مدیریت ضعیف در کنترل بازار محصولات کشاورزی؛

گروه بازرگانی- به نظر می‌رسد امسال هم مانند سال گذشته شورای اقتصاد قصد دارد اعلام نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی را به تعویق بیندازد همان‌طور که سال گذشته نیز پس از ماه‌ها معطلی و سردرگمی کشاورزان، نرخ خرید تضمینی پس از پنج ماه تاخیر اعلام شد و در نهایت هم نرخ‌گذاری خرید محصولات کشاورزی طوری بود که نه‌تنها صدای کشاورزان را درآورد بلکه وزیر کشاورزی را نیز بارها برای افزایش نرخ خرید محصولات، پای میز مذاکره با شورای اقتصاد نشاند‌. اگرچه در نهایت شورای اقتصاد کوتاه نیامد‌.
حالا با توجه به اینکه در آستانه آغاز سال زراعی جدید هستیم، وزیر کشاورزی به تازگی اعلام کرده وزارت جهاد کشاورزی در مردادماه قیمت پیشنهادی خود برای خرید تضمینی گندم را به شورای اقتصاد داده است اما این شورا هنوز قیمت‌ها را اعلام نکرده است‌. محمود حجتی با بیان اینکه گناه تاخیر در اعلام قیمت خرید تضمینی گندم به گردن شورای اقتصاد است، گفت: قیمت پیشنهادی هم‌اکنون در اختیار دبیرخانه شورای اقتصاد است و ما امیدواریم این پیشنهاد توسط این دبیرخانه به‌موقع برای برنامه‌ریزی کشاورزان جهت کشت محصول استراتژیک بررسی و اعلام شود‌. همچنین عباس کشاورز، معاون وزیر جهاد کشاورزی اظهار کرد: از ابتدای ماه جاری نرخ‌های خرید تضمینی محصولات کشاورزی به شورای اقتصاد پیشنهاد شده است که امیدواریم به موقع بررسی، تصویب و ابلاغ شود تا کشاورزان بتوانند به موقع برای تولید محصولات خود برنامه‌ریزی‌ کنند‌.
به ناتوانی در مدیریت سیب‌زمینی و پیاز متهم هستیم
در پنجمین گردهمایی سراسری کشت‌های پاییزه که به مناسبت آغاز سال زراعی ۹۷ - ۹۶ با حضور آیت‌الله عالمی نماینده ولی‌فقیه در وزارت جهاد کشاورزی، معاونان و مدیران استانی جهاد کشاورزی برگزار شد،‌ وزیر کشاورزی بالاخره ناتوانی در کنترل تولید و بازار محصولات کشاورزی را پذیرفت و اعلام کرد: به داستان سیب‌زمینی و پیاز و ناتوانی در مدیریت تولید و بازار آن متهم هستیم که باید با راهکارهایی مانند مدیریت آنلاین تولید و بازار محصولات مهم و اساسی کشاورزی پس از نهایی شدن و اجرای طرح پهنه‌بندی، این مشکلات را حل کنیم‌.


محمود حجتی در این خصوص اظهار کرد: البته بخشی از این مشکل طبیعی است چراکه ایران از نظر تجارت، کشور بسته‌ای است‌. در حالی که کشورهایی مانند مالزی، تایلند و ویتنام سالانه حدود ۴۰۰ میلیارد دلار تجارت دارند که شامل صادرات و واردات می‌شود اما در ایران به دلیل مسایل مختلف نمی‌توانیم این کار را انجام دهیم و بسیاری از تولیدات‌مان مصرفی است اما از عملکرد معمول خیلی بهتر می‌توانیم عمل کنیم‌.
وی گفت: امیدواریم پس از نهایی شدن پهنه‌بندی کمتر از یک سال آن را عملی کنیم و هر نقطه‌ای که زیر کشت یک محصول مانند گندم می‌رود مانیتور شود‌. همچنین بتوانیم این کار را برای محصولات مهم و اساسی انجام دهیم‌. در این میان برنامه‌ریزی تولید را به صورت آنلاین انجام دهیم و سیستم هوشمندی داشته باشد‌. البته ممکن است به دلیل افزایش تقاضا یا اتفاقات ناگواری مانند تنش‌های اقلیمی با ایجاد این سیستم هم مشکلاتی به وجود آید‌.
ضرورت دستیابی به متوسط رکوردها
حجتی همچنین اظهار کرد: اگر در زمینه بهره‌وری آب و تولید محصولات کشاورزی به متوسط رکوردها دست پیدا کنیم دیگر مشکل آب و محدودیت منابع آبی موضوعیت پیدا نمی‌کند‌. به عنوان مثال گندم رکورد برداشت ۱۳ تن و چغندر قند رکورد ۱۴۰ تن در کشور را دارد که اگر به نصف اینها دست پیدا کنیم می‌توان از ظرفیت‌های فراوان موجود استفاده کرد و بر بسیاری از مشکلات فائق آمد‌.
وی افزود: تولید میگو از ۱۰ هزار تن در سال ۱۳۹۱ به ۲۵ هزار تن در سال گذشته رسید و صادرات در آبزی‌پروری نیز ۶۶ درصد و در لبنیات ۲۸ درصد افزایش یافت‌.
مدیریت کشاورزی آنلاین می‌شود
وزیر جهاد کشاورزی پهنه‌بندی اراضی کشاورزی و مدیریت آنلاین تولید محصولات کشاورزی را جزو عملکرد سال‌های گذشته در کشورهای اروپایی دانست و تصریح کرد: باید با برنامه‌ریزی جلوی برخی اتفاقات و سیاست‌گذاری‌های نادرست مانند تولید بیش از حد گوجه‌فرنگی خارج از فصل در بهمن‌ماه با هزینه زیاد و نهایتا فرستادن محصول به کارخانه‌ها برای تولید رب گوجه‌فرنگی توسط سازمان تعاون روستایی دلیل ازدیاد محصول را بگیریم‌.
وی اعلام کرد: مصوبه‌ای بود که چند ماه در دولت و مجلس مبادله شد که بالاخره تصویب شد و در شورای نگهبان نیز به تایید رسید که اختصاص 5/1 میلیارد دلار اشتغالزایی برای مناطق روستایی است و باید در مناطق روستایی پرجمعیت مناطق و نواحی صنعتی روستایی داشته باشیم که البته قبل از ادغام وزارت جهاد سازندگی و کشاورزی وجود داشت، اما آرام‌آرام رها شد‌.
حجتی تاکید کرد: این مصوبه را باید یک فرصت تلقی کرد و مدیران استانی باید به آن توجه ویژه کنند، چراکه می‌توانند برای توسعه روستایی از آن استفاده کنند که اگر بستر عملیاتی آن به خوبی فراهم و عمل شود می‌توان امیدوار بود در آینده نیز ادامه یابد‌. به جای اینکه یک محصول کشاورزی از مناطق روستایی در کرج و تهران به کنسرو و کمپوت تبدیل شود در همان مناطق و با اشتغالزایی متناسب با مشارکت روستاییان انجام می‌شود‌.
ضعف آموزشی
وزیر جهادکشاورزی اظهار کرد: در زمینه آموزش و ترویج در بخش کشاورزی که در دولت گذشته تقریبا تعطیل شده بود، باید بیش از پیش به آن توجه شود‌. در این بخش به آموزش‌های مهارتی نیاز داریم که با وجود امکانات مورد نیاز توجهی به آن نشد و در این زمینه مانند آموزش‌های مهارتی برای پرسنل خیلی ضعیف کار کردیم و دنیای امروز دنیای علم نوین و روز است لذا باید همه پرسنل وزارت جهادکشاورزی روز به روز بیشتر از روز گذشته اطلاعات و آگاهی‌شان در بخش‌های مختلف کشاورزی بیشتر شود که با برگزاری دوره‌های آموزشی در استان‌های کشور قابل حل است‌.
حجتی تصریح کرد: حدود ۳۰ مرکز خدمات کشاورزی محقق مسوول ندارد که باید این موضوع در دستور کار قرار گیرد و با توجه به اینکه محققان و متخصصان بخش کشاورزی تعداد بالایی دارند، نباید هیچ مرکزی بدون محقق مسوول باشد و این نشان می‌دهد که همه بسترها به غیر از همت و تلاش ما فراهم است‌.
افزایش بهره‌وری آب
همچنین معاون وزیر جهاد کشاورزی در این مراسم گفت: در چهار سال گذشته بهره‌وری آب 25 درصد افزایش یافته است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی در امور زراعت ادامه داد: در زمینه بهبود عملکرد بذر و توسعه ناوگان مکانیزاسیون کشاورزی اقدامات موثری انجام شد و طرح مکانیزاسیون در کشاورزی کشور افزایش یافت اما باید توجه داشت که برای بهبود بذر در کشور باید خصوصی‌سازی در دستور کار قرار داشته باشد‌.
وی تصریح کرد: در حال حاضر 80 درصد کود مورد نیاز کشاورزی از تولیدات داخلی تامین می‌شود اما برخلاف اظهاراتی که مطرح می‌شود، مصرف کود در کشور کمتر از میانگین جهانی است‌.
این مقام مسوول گفت: تا امروز 7866 برند کودی تقاضای ثبت داده‌اند که از این تعداد 5746 برند موفق به ثبت شده‌اند و باید توجه داشت که تنوع کودی نقش موثری در بهبود عملکرد تولیدات کشاورزی مختلف خواهد داشت‌.
معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: در سال‌جاری سطح کشت چغندر قند 100 هزار هکتار افزایش می‌یابد و در کنار آن بر میزان عملکردها افزوده می‌شود که این امر زمینه خودکفایی در سال‌جاری را فراهم می‌آورد‌.
در چند قدمی خودکفایی تولید شکر
کشاورز همچنین اظهار کرد: تولید شکر در هکتار از 5/3 تن در برنامه سوم به 5/7 تن رسیده است و تنها چند گام با خودکفایی در تولید این محصول فاصله داریم‌.
وی با بیان اینکه کلزا نسخه نجات کشت‌های آبی کشور است، گفت: در دو سال آینده ضریب خوداتکایی در تولید دانه‌های روغنی با توسعه کشت کلزا باید 30 درصد افزایش یابد. در غیر این صورت واردات، تولیدات داخلی را از بین می‌برد‌.
معاون وزیر جهاد کشاورزی همچنین تصریح کرد: در محصول گندم به خودکفایی رسیدیم و این خودکفایی اکنون به وضعیت پایدار رسیده است‌.
کشاورز تصریح کرد: محصول چغندر قند با حل مشکلات کارخانه‌ها و خودکفایی شکر به زودی محقق می‌شود و در محصول کلزا نیز اقدامات خوبی انجام‌شده و کشت این محصول با استقبال کشاورزان روبه‌رو شده است‌.
شناسایی ۱۴۰۰ کود قلابی
اسکندر زند، معاون وزیر جهاد کشاورزی نیز در ادامه گفت: ۱۴۰۰ کود قلابی با کمک دستگاه‌های نظارتی در کشور شناسایی و رد شد که ۳۳۸ مورد آن وارداتی بوده است و اکنون از سلامت کودهای مصرفی اطمینان داریم‌. وی اظهار کرد: 60 رقم جدید در سال گذشته در حوزه محصولات پاییزه برای مناطق مختلف کشور معرفی شده است که امیدواریم در سال زراعی جاری مورد استفاده قرار گیرد‌.
وی افزود: ارقام کلزا نیز در دست معرفی است به‌طوری‌که زمینه تکثیر آن نیز انجام شده تا در سال زراعی جاری مورد استفاده قرار گیرد‌.
این مقام مسوول گفت: در بعضی از مصارف کشور نظارت صددرصد الکترونیک صورت می‌گیرد که در بخش گندم اکنون به 40 درصد رسیده اما امیدواریم آن نیز به زودی صددرصد افزایش یابد‌.
اگر کلزا را به دریا هم بریزیم، باید پول کشاورزان پرداخت شود
مجری طرح دانه‌های روغنی نیز با بیان اینکه سالانه حدود چهار میلیارد دلار ارز برای واردات دانه‌های روغنی از کشور خارج می‌شود، گفت: در ۲۵ سال گذشته بیش از ۳۸ میلیارد دلار معادل ۱۴۹ هزار میلیارد تومان دانه روغنی و کنجاله وارد کشور شده است‌.
علیرضا مهاجر اظهار کرد: پایداری کشت و تولید گندم و کاهش خروج سالانه حدود چهار میلیارد دلار نفت در کنار کاهش واردات از جمله مهم‌ترین مزیت کشت دانه‌های روغنی در کشور است‌.
مجری طرح دانه‌های روغنی ادامه داد: در دو دهه گذشته با چالش‌های جدی در زمینه تولید دانه‌های روغنی در کشور مواجه بودیم که از جمله آن می‌توان به مشکلات بازرگانی آن اشاره کرد که این مشکلات توسط شخص وزیر و معاونین حل شد و در سال‌های آینده نیز نباید شاهد چنین مشکلاتی باشیم‌.
رشد 300 درصدی تولید کلزا
این مقام مسوول گفت: در سال‌جاری بیش از 180 تا دو هزار تن کلزا در کشور خواهیم داشت که تولید این محصول در مقایسه با سال گذشته 7/2 برابر شده و 300 درصد رشد داشته است‌.
مشاور وزیر جهاد کشاورزی ادامه داد: استان‌های گلستان، خوزستان‌، مازندران،‌ فارس، اردبیل و کرمانشاه رتبه‌های اول تا ششم تولید کلزا در کشور را در اختیار دارند‌.
وی با اشاره به اقدامات حمایتی دولت برای توسعه کشت کلزا در کشور گفت: پرداخت حق بیمه مزایای کلزا در 180 هزار هکتار به صورت صددرصد رایگان و تامین 1450 بذر از جمله حمایت‌های دولت بوده است‌.
مهاجر با درخواست از دولت برای پرداخت معوقات کشاورزان گفت: خرید تضمینی دانه‌های روغنی و پرداخت به موقع بهای محصول، تامین و تدارک و ارسال به موقع آنها به استان‌ها، اجرای پایلوت‌های آموزشی و تامینی و پرداخت تسهیلات کاشت، داشت و برداشت از جمله مهم‌ترین سیاست‌های دولت برای سال زراعی جاری است‌.