«جهان صنعت» وضعیت صدور پروانه‌ ساخت‌و‌ساز تهران را در 3 سال گذشته بررسی می‌کند؛

اشکان نظام‌آبادی- تورم بالا، بدهی بانکی و وضعیت نابسامان مسکن مهر مهم‌ترین مشکلات اقتصادی بود که احمدی‌نژاد، رییس‌جمهور پیشین برای دولت یازدهم به ارث گذاشت. این مشکلات به تنهایی برای زمینگیر کردن اقتصاد کشور کافی بود و شاید مهم‌ترین اقدامی که دولت روحانی انجام داد، توقف ماشین سقوط اقتصاد کشور بود. با این حال فرمول دولت فعلی برای ترمیم اقتصاد بدون نقص نبود. سیاست‌های ضد‌تورمی دولت یازدهم طی سه سال و نیم گذشته باعث تعمیق رکود و در نتیجه راکد ماندن خرید و فروش در بخش‌های مختلف اقتصاد کشور شد. یکی از مهم‌ترین بخش‌هایی که در این میان قربانی سیاست‌های ضدتورمی شد، بخش مسکن بود. به طوری که ادامه رکود باعث شد امسال تعداد پروانه‌های ساختمانی صادر شده در شهر تهران نسبت به سال 92 به یک چهارم برسد.
نتایج بررسی‌های منتشر شده توسط مرکز آمار نشان می‌دهد که میزان صدور پروانه‌های ساختمانی شهر تهران در بهار امسال نسبت به سال 92 تا یک چهارم کاهش پیدا کرده است. در حالی که در سال 92 حدود 7120 مورد پروانه ساختمانی در تهران صادر شده این میزان در بهار 95 به 1793 مورد کاهش پیدا کرده است. علاوه بر این میزان پروانه‌های ساختمانی صادر شده در سال 92 هم نسبت سال‌های قبل از آن کاهش داشته است. در بهار سال 1392، تعداد 7120 پروانه ساختمانی توسط شهرداری تهران صادر شد که نسـبت به فصل مشابه سال گذشته حدود 1/25 درصد کاهش داشت. این آمار از وضعیت نا‌مطلوب بازار ساخت‌وساز مسکن در سال آغازین فعالیت دولت یازدهم خبر می‌دهد.
سقوط در سال 93
این وضعیت در سال 93 با سقوط شدید ساخت‌و‌ساز بیش از پیش بحرانی شد. در این سال تعمیق رکود موجب کاهش 70 درصدی سرمایه‌گذاری و ساخت‌وساز در کشور و تهران شد. انباشت آپارتمان‌های ساخته شده در این سال باعث شکل‌گیری روندی کاهش در ساخت وساز طی سال‌های بعد هم شد به طوری که برخی از خانه‌های ساخته شده در این سال هنوز به فروش نرفته است. در بهار سال 93 تعداد 3522 پروانه ساختمانی توسط شهرداری تهران صادر شد که نسبت به فصل مشابه سال گذشته حدود 50 درصد کاهش داشت.سال 93 را شاید بتوان سال شروع رکود شدید در ساخت‌و‌ساز مسکن دانست چرا‌که پس از کاهش شدید پروانه‌های ساختمانی در این سال این روند طی سال‌های بعد نیز با همان شدت ادامه یافت. در بهار سال 1394‌، تعداد 2234 پروانه‌ ساختمانی توسط شهرداری تهران صادرشد که نسبت به فصـل گذشـته حـدود 7/6 درصـد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته حدود 36 درصد کاهش داشت. از سوی دیگر در بهار 1395 نیز، تعداد 1793 پروانه ‌ساختمانی توسط شهرداری تهران صادر شده که نسبت به فصل قبل حدود 9/0 درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته حدود 7/19 درصد کاهش داشته است.


خطر عقب افتادن ساخت‌و‌ساز از تقاضا
بازار ساخت وساز بازاری دیربازده و نیازمند سرمایه‌‌گذاری زیاد است و بر همین اساس برنامه‌ریزی برای آن نیز نیازمند عملکردی متداوم و طولانی مدت است. در شرایطی که ساخت‌و‌ساز به کندی پیش می‌رود، معاملات بازار مسکن طی سال گذشته روندی صعودی در پیش گرفته است. با وجود اینکه طی چهار سال منتهی به بهار امسال و همزمان با رکود ساخت وساز قیمت مسکن هرسال به میزان ناچیزی کاهش پیدا می‌کرد اکنون در فاز پیش رونق روند افزایش خود را آغاز کرده است. میزان افزایش قیمت مسکن در دوران افزایش معاملات چندان چشمگیر نیست و همچنان در شرایط پایدار قرار دارد اما در صورتی که روند ساخت‌و‌ساز نیز همزمان با رونق معاملات پیش نرود طی چند سال آینده ممکن است تقاضا از عرضه پیشی گرفته و بازار مسکن دچار انفجار قیمت‌ها شود.میانگین قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در تهران حدود چهار میلیون و 600 هزار تومان است و این قیمت برای سازندگان مسکن همچنان جذاب است اما کاهش متقاضی و اشباع زمین‌های تهران مانع از رونق دوباره ساخت‌و‌ساز شده است به طوری که برخی از کارشناسان معتقدند احتمال اینکه بازار ساخت‌و‌ساز تهران مانند گذشته به روزهای اوج برگردد تقریبا منتفی است.
عدم شفافیت در صدور پروانه‌ها
مشکلات روند صدور پروانه‌های ساختمانی نیز از دیگر موانعی است که در این حوزه قابل بررسی است. روند غیرشفاف و وجود نقایص قانونی صدور پروانه‌های ساختمانی را به امری مشکل و طاقت فرسا تبدیل کرده است پیش از این رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران با اشاره به لزوم شفاف‌شدن و هوشمندسازی رویه‌های مدیریت شهری پایتخت گفته بود؛ آگاهی عمومی از وضعیت ساخت‌و‌ساز، نقطه‌ای کلیدی در برخورداری از شهری قابل سکونت محسوب می‌شود. اصلاح این وضعیت بدون همکاری مدیریت شهری و بهبود قوانین و دستورالعمل‌ها امکان‌پذیر نیست.