روزنامه اعتماد
1395/11/28
آغازي براي گفت‌وگوهاي منطقه‌اي
گروه ديپلماسيشكافي كوچك در ديوار بي‌اعتمادي منطقه‌اي كه در سه سال اخير بالاتر هم رفته است. حسن روحاني، رييس دولت يازدهم صبح روز چهارشنبه پس از گذشت چهارسال از حضور در قدرت درحالي كه پيش از اين تنها يك بار به كشور همسايه عمان سفر كرده بود، راهي مسقط و پس از آن كويت شد. هيات عاليرتبه ايراني كه به كاخ العالم رسيدند، گارد ويژه 21 گلوله به نشانه استقبال رسمي و شايان توجه از مهمان ايراني شليك كردند. رسانه‌هاي كشور ميزبان حضور حسن روحاني در كاخ سلطنت نشين عمان را زنده پوشش دادند. سلطان قابوس براي استقبال از مهمان ايراني خود به بيرون از ساختمان آمد. سلطان قابوس از آوريل 2016 كه براي مداوا به آلمان رفته و بازگشته بود تنها يك بار در ملأعام ظاهر شده بود و استقبال از رييس‌جمهور ايران تعداد اين حضور را به دو مورد رساند. بررسي راهكارهاي توسعه روابط همه‌جانبه ميان ايران و عمان و كويت، سرفصل رسمي است كه در رسانه‌هاي منطقه‌اي از دلايل سفر حسن روحاني به اين دو كشور مطرح شده است اما ناگفته پيداست كه سرفصل‌هاي غيررسمي كه در اين ديدارها مطرح مي‌شود يا جرقه بحث‌هاي آتي درباره آنها زده مي‌شود از اهميت بيشتري برخوردار است.
عمان در ذهن ايراني‌ها كشوري است كه ميزباني مذاكرات محرمانه ايران و امريكا در سال 2013 را بر عهده داشت؛ مذاكراتي كه در نهايت به توافق هسته‌اي ميان ايران و 1+5 در جولاي 2015 منتهي شد. زماني كه حسن روحاني سكان دولت يازدهم را در دست گرفت، سلطان قابوس نخستين مقام از كشورهاي عربي بود كه به ايران سفر كرد. امير كويت نيز در ژوئن 2014 به ايران سفر كرده بود. حسن روحاني پيش از اين در آخرين نشست خبري خود با اصحاب رسانه اعلام كرده بود كه كويت يكي از چندكشوري است كه در يك سال گذشته پيشنهاد ميانجي‌گري ميان تهران و رياض را داشته است. در حالي كه رابطه عمان با ايران همواره متفاوت از رابطه تهران با ديگر اعضاي شوراي همكاري بوده است اما زماني كه عربستان در سال 2016 رابطه با تهران را قطع كرد، كويت، قطر و امارات متحده عربي نيز سفراي خود را به نشانه همبستگي با رياض از تهران فراخواندند اما عمان در ميان اين حلقه از چنين برخوردهاي انتحاري سر باز زد. به نظر مي‌رسد كه گفت‌وگوهاي ميان ايران و كويت در جريان حضور چندساعته هيات ايراني به رياست حسن روحاني در اين كشور جهت‌گيري بيشتري به سمت شكل‌گيري گفت‌وگوهاي ميان تهران و شوراي همكاري خليج فارس داشته باشد. درحال حاضر چندفاكتور بر رابطه ميان ايران و اعضاي شوراي همكاري سايه انداخته و به نوعي مي‌تواند اين رابطه را تحت تاثير قرار دهد: 1- حضور دونالد ترامپ، رييس‌جمهور تازه نفس امريكا در كاخ سفيد با ديدگاه‌هاي متناقض كه ابعاد ضدايراني آن تا حدودي خيال متحدان سنتي واشنگتن در منطقه را راحت كرده است اما از سوي ديگر هنوز به اندازه كافي اطمينان‌دهنده نيست. 2- اختلاف در پرونده سوريه كه در حال حاضر برخي ابعاد آن در نشست‌هاي متفاوت آستانه چكش كاري مي‌شوند اما در سطح كلان راه بسياري تا حل اختلاف‌هاي بازيگران منطقه‌اي باقي مانده است. 3- پرونده يمن كه عربستان اخيرا دست در دست دولت جديد امريكا آن را به بهانه‌اي جديد براي متهم كردن فعاليت‌هاي منطقه‌اي تهران بدل كرده است. 4- همكاري‌هاي امنيتي و سياسي وسيع روسيه و ايران كه به نوعي پاي مسكو را به معادلات خاورميانه باز كرده و اين مساله همواره مورد مخالفت هرچند پنهان كشورهاي عضو شوراي همكاري بوده است. 5- رابطه با اسراييل كه عربستاني‌ها در چندسال اخير قبح آن را از بين برده‌اند و اخبار پراكنده از همكاري‌هاي مخفي دو طرف در بسياري از حوزه‌ها خبر مي‌دهد. 6. حضور و فعاليت ايران در عراق كه از همان سال 2003 ميلادي مورد انتقاد عربستان بوده است. 7.- رابطه ايران و تركيه كه همواره در سايه روابط كج‌دار و مريز آنكارا با رياض و ديگر همراهانش در شوراي همكاري بوده است. 8- بحث اختلاف‌هاي شيعه و سني كه رياض از آن به عنوان ابزاري براي ترويج پروژه ايران‌هراسي خود استفاده كرده است.
حمايت ايران از اصل پيام شوراي همكاري خليج فارس
حسن روحاني پيش از عزيمت به عمان درباره اهداف اين سفر به خبرنگاران گفت: ايران خواستار ارتقاي روابط با كشورهاي منطقه و همسايه و تقويت ثبات، امنيت و توسعه در كل منطقه است.
سفر منطقه‌اي روحاني در حالي صورت مي‌گيرد كه كمتر از يك ماه پيش امير كويت پيامي را به نمايندگي از شوراي همكاري خليج فارس توسط وزير امورخارجه اين كشور به رييس‌جمهور ايران رسانده بود. به همين مناسبت روحاني با اشاره به پيام كشورهاي حوزه خليج فارس مبني بر اراده اين ۶ كشور براي ارتقاي و روابط بهتر با ايران و همچنين حل و فصل سوءتفاهمات از طريق گفت‌وگو و مذاكره بين طرفين، گفت: ما از اصل اين پيام استقبال مي‌كنيم و در جريان اين سفر نيز در خصوص ارتقاي همكاري‌ها، ديدار و گفت‌وگو خواهيم داشت. سياست خارجي ايران حسن همجواري با همسايگان و حفظ امنيت خليج فارس است و ايران هيچگاه به دنبال تجاوز، مداخله در امور داخلي ساير كشورها و تحميل عقايد ديني، مذهبي و سياسي نيست و همكاري مشترك با كشورهاي دوست اسلامي و همسايه در اولويت است. امنيت منطقه بايد توسط كشورهاي منطقه تامين شود و حضور خارجي، تاثيري نداشته و مضر است و كشورهاي منطقه از بلوغ كافي در اين زمينه برخوردار هستند.
دكتر روحاني با تاكيد بر اينكه امروز همه بايد به فكر وحدت بيشتر با يكديگر باشيم و اختلافاتي كه برخي قدرت‌هاي جهاني ايجاد كرده‌اند، جعلي و مصنوعي است، افزود: سني و شيعه در طول قرن‌ها همزيستي مسالمت‌آميز داشتند و ايران‌هراسي، شيعه‌هراسي، سني‌هراسي و همسايه‌هراسي، مجعول و ساخته و پرداخته بيگانگان است و قطعا سوءتفاهمات، با مذاكره حل و فصل مي‌شود.
ايران و عمان نگاهبانان تاريخي تنگه هرمز هستند
مسقط، نخستين ميزبان حسن روحاني در سفر يك‌روزه به عمان و كويت بود. ميزباني‌اي كه تنها چندساعت به طول انجاميد. روحاني و پادشاه عمان در ديدار دوجانبه و در نشست مشترك هيات‌هاي عاليرتبه دو كشور، راه‌هاي توسعه روزافزون روابط تهران - مسقط و مهم‌ترين مسائل منطقه‌اي را مورد بحث و تبادل نظر قرار داده و بر ضرورت همكاري دو كشور در تقويت توسعه منطقه‌اي و برقراري صلح و امنيت پايدار در منطقه تاكيد كردند. رييس‌جمهور در ديدار سلطان قابوس با اشاره به روابط برادرانه و ديرينه دو كشور در طول تاريخ، گفت: روابط تهران – مسقط همواره صميمانه و پايدار بوده و در اين مسير، رويكرد حكيمانه و تلاش‌هاي خيرخواهانه و برادرانه پادشاه عمان بسيار موثر بوده است. امروز شرايط بسيار مناسبي براي توسعه و تحكيم هرچه بيشتر روابط ايران و عمان فراهم آمده است و اين آمادگي وجود دارد كه براي فعال‌سازي ظرفيت‌هاي اقتصادي، علمي، فرهنگي و روابط مردم دو كشور، گام‌هاي جديد و بلندي برداشته شود.
دكتر روحاني با اشاره به زمينه‌هاي گسترش همكاري تهران – عمان در بخش‌هاي مختلف از جمله اقتصاد، حمل و نقل، گاز، انرژي، بنادر، صنعت و تجارت و خدمات فني و مهندسي، گفت: تعميق روابط بانكي مي‌تواند زمينه‌ساز شتاب در توسعه روابط اقتصادي تهران – مسقط باشد و اميدواريم مسوولان بانكي دو كشور در جريان اين سفر، روابط مالي و بانكي تهران و عمان را هرچه بيشتر توسعه دهند. اراده سياسي دو كشور، تحكيم هرچه بيشتر مناسبات دوستانه است و در اين مسير بايد سازوكارهاي اجرايي فعال شوند.
رييس‌جمهوري در ادامه نقش ايران و عمان را در امنيت منطقه بسيار مهم ارزيابي كرد و گفت: ايران و عمان نگاهبانان تاريخي تنگه هرمز به عنوان مسيري امن و آزاد براي تجارت بين‌المللي هستند و همكاري دو كشور در تامين ثبات و توسعه منطقه‌اي بسيار حايز اهميت است. تهران همواره از گسترش روابط دوجانبه و منطقه‌اي با همسايگان استقبال مي‌كند و هرگاه كشورهاي منطقه با مشكلات مختلف از جمله تروريسم مواجه شدند، آنها را ياري كرده است و پس از اين هم اگر هر كدام از اين كشورها، به ويژه در برابر تروريست‌ها با مشكلي مواجه شوند و از تهران درخواست كمك داشته باشند، حتما به آنها كمك خواهيم كرد. تهران همواره منادي حل و فصل مشكلات و اختلافات از طريق گفت‌وگو بوده است و قدرت نظامي ايران نيز صرفا دفاعي و پشتوانه‌اي مستحكم براي امنيت منطقه است. براي تامين امنيت منطقه هيچ راه‌حلي اساسي‌‌تر از مسووليت‌پذيري كشورهاي منطقه و همكاري‌هاي درون منطقه‌اي وجود ندارد، لذا كشورهاي منطقه بايد در كنار يكديگر براي امنيت و ثبات پايدار در منطقه با يكديگر همكاري و مشاركت داشته باشند.
يادآوري وضعيت وخيم مردم يمن در مسقط
روحاني در ادامه لزوم رسيدگي و چاره‌انديشي به وضعيت بسيار نامطلوب مردم يمن را مورد تاكيد قرار داد و گفت: امروز وضعيت بسيار وخيمي براي مردم مظلوم يمن ايجاد شده است و همه ما به عنوان كشورهاي مسلمان منطقه، وظيفه داريم اقدامات جدي و انسان‌دوستانه‌اي را براي ياري مردم اين كشور انجام دهيم. برقراري آتش‌بس و كمك‌هاي انسان‌دوستانه و انجام مذاكرات سياسي يمني – يمني براي حل و فصل مشكلات مردم مظلوم يمن، ضروري است.
تحكيم روابط منطقه‌اي به نفع توسعه و امنيت همه است
سلطان قابوس، پادشاه عمان نيز در اين ديدار ضمن ابراز خرسندي از حضور دكتر روحاني در عمان بر تقويت بيش از پيش روابط دو كشور تاكيد كرد و گفت: عمان به دنبال تقويت و تحكيم همكاري‌ها و مناسبات خود در تمامي عرصه‌هاي سياسي، اقتصادي و فرهنگي با ايران است. تحكيم روابط ايران و كشورهاي منطقه به نفع توسعه، امنيت و ثبات منطقه است. ترديدي وجود ندارد كه تامين امنيت منطقه مسووليت اصلي كشورهاي منطقه است، لذا رايزني و همفكري كشورهاي منطقه براي حل و فصل مسائل و مشكلات، بسيار ضروري است.
اميدواريم سفر روحاني به گفت‌وگو با كشورهاي شوراي همكاري منتهي شود
حسن روحاني پس از ترك مسقط راهي كويت شد. پيش از حضور رييس‌جمهور ايران در كويت، خالد الجارالله، معاون وزير امور خارجه اين كشور با اشاره به سفر دكتر «حسن روحاني» گفت: كويت از اين سفر استقبال مي‌كند و اميدوار هستيم كه اين سفر در حمايت از تمايل ما براي تحقق گفت‌وگو بين كشورهاي حوزه خليج فارس و ايران سهيم باشد به خصوص اينكه وزير خارجه كويت اخيرا به ايران سفر كرد و حامل پيامي از جانب شوراي همكاري خليج فارس بود.
روزنامه القبس كويت به نقل از الجارالله نوشت كه اساس اين گفت‌وگو كه در پيام ارايه شده به ايران نيز ذكر شده بود، مبتني بر عدم مداخله در امور داخلي كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس، احترام به حاكميت و تمايل براي داشتن روابط حسن‌همجواري است كه در منشور سازمان ملل نيز بر آن تاكيد شده است.
وي در ادامه گفت: ما تمايل داريم سفر روحاني و آغاز گفت‌وگو بين ايران و شوراي همكاري خليج فارس به حمايت از امنيت، ثبات و شكوفايي در منطقه كمك كند.
استقبال امير كويت از روحاني در فرودگاه
حسن روحاني هنگام ورود به كويت در فرودگاه بين‌المللي پايتخت از سوي شيخ صباح احمد جابر الصباح امير كويت مورد استقبال رسمي قرار گرفت. در مراسم استقبال رسمي علاوه بر امير كويت، وليعهد، نخست‌وزير، همه وزراي كابينه دولت و جمع ديگري از مقامات ارشد حضور يافته بودند. در مراسم استقبال رسمي سرود ملي جمهوري اسلامي ايران و كويت نواخته شد و اعضاي هيات‌هاي عاليرتبه دو كشور به حسن روحاني و امير كويت معرفي شدند.
سایر اخبار این روزنامه
آغازي براي گفت‌وگوهاي منطقه‌اي
مردم گلايه‌مندند
اربعين هاشمي
40 روز بدون مرد تندبادها
خشونت در مدارس امري دو طرفه است
سفري براي كاهش تنش و افزايش آرامش
استيضاح سياسي و كم‌جان
خروج از محوريت جامعتين تبعات دارد
تشكيل كارگروه ويژه بحران خوزستان
زنگنه: قرارداد توتال 2 ماه ديگر نهايي مي‌شود
امريكا و روسيه سد راه قهرماني ايران
نقد دانشگاه دفاع از آن است
كليه بيمار به اشتباه از بدنش خارج شد
نقش كانون حاكميتي است
انتقاداتي به برخي جزييات وارد است
معلم خاطي آماده به خدمت شد
