... و اما می‌ماند

دیگران چون بروند از نظر از دل بروند
تو چنان در دل من رفته که جان در بدنی
آرمان- مطهره شفیعی:«در قلب مردم از همیشه زنده‌تری؛ گویا برای این مردم آیت‌ا... هاشمی تازه متولد شده است» همان‌طور که فاطمه هاشمی تاکید کرد«آیت‌ا... زنده است؛ حتی زنده‌تر از قبل.» روش و منش او نه تنها از یادها نخواهد رفت، بلکه با نقش‌آفرینانی مانند آیت‌ا...سید حسن خمینی، دکتر حسن روحانی و... تفکر، منش و گفتمان اعتدالی آیت‌ا...هاشمی ادامه دارد. گفتمان آیت‌ا...هاشمی زنده و پویا می‌ماند. گویی رحلت آیت‌ا... تولد دیگری برای او و آغاز مسئولیت برای همراهان وحامیانش است. آنها منش و روش آیت‌ا... هاشمی را در پیشبرد امور کشور به کار خواهند گرفت و تصور پایان منش هاشمی، گمان باطل بدخواهان است. یاران هاشمی در مسیر حفظ و تحقق آرمان‌های امام و انقلاب تعللی نخواهند داشت و تردیدی ندارند، بنابراین راه آیت‌ا...هاشمی ادامه دارد. «چهل روز از نبود مردی موفق و تأثیرگذار در عرصه‌های مختلف تاریخ معاصر ایران می‌گذرد، مردی که در هوش سیاسی بی‌نظیر بود و بحق، کنش‌های او تأثیرات تعیین‌کننده‌ای داشت.» این جملات را دیروز حجت‌الاسلام مسیح مهاجری از نزدیکان به آیت‌ا... هاشمی بیان کرد. امروز اربعین آیت‌ا...هاشمی است؛ شخصیتی که سال‌ها برای مردم از خودگذشت و پنجشنبه ملت با حضور پرشکوه در مراسم چهلم آیت‌ا... هاشمی پیمان می‌بندند که اجازه ندهند مسیر ایشان که اعتدال است بدون رهگذر باقی بماند.تعدادی از بزرگان اعتدالی یکی پس از دیگری از دنیا رفتند. هنوز داغ درگذشت آیت‌ا... موسوی اردبیلی بر دل‌ها بود که خبر رحلت آیت‌ا...هاشمی در ۱۹ دی شوک بزرگی به اعتدالیون، اصلاح‌طلبان و حتی منتقدان و مخالفان رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام وارد کرد. پس از رحلت نزدیکترین یار امام به دنبال یافتن نمونه او نرفتند چرا که به‌خوبی آگاه بودند شخصیتی با ویژگی‌های آیت‌ا... هاشمی را نمی‌‌توان یافت پس تصمیم بر آن شد که با ایشان پیمان بسته شود که راهش ادامه دارد. مسیر اعتدال برای آیت‌ا...هاشمی هموار نبود و باید برای باز کردن راه از خود می‌گذشتند همان‌طور که در ماجرای پذیرش قطعنامه ۵۹۸ از خود گذشت و حاضر به این شد که محاکمه و حتی اعدام شود اما به امام و انقلاب آسیبی نرسد.. هجمه‌های زیادی در این مسیر به او وارد شد اما کمتر شخصیتی است که محو شدن لبخند بر لب او جز در مواقعی ندید که برای منافع و مصالح کشور نگران بود. گشودن مسیر اعتدال آیت‌ا...هاشمی را بیش از همیشه محبوب کرد که حضور میلیونی مردم در مراسم تشییع پیکرش همگان را در فکر فرو برد که حمله‌ها و هجمه‌ها پاسخی معکوس داشته است. ایشان یک عمر تیزی طعنه‌ها را به جان خرید و از کوره در نرفت و همواره تکیه‌گاه جریان‌های سیاسی بود. امروز روز قدردانی از شخصیتی است که از خودگذشت اما از حق مردم نگذشت. مراسم چهلم رحلت آیت‌ا... هاشمی روزپنجشنبه از ساعت ۱۵ الی ۱۷ در کنار مزار ایشان در حرم مطهر امام راحل برگزار می‌شود و حجت الاسلام مجید انصاری معاون رئیس جمهور و عضو مجمع روحانیون سخنرانی خواهد کرد. به گفته مسیح مهاجری،«جایگاه آیت‌ا...هاشمی رفسنجانی نزد امام خمینی بسیار بالا بود، در دوران دفاع مقدس وقتی آیت‌ا...هاشمی به جبهه‌ها سرکشی می‌کرد امام ضمن سراغ از وی برای سلامتی ایشان نذر می‌کرد.» امروز مردم به حرم امام می‌روند و تا عهد خود را با آرمان‌های دو شخصیت محبوب و موثر محکم‌تر کنند. امروز یاران امام و هاشمی باحضور در حرم بنیانگذار انقلاب اسلامی تسلی خاطر خانواده آیت‌ا... هاشمی می‌شوند و سلامی دوباره به بزرگمرد اعتدال می‌دهند.
دلنوشته روحانی برای آیت‌ا...هاشمی
در روزهای منتهی به اربعین آیت‌ا... هاشمی، دلنوشته حسن روحانی رئیس‌جمهورکه بزرگ‌ترین حامی خود را از دست داده است، منتشر شد که در بخشی از آن آمده است:«آیت‌ا... اکبر هاشمی رفسنجانی را بیش از پنج دهه قبل می‌شناختم؛ ایامی که مبارزه کردن و انقلابی بودن هزینه‌ای گزاف داشت. بیش از نیم قرن همراهی به من فرصت داد تا شاهد برگ‌خوردن زندگی مردی باشم که کلیت زندگی او اصولی مشخص داشت و از این جهت اصولگرا بود و هیچگاه از اصلاح امور جامعه غافل نگشت و از این جهت اصلاح‌طلب بود. همیشه راه اعتدال را بر افراط و تفریط مقدم می‌داشت و از این نظر اعتدالگرا بود و البته همزمان هیچ‌گاه از آنکه ادراکات جدید خود از دنیا و بالاخص مردم را به رسمیت بشناسد و در راستای تحقق خواست ایشان عمل کند، نهراسید؛ براین مبنا مردم گرا بود. همین امر است که سبب می‌شود برخی زندگی سیاسی آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی را به دوره‌های مختلف تقسیم کنند اما واقعیت آن است که ایشان بر نهج همان اصولی پیش رفت که از ابتدا داشت و جهتگیری سیاسی‌اش را با همان قطب‌نمایی تنظیم کرد که اسلام و مردم مغناطیس آن بودند. خصایص آیت‌ا...هاشمی را می‌توان بر همین اساس تعریف کرد. هاشمی از آن جهت توسعه‌گرا بود که درمان دردهای مردم را در توسعه می‌یافت. علاقه وی به امیرکبیر نیز از همین جهت بود. امیرکبیر نیز دغدغه مردم داشت و سربلندی و عظمت این سرزمین را طلب می‌کرد. مخالفانش کوشیدند تا توسعه‌خواهی آیت‌ا... هاشمی را به اشرافی‌گری تفسیر کنند و البته گاهی هم موفق شدند و این انگاره باقی ماند تا آن‌گاه که به هنگام مرگ تصویرها از خانه وی و سبک زندگی‌اش پرده از این سوءتعبیرها برداشت.»


هاشمی از مسیر اعتدال فراتر نرفت
آیت‌ا... هاشمی اگر چه بینشی توسعه‌گرا داشت اما از مسیر اعتدالی فراتر نرفت. همین مشی اعتدالگرایی وی را قادر ساخته بود یک عمر تندی و تیزی طعنه‌ها را به جان بخرد و از کوره در نرود. تکیه‌گاه جریان‌های سیاسی بود و همگان پیش وی سخنی برای گفتن داشتند و می‌دانستند که می‌توانند با صبر، سعه صدر و درایت او راهی میان دشواری‌ها و پیچیدگی‌های سیاسی جامعه‌ای بیابند که هنوز در آن نظم سیاسی مبتنی بر احزاب بنا نشده است. چه بسیار مستشار کسانی می‌شد که پیش‌تر بر وی سخت تاخته بودند، و دلسوز و پناه‌گاه افراد و گروه‌هایی بود که بر او توهین روا داشته بودند. هاشمی این مشی و منش را نیز برای مردم در خود پرورانیده بود. آیت‌ا... هاشمی به کنه این واقعیت پی برده بود که مردم متکثر، گوناگون و با سلایق و نظرات رنگارنگ هستند و عمیقا باور داشت که نمی‌توان مردم را به پیروی از یک سلیقه و نظر وادار کرد. می‌دانست که گروه‌های سیاسی درگیر مناقشات و رقابت‌هایی می‌شوند که راهکارهای مشخص و معینی ندارد. این درک از مردم و سیاست به او نشان داده بود که باید از مسیر گفت‌وگو، تعامل و آشتی‌جویی سیاسی، مشکلات پیش روی توسعه و بهروزی مردم را مورد به مورد، رفع و تعدیل کرد. آیت‌ا... هاشمی به سنت گفت‌وگو باور داشت و برای گروه‌ها و جریان‌های سیاسی همچون پدری بزرگوار عمل می‌کرد. واسطه گفت‌وگوی مردم با قدرت سیاسی می‌شد و خواست قدرت را به زبان مردم بیان می‌کرد. آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی معمار بزرگ روابط و سیاست خارجی جمهو‌ری اسلامی ایران نیز بود. ویژگی‌های سیاست خارجی آیت‌ا... هاشمی را در سه خصیصه می‌توان خلاصه کرد: توسعه‌خواهی، عمل‌گرایی و منطقه‌گرایی. کتاب زندگی ایشان را از هر جا باز کنیم، سادگی، بی‌ریایی، امید، صبر، دوراندیشی، حلم و سخاوت را در آن می‌بینیم. نه ایمانش و نه انقلابی بودنش هیچکدام متظاهرانه نبود، او همان‌طور خود را می‌نمود که بود. از این که دیگران را به تکلف اندازد ابا داشت. او به معنای واقعی کلمه «جوانمرد» بود و آیین فتوت را در حق همگان به خوبی ادا کرد. آیت‌ا... هاشمی «چراغ امید» بود و با مثبت‌اندیشی خود، به همه برای حرکت و خروج از موضع انفعال، روحیه و توان می‌بخشید. در این روزها بسیاری در مدح و منقبت آن عزیز سخن گفتند و مطلب نوشتند، اما هیچ سخنی به بلندا، عمق، صفا و صمیمیتی که در پیام رفیق و هم سنگر دیرین او، رهبری معظم انقلاب اسلامی بود، نرسید. این جانب کمتر سراغ دارم دوستانی را که چنین صادقانه نسبت به هم بیندیشند، در وصف هم سخن بگویند و اجازه ندهند آیینه یکرنگی و عشق و محبتشان به خوش آمد این و آن و مصلحت‌اندیشی‌های دنیایی مشوب و تیره شود. این دو هنوز هم رفیق و همراه و پشتیبان و دلسوز هم هستند و هیچ کس نمی‌تواند در پیوند عمیق میان این دو خللی وارد کند، چنان‌که وسوسه خناسان و خدعه شیاطین نیز در این پیوند، گسستی ایجاد نکرد. اصلی‌ترین یادگار هاشمی «منطق و راه» اوست که در دسترس و پیش روی ماست. تشییع باعظمت پیکر آیت‌ا... هاشمی نشان داد که توسعه‌خواهی و مشی اعتدالی وی برای مردم مقبول شده است. اعتدال هاشمی وی را در مسیر انقلاب حفظ کرد. انقلاب برای تداوم راه خویش به مردانی نیاز دارد که آرزوی ایرانی توسعه‌یافته و پراقتدار و سرشار از فرصت‌های عادلانه برای شکوفایی مردمانش در سر داشته باشند؛ مردانی که این آرزو را از مسیر اعتدال در منش دنبال کنند.
جای خالی آیت‌ا...
سیدحسن هاشمی وزیر بهداشت هم دریادداشتی نوشت: جای آیت‌ا...هاشمی رفسنجانی آسان پرنمی‌شود؛ که او رکنی اساسی از ارکان جمهوری اسلامی بود؛ مجاهدی نستوه که محل رجوع اهل دانش و دانشگاه، اصحاب فرهنگ، مردان سیاست و نخبگان کشور بود. زبان همه را می‌فهمید و می‌توانست به همان زبان سخن بگوید و مهم‌تر آنکه سخنش بر دل‌ها می‌نشست و آرامش را بر دل همگان می‌نشاند. اما آنچه شاید کمتر بیان شده اینکه طی سال‌های پس از انقلاب، در کوران حوادث گوناگون، آیت‌ا... با درایت و تدبیری که خاص ایشان بود، مانع از جدایی و ریزش بسیاری از نیروها، به‌ویژه جوانان شد و این یکی از ارزنده‌ترین خدماتش به کشور و انقلاب بود. جهان پرتنش امروز نیازمند مدیران و سیاستمدارانی است که دولت‌ها و ملت‌ها را به اعتدال، گفت‌و‌گو و منطق دعوت کنند و آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی چنین نقشی درسیاست داخلی، خارجی و امنیت ملی کشور داشت. امید که در سایه وحدت ملی و تحت لوای رهبری نظام که با درایت و دوراندیشی، کشتی انقلاب را از میان توفان‌های سخت به سلامت عبور داده‌اند، بتوانیم جای آن مبارز و سیاستمدار انقلابی را نیز در حد امکان پر کرده، با پیروی از مشی معتدل، نگاه دقیق مبتنی بر وحی و تعالیم الهی و باورش به مشورت و برگزیدن بهترین مسیر برای عزت و سربلندی نظام و کشور، راهش را ادامه دهیم.