه‌ها پوشش فوق‌العاده‌ای یافت، زلزله طبیعی‌ای که در شهر «بم» استان کرمان به آنی اتفاق افتاد با تدبیر بسیار خوبی که رسانه‌ها در دوره اصلاحات به کار بستند، پوشش گسترده و فوق‌العاده‌ای داشت.»
وی افزود: «زمانی از پوشش فوق العاده صحبت می‌کنیم که هم عواطف عمومی‌نسبت به حادثه‌ای جلب شود و هم کمک‌های مردمی‌برای حمایت از آسیب دیدگان جمع آوری شد. این اتفاق توسط دولت اصلاحات افتاد و افکار عمومی‌نسبت به «بم» مسئله‌دار شد به گونه‌ای که جمعیت عظیمی‌برای کمک برای بازسازی بم آمدند و مهم‌تر آنکه سیل کمک‌های نقدی و غیر نقدی روانه بم شد.
زلزله بم درس بسیار خوبی در تاریخ رسانه‌ای ماست، در مورد پوشش خبری‌اش در دولت اصلاحات. هم صدا و سیما و هم خبرگزاری‌ها و رسانه‌های مکتوب بسیار بسیار پوشش خوبی دادند و بم را مسئله کردند؛ هم برای ایران و هم برای جهان. »
ناصری با بیان اینکه در توفان‌هاروی نیز بیان واقعیت و حتی بزرگ نمایی آن توسط رسانه‌های آمریکایی انجام شده است، اظهارداشت: «بدون تردید بیان واقعیت مسئله‌ای که خسارات مالی و جانی ایجاد می‌کند و عواطف مردم را متاثر می‌سازد، بسیار مهم است. اما باید از نگاه رسانه‌ای حواس‌مان را جمع کنیم چرا که جامعه جهانی امروز پر است از حوادث پی‌درپی. گاهی وقت‌ها یک حادثه طبیعی مثل توفان‌هاروی توسط رسانه‌های قدرتمند جهانی به شکلی گسترده پوشش داده میشود اما در همان ایام یک حادثه دیگری به مراتب دلخراش‌تر و نگران‌کننده‌تر
به وقوع می‌پیوندد. باید حواس‌مان باشد در دام فضای رسانه‌ای نیفتیم. به طور مثال، این روزها جهان شاهد کشتار مسلمانان میانمار است. اتفاقی بسیار وحشتناک. حال آنکه وقتی پوشش رسانه‌ای رسانه‌های قدرتمند جهانی را بررسی می‌کنیم درمی‌یابیم که حتی به اندازه یک زلزله و توفان هم مورد توجه قرار نمی‌گیرد در صورتی که بررسی ابعاد جنایت حاکی از بزرگی و گستردگی آن است.»
اتفاقی نادر در دنیای رسانه
هنگامی‌که از عبدالله ناصری از چگونگی پوشش یک بلای طبیعی به نحو احسن پرسیدیم، به پوشش زلزله بم توسط خبرگزاری ایرنا در زمان مدیریت خود اشاره کرد و گفت:« ما در آن زمان یک کانکسی در منطقه زلزله زده بم ایجاد کردیم و گروه ویژه‌ای را در آن مستقر کردیم. در همان ساعات اولیه وقوع حادثه، گروه ویژه مان با امکانات ماهواره‌ای و مخابراتی توانستند پوشش خبری خیلی خوبی دهند. کم‌کم که فضای ترابری هوایی مناسب شد و فرودگاه بم نیز بازگشایی شد رفت و آمدها افزایش یافت و پوشش خبری نیز بهتر شد.»
وی ادامه داد: «من خودم در همان روزهای اول در بم بودم و منطقه را از نزدیک مشاهده کردم. نکته مهم آن بود که قبل از خبرگزاری ایرنا و هر رسانه رسمی‌دیگری، دولت برای این حادثه یک حالت فوق‌العاده در سطح هیئت دولت اعلام کرد و مدیریت بسیار خوبی از لحاظ اقناع افکار عمومی‌صورت گرفت. البته بعدها در روند بازسازی شهر بم کارشکنی‌هایی انجام شد اما در زلزله بم که به مراتب دلخراش‌تر از سایر حوادث واقع شده در جمهوری اسلامی‌بود، به نظر من دولت و مجموع رسانه‌های عمومی‌در زمانی که هنوز شبکه‌های اجتماعی ظهور و بروزی نداشتند خوب عمل کردند و همه جانبه‌نگر بودند یعنی فقط به انعکاس اخبار و ویرانی‌‌ها نمی‌پرداختند، بلکه تبعات اجتماعی زلزله و ضرورت‌های فرهنگی و اجتماعی آن هم مورد توجه قرار می‌گرفت.»
با این تفاسیر می‌توان استنتاج کرد حضور میدانی خبرنگاران رسانه‌های آمریکایی در محل وقوع توفان و همینطور عملکرد انعکاس اخبار در نشریات و خبرگزاری‌ها و شبکه‌های تلویزیون این کشور به قدری بوده که توانسته سایر حوادث واقع شده در دنیا را تحت تاثیر خود قرار دهد؛ اتفاقی نادر در دنیای رسانه که توسط ایالات متحده به وقوع پیوست. در همین راستا باید به منتقدان نحوه پوشش توفان‌هاروی توسط رسانه‌های آمریکایی خاطر نشان کرد که بر مبنای رسالت خبرنگاری و خبرنویسی بدیهیئت را مشاهده کنند و از نقد مغرضانه بپرهیزند. اگر رابطه دولت ایران با دولت متخاصم آمریکا با چالش‌هایی مواجه است، این موضوع را نمی‌توان به رسانه‌ها، روزنامه نگاران و
به طور کلی مردم ایالات متحده تعمیم داد.
سایر اخبار این روزنامه
برجام منهای آمریکا بی اعتبار است
اگر عارف شهردار بود...
برجام منهای آمریکا بی اعتبار است
اگر عارف شهردار بود...
لاریجانی و رویای 1400
شهر‌ها‌ی زیر زمینی
میانمار زیر سایه هاروی
دردسر بزرگ بیماران در پایتخت
اولتیماتومی برای پایان محافظه‌کاری آقای شهردار
تمام گزینه‌های وزارت علوم
برجام در تنگنا؟!
اگر در دمشق نجنگیم باید در تهران بجنگیم
اگر از برجام خارج شوند، برجامی‌باقی نمی‌ماند
دولت‌های اسلامی علیه جنایات دولت میانماراقدام عملی کنند
