هم‌نشيني جناح‌هاي سياسي در بزرگداشت يزدي

شرق، سوسن نوري: هنوز دقايقي به شروع مراسم ترحيم ابراهيم يزدي باقي مانده است، اطراف مسجد جامع شهرک‌غرب مملو از زنان و مرداني است که يا از خويشاوندان او هستند يا جزء همفکران و دوستدارانش. مأموران خيابان‌هاي دور مسجد را حراست مي‌کنند و آمبولانس هم جلوي در مسجد مستقر شده، تاج گل‌هاي زيادي هم در حاشيه پياده‌راه قرار دارند که از سوي افراد، انجمن‌ها و بخش‌هاي مختلف تقديم شده‌اند. عکس‌هاي ابراهيم يزدي در گرداگرد ديوار مسجد خودنمايي مي‌کنند. آري! همه چيز براي برگزاري مراسم مهياست؛ سياست‌مداري که به اخلاق‌مداري شهره و دغدغه‌اش ايران، مردم و منافع ملي بود. حالا پير و جوان دور هم جمع شده‌اند تا نکوداشت او را هرچه باشکوه‌تر برگزار کنند. اگرچه مي‌توانست کمتر از يک ماه ديگر مراسم تولد 87‌سالگي‌اش باشد اما اجل مجال نداد و آشنايان، دوستان و همفکرانش در مراسم ختم او حاضر شدند. صحبت از وزير خارجه دولت موقت و دبيرکل نهضت آزادي است که پس از مدت‌ها تحمل بيماري، 9 روز پيش درگذشت. چهره‌هاي مختلف سياسي فعال در تاريخ معاصر ايران، عصر ديروز به مراسم ختم او آمدند. حضور شخصيت‌هايي مانند محمدرضا عارف، عبدالله رمضان‌زاده، فيض‌الله عرب‌سرخي، لطف‌الله ميثمي، عليرضا علوي‌تبار، عبدالله ناصري، نجفقلي حبيبي، مصطفي معين، هرميداس‌باوند، عبدالله نوري، عمادالدين باقي، محمدعلي ابطحي، محمود صادقي، سيدمحمدرضا خاتمي، محمدجواد مظفر، حجت‌الاسلام حسين انصاري‌راد و مرتضي الويري در همان دقايق نخست مراسم تداعي‌کننده دغدغه‌هاي يزدي بود که اعتقاد داشت براي توسعه ايران بايد به گفتمان اصلاح‌طلبي «آري» گفت؛ از همين‌رو بود که او پيش از انتخابات دوازدهمين دوره رياست‌جمهوري در بيانيه‌اي از مردم خواست با حضور حداکثري خود به تغيير، صلح، آزادي و حاکميت قانون رأي مثبت دهند. بهرام قاسمي، آذر منصوري، هاشم آقاجري، حسين فريدون، دراويش گنابادي، فرشاد مؤمني، فريبرز رئيس‌دانا، سيدعماد خاتمي، حسين نقاشي، الهه کولايي، حسين کاشفي، هاشم صباغيان، احمد حکيمي‌پور، محمدرضا تابش، ابوالفضل قدياني، سيدمرتضي مبلغ و حجت‌الاسلام محمود دعايي، ديگر نفراتي بودند که از ميان مردم و اصحاب رسانه پا به مسجد گذاشتند تا انديشه و راه يزدي را گرامي ‌بدارند.
يزدي تا آخرين لحظه اصالتش را حفظ کرد
سخنرانان مجلس يکي‌يکي پشت تريبون قرار مي‌گيرند و از ويژگي‌هاي شخصيتي يزدي مي‌گويند. «صبوري»، «اخلاق‌مداري»، «ايران‌دوستي» و «اعتدال»، کليد‌واژه‌هايي است که به‌طور مرتب از سوي اين سخنرانان در توصيف يزدي به‌کار مي‌رود. محمود صادقي، عضو فراکسيون اميد مجلس، در حاشيه اين مراسم در پاسخ به سؤال خبرنگار «شرق» درباره شخصيت ابراهيم يزدي مي‌گويد: «يزدي از همان ابتدا مشي ميانه‌روي و اعتدالي داشت، با وجود تفاوت‌هاي فراوان در طيف‌هاي مختلف انقلابي، ويژگي‌هاي صبوري، شکيبايي، سلامت و نگاه به داخل کشور منجر به آن شد كه تمامي ناملايمات در دو، سه دهه گذشته را تحمل و در عين‌حال، اصالت خود را حفظ کند». آذر منصوري، فعال سياسي نيز در اين مراسم، يزدي را شخصيتي معتدل مي‌‌داند و به «شرق» مي‌گويد: «يزدي همواره در زندگي‌اش دو دغدغه جدي داشت؛ منافع ملي و رضايتمندي مردم دو موضوعي است که يزدي در چهار دهه گذشته بر آنها تأکيد داشت و همين موجب شد كه در مراسم ترحيم او موافقان و حتي منتقدان سابقش به اين دغدغه‌هاي او اعتراف كنند. اينکه او سياست‌مداري بود که هيچ‌گاه حاضر نشد با اعتقاداتش معامله کند و با همه محدوديت‌ها هيچ‌وقت به کشورش پشت نکرد».
حضور چهره‌هاي تراز اول سياست


مراسم از نيمه گذشته که ديگر چهره‌هاي سياسي يکي يکي وارد مي‌شوند؛ حالا در رديف اول صندلي‌هاي مسجد مي‌توان محمدجواد ظريف، کمال خرازي، علي‌اکبر صالحي و صادق زيباکلام را ديد. البته حجت‌الاسلام احمد منتظري، محمد کيانوش‌راد، محسن ميردامادي، حسين کروبي، هادي خانيکي، بهزاد نبوي، محمد هاشمي، جواد امام، سفير فلسطين، غلامحسين کرباسچي، بهمن احمدي‌امويي، احمد زيدآبادي، مصطفي ايزدي،‌ حجت‌الاسلام محمدجواد حجتي‌کرماني، ابوالفضل قدياني، صادق خرازي، مصطفي تاج‌زاده، بهروز کمالوندي و عباس عبدي هم در ديگر قسمت‌هاي مسجد نشسته‌اند و هر يک يا درحال خواندن قرآن هستند، يا درحال گوش‌دادن به سخنرانان. در بخش بانوان نيز برخي با ورود ميهمانان آشنا و نزديک يا شعري که سخنرانان مي‌خوانند، چشمانشان اشک‌آلود مي‌شود. در ميان آنها دختران ابراهيم يزدي هم به چشم مي‌خورند.
در دقايق پاياني مراسم، جمعيت حاضر در داخل و بيرون مسجد به اوج خود رسيده، در مقابل مسجد جوان‌هاي زيادي منتظر ايستاده‌اند؛ جواناني که به عقيده آذر منصوري حضورشان دلگرم‌کننده است. او در اين‌باره به «شرق» مي‌گويد: وقتي در مراسم تشييع پيکر ابراهيم يزدي، جوانان بسياري را ديدم، اميد به آينده ايران پررنگ شد.
آخرين گراميداشت يزدي نباشد
پايان مراسم از بلندگوهاي مسجد اعلام مي‌شود اما منصوري اميدوار است که اين آخرين گراميداشت و يادبود او نباشد؛ زيرا يزدي دينداري نوانديش بود که بر توسعه ايران تأکيد داشت. بايد حالا آرا و نوشته‌هاي يزدي مورد نقد منصفانه و حرفه‌اي قرار بگيرد تا نگاه او که حاصل حيات پرثمر سياسي او بود، تداوم يابد. به گفته اين فعال سياسي، «از ياد نبريم که يزدي نقش مؤثري در پيروزي انقلاب اسلامي داشت و نگاه عميق او به مسائل بازتاب آيات قرآن است، يزدي فردي بود که با رويکردي علمي به مکاشفه قرآن پرداخته است؛ بنابراين بايد با استفاده از کتاب‌هاي به‌جا‌مانده از او به نيازهاي روز جامعه پاسخ داد». نکاتي که محمود صادقي هم به آنها اشاره مي‌کند و به «شرق» مي‌گويد: «يزدي يکي از شخصيت‌هاي انقلابي با خواسته مذهبي و روشنفکري و يکي از نخستين کساني بود که با قرائت جديد از دين در دانشگاه در عصر معاصر حرکت خود را آغاز کرد. او و ديگر اعضاي نهضت آزادي نقشي تأثيرگذار در پايه‌گذاري انقلاب اسلامي داشتند».  
اين عضو فراکسيون اميد معتقد است: «ابراهيم يزدي و مصطفي چمران در سوريه به دنبال غرس نهالي بودند که امروزه با خون حججي‌ها آبياري مي‌شود و اگر با اين رويکرد اين موضوع را ببينيم و شرح صدر داشته باشيم، همه زير چتر انقلاب قرار مي‌گيرند».