عضو کمیسیون امنیت‌ملی در گفت‌وگو با «ابتکار» بررسی کرد راهکارهای ایران برای مقابله با جنایات میانمار

معصومه معظمی
کشتار مسلمانان میانمار که به عبارتی جنایت و نسل‌کشی خوانده می‌شود، توسط دولتی اتفاق می‌افتد که رهبر آن طی سال‌های گذشته به عنوان بانوی صلح، جایزه نوبل را از مجامع غربی دریافت کرده است. کسی که روزگاری را در حصرخانگی بوده و توانسته در سال 2015 در انتخابات عمومی به برتری برسد. گفتنی است؛ در کنوانسیون جهانی «منع نسل‌کشی»، پنج بخش برای تعریف چنین جنایاتی وجود دارد و در مورد جنایات میانمار 4 مورد به طور مشخص در قبال مسلمانان روهینگیا اعمال شده است. فاجعه‌ای که مسبب آن همان کسی است که مردمش او را به عنوان نمادی از مبارزه با سلطه نظامی، عزیز دانستند و از این انتخاب او شاد شدند. ولی پس از گذشت چند سال که از دریافت جایزه صلح نوبل می‌گذرد، به قول حشمت الله فلاحت‌پیشه، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دچار دوگانگی برخورد شده و چهره واقعی خود را نشان داده است. او که معتقد است سکوت مجامع غربی در برابر این فجایع انسانی، دوگانگی غرب در برابر کسی است که سال‌های نه چندان دور به او جایزه صلح نوبل جهانی داده‌اند، در گفت‌وگو با «ابتکار» در این باره پیشنهادی مطرح کرده است که کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در جلسه فوق‌العاده امروز خود که به همین دلیل تشکیل شده‌است، طبق «اساسنامه رم 1999 میلادی» از مجامع بین‌المللی تقاضای صدور کیفرخواست علیه آنگ سان سوچی مسئول سیاسی و همچنین مسئولان نظامی میانمار بدهد. آنچه در زیر می‌خوانید حاصل گفت‌وگو با حشمت‌الله فلاحت‌پیشه نماینده مردم اسلام آباد غرب در مجلس و عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس است.
با توجه به بیانات و موضع گیری رهبری درباره کشتار و جنایات علیه مسلمانان میانمار، کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، قصد دارد چه اقدامات عملی و تاثیرگذاری در واکنش به این جنایات نشان ندهد؟
با وجودی که مجلس شورای اسلامی در تعطیلات تابستانی است، ولی به دلیل اهمیت موضوع کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی روز چهارشنبه در این باره جلسه‌ای فوق العاده تشکیل خواهد داد. به نظرم چند اقدام عملی در این باره می توانیم انجام دهیم. اولین اقدام پیگیری حقوقی موضوع از طریق مجامع بین‌المللی است. درخواست صدور کیفرخواست علیه مقامات سیاسی و نظامی میانمار یعنی هم علیه خانم سوشی و هم مقامات نظامی میانمار در قالب «اساسنامه رم 1999 میلادی» اولین گام و اقدام عملی برای خاتمه دادن به این اقدامات است. اساسنامه رم، بنیان شکل‌گیری دیوان بین‌المللی کیفری یاICC است. برای اولین بار در قالب اساسنامه رم یک سازوکار بین‌المللی تاکید کرده است. آن دسته از مقامات سیاسی و نظامی که مرتکب اقدامات علیه بشر مثل نسل‌کشی، می‌شوند این افراد دیگر مصونیت حاکمیتی ندارند و می‌توان علیه آنها کیفرخواست صادر کرد.


پس با تکیه به این اساسنامه بین‌المللی مسئولان کشورهای دیگر از جمله ایران می‌توانند علیه مسئولان سیاسی و نظامی میانمار تقاضای صدور کیفرخواست بدهند؟
بله دقیقا همینطور است.
به نظرشما با چه راهکارهایی می توانیم دست به چنین اقدام عملی بزنیم؟
راهکارهای قانونی آن مشخص است. یکی از راهکارها از طریق شورای امنیت سازمان ملل‌ متحد است. کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ابتدا باید نامه‌ای را خطاب به دبیرکل سازمان ملل متحد بنویسد و این کیفرخواست از طریق شورای امنیت سازمان ملل متحد صادر شود. راهکار دیگر این است که کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس به طور مستقیم از دادستان دیوان بین‌المللی کیفری یا ICC درخواست کند که این کیفرخواست را صادر کند. موضوع سوم از طریق NGOهای حقوقی در دنیا می‌توان این کار را انجام داد. راهکار بعدی که به نظر می‌رسد این است که کشورهای همسایه میانمار در قالب 3 سازوکار مجلسی موضوع را پیگیری کنند. اول در قالب مجالس جهانی دوم مجالس اسلامی و سوم مجالس آسیایی. ضمن اینکه کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست خارجی مجلس ایران نیز این امکان را دارد که پیگیری‌های لازم را انجام دهد. موضوع نهایی اینکه همکاری کمیسیون امنیت ملی و دولت و به طور کلی جمهوری اسلامی ایران درقالب الزامات سیاست خارجی کشور در دفاع از مردم میانمار و مسلمانان دنیا است. مجلس می‌تواند در قالب شان نظارتی این مطالبه‌ها را به صورت خواسته‌های مشخصی از وزارت امورخارجه و نمایندگی‌های منطقه‌ای وزارت خارجه پیگیری کند تا به مردم میانمار کمک کنند.
چرا تا الان جامعه جهانی نسبت به این جنایات سکوت کرده و هیچ اقدام عملی برای پایان دادن به این نسل‌کشی و فجایع انجام نداده است؟
رفتارهای دوگانه در مجامع بین‌المللی دلیل اصلی این مسئله است. در دهه 90 کشورهای غربی فضای رسانه‌ای را به نفع خانم سوشی ایجاد کردند تا او برنده جایزه صلح نوبل شود. کسی که عامل و بانی بزرگ‌ترین جنایت قرن علیه جامعه بشری است را برنده صلح نوبل کردند و حالا در برابر این موضوع چه واکنشی می‌توانند نشان دهند؟ هرچند که انتظار داریم همان جامعه بین‌المللی که به او جایزه صلح نوبل داد، امروز به دلیل چنین رفتار ضد بشری علیه او کیفرخواست صادر کند.
چرا چنین اتفاقی می‌افتد و چنین شخصیتی جایزه صلح جهانی را دریافت می‌کند؟
زمانی کشورهای غربی به نام بانوی آزادی جایزه صلح جهانی را به خانم سوشی دادند ولی به مرور زمان ذاتش مشخص شد و این نشان دهنده رای دوگانه‌ای است که در جوامع غربی صورت می‌گیرد. معتقدم اگر غرب خانم سوشی را به دیوان کیفری بین‌المللی معرفی نکند و کیفرخواستش را آماده نکند، قطعا مشروعیت صلح نوبل جهانی زیر سوال خواهد رفت.
رهبری روز گذشته درباره جنایت و نسل‌کشی مسلمانان میانمار واکنش نشان دادند و درباره موضوع صلح نوبل هم اشاراتی داشتند. نظرتان در این باره چیست؟
صحبت‌های ایشان از دو بخش روشنگر بود. در یک بخش به راهکارهایی غیر از راهکار نظامی اشاره کردند. چرا که طرح موضوع نظامی در میانمار برای تداوم کشتار مسلمانان بهانه به دست آنها می‌دهد و بهانه‌ای برای پایداری وضع موجود و آوارگی همیشگی مسلمانان می شود و ایشان با رافت موضوع را تاکید کردند. موضوع دوم اینکه همه امکانات سازمان کنفرانس اسلامی در قالب مجامع بین‌المللی است. یعنی ایشان می‌دانند که سازمان همکاری اسلامی هم دچار ضعف عملی است ولی می‌تواند در قالب مجامع بین‌المللی و راهکارهای حقوقی راهی دیگر را در پیش بگیرد.
آقای مطهری در واکنش به این فاجعه گفته بود چرا ما مسلمان جهان چیزی شبیه ناتو نداریم که نسبت به
نسل کشی مسلمانان جهان واکنش نشان دهیم. نظر شما در این باره چیست؟
سازمان همکاری‌های اسلامی یکی از بی‌عمل‌ترین و ضعیف‌ترین سازمان‌ها از نظر اجرایی است و حتی در موارد کوچک‌تر مثل معرفی کمیته‎های حقیقت‌یاب و کمک‌های موردی هم نتوانسته‌اند موفق عمل کنند. حتی درباره هدف نزدیکشان که برای کمک به فلسطین بود و با این هدف شکل گرفت هم نتوانسته است به رسالتش درست عمل کند. کار به جایی رسیده که برای کشتار رزمندگان مقاومت در حزب الله و فلسطین برخی از مرتجعین عرب با رژیم صهیونیستی هم‌دست می شوند و این کنفرانس هیچ جلسه راهبردی و عملیاتی ندارد. بنابراین به نظرم چنین راهکارهای آرمان گرایانه‌ای ‌که مد نظر آقای مطهری بوده است، هرگز جواب نمی‌دهد.
به نظرتان چقدر می‌توانیم به نتیجه شکایت ایران به مجامع بین‌المللی و درخواست صدور کیفرخواست علیه مسئولان سیاسی و نظامی میانمار به دلیل کشتار و نسل‌کشی مسلمانان امیدوار باشیم؟
به نظرم جمهوری اسلامی ایران به تنهایی هم در قالب دیپلماسی رسمی و هم حمایتی از مسلمان محروم میانمار، به تنهایی بیش از کل کنفرانس‌های اسلامی می‌تواند فعالیت داشته باشد. متاسفانه میانمار جزو عمق استراتژیک جمهوری اسلامی نیست وگرنه ایرانی‌ها بحران‌های جدی‌تر و شدیدتری مثل داعش را در منطقه مهار کرده‌اند. میانمار جزو عمق استراتژیک ما نیست ولی آن را در قالب وظیفه پیگیری خواهیم کرد.