روزنامه ابتکار
1395/11/28
حسن روحانی به دعوت سران عمان و کویت راهی این کشورها شد فصل نو در روابط ایران و همسایگان عرب
گروه سیاست خارجه: حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران روز گذشته برای سفری یک روزه عازم عمان و کویت شد تا ضمن گفتوگو در خصوص بحران‌های منطقه‌ای و حل و فصل مسائل دوجانبه، بار دیگر نشان دهد که دکترین سیاست خارجه جمهوری اسلامی ایران در دولت یازدهم همواره بر دوستی و تعامل سازنده با کشورهای همسایه به ویژه کشورهای خاورمیانه‌ای تاکید دارد.روابط ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس طی سال‌های اخیر با چالش‌های فراوانی روبه‌رو بوده و دستیابی جمهوری اسلامی ایران به برجام طی توافق با پنج قدرت بزرگ دنیا نیز شرایط را تا حدود بسیاری سخت کرد؛ تا آنجا که عربستان به عنوان دومین کشور قدرتمند منطقه خاورمیانه و تعدادی از متحدانش روابط خود با ایران را یا به طور کامل قطع کرده و یا تا پایین‌ترین سطح روابط دیپلماتیک کاهش دادند. شورای همکاری خلیج فارس و سازمان همکاری‌های اسلامی نیز در این میان آتش اختلافات را تشدید کرده و هربار با صدور بیانیه‌های ضدایرانی به تنش میان کشورهای منطقه افزودند. اما دیری نپایید که با سرکارآمدن دونالد ترامپ به عنوان رییس‌جمهور و سکاندار جدید ایالات متحده آمریکا، ورق برگشت و هم متحدان آمریکا و هم مخالفین منطقه‌ای اش از سیاستگذاری‌های مردی ناآشنا با سیاست و روابط دیپلماتیک نگران شده و به نظر می‌رسد که در جستجوی ساز و کار تازه‌ای برای مقابله با ترامپ دست به دامن جمهوری اسلامی ایران به عنوان قدرت برتر منطقه شده‌اند؛ اکنون خاورمیانه از یک سو گرفتار داعش و بحران سوریه و یمن است و از دیگر سو نمی‌توان پیش بینی کرد که تغییر در دولت و کابینه ایالات متحده آمریکا بناست چه چالشی را برای این منطقه به ارمغان اورد. بنابراین برخی کارشناسان حوزه سیاست خارجه سفر سران کشورهای عمان و کویت به ایران و در همین راستا سفر حسن روحانی به این کشورها به دعوت سران آنها را فصلی تازه در آغاز روابط ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس دانسته مثبت ارزیابی کرده‌اند.
پیام خاص از سوی کشورهای فرامنطقه
مهدی مطهرنیا، تحلیلگر مسائل خارمیانه در این خصوص گفت: سفر حسن روحانی، رییس‌جمهوری کشور به عمان و کویت را باید در چندین لایه مورد توجه قرار داد؛ در لایه نخست، یک سفر منطقه‌ای توسط رییس‌جمهور ایران به دعوت روسای کشورهای منطقه صورت پذیرفته است و در چاچوب مراودات درون منطقه‌ای جهت حل و فصل مسایل موجود و گسترش روابط فی‌ما‌‌بین مورد توجه قرار می‌گیرد؛ با این حال، به موازات این سطح تحلیل باید به مسئله دیگری نیز توجه کرد و آن هم ارتباط کشورهای خاورمیانه به ویژه وضعیت ایران در خلیج فارس؛ در حدفاصل میان تنگه هرمز و خلیج ادن است. به گفته مطهرنیا، این منطقه از نظر ژنوم ژئواستراتژیک و کد ژئوپولیتیک همواره مورد توجه کشورهای فرامنطقه‌ای و قدرت‌های درون منطقه‌ای بوده است و در هیمن راستا نیز کشمکش‌های متفاوتی را در منطقه شاهد بوده‌ایم؛ فلذا باید بگویم با توجه به ضرورت انتقال قدرت از دولت اوباما به دولت ترامپ و تبعات ناشی از این نقل و انتقال که در چارچوب پیامدهای بین المللی انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا به ویژه در منطقه خاورمیانه مورد توجه قرار داد، اهمیت پیدا می‌کند؛ چرا که از وضعیت رسمی دیپلماسی و مسائل منطقه‌ای خارج و به فرامنطقه نیز مرتبط میشود. او با اشاره به سفر اخیر مقامات کویتی به تهران، خاطرنشان کرد که همانگونه سفر وزیر امورخارجه کویت به تهران حامل پیامی بود، می‌توان گفت که سفر حسن روحانی نیز قابل اعتنا و بررسی از این زاویه است؛ زیرا که ایران با کشورهای منطقه به ویژه عربستان دارای اصطکاک‌های تعریف شده‌ای است که در چندسال اخیر حجم بالایی پیدا کرده و وضعیت تقابل در منطقه را میان ایران و عربستان شدت بخشیده است. این تحلیلگر بین الملل با بیان اینکه شورای همکاری خلیج فارس از آغاز تاکنون حتی در تاسیس، هدف گذاری، شکل گیری آن چه در بحبوحه انقلاب اسلامی و چه پس از آن در تقابل با آن مطرح بوده است، تاکید کرد: سفر روحانی به کویت و عمان آن هم یک روزه، سریع و قابل تامل می‌تواند نشان دهنده نقل و انتقال پیام‌هایی خاص در ارتباط با کشورهای فرامنطقه‌ای و حضور آنها در حل و فصل منازعات و مناقشات منطقه‌ای مانند یمن، بحرین و از همه مهم‌تر سوریه باشد و در ضمن این سفرها می‌تواند به تغییر و تحول و ایجاد رابطه بهتر میان پایتخت‌های ایران با کشورهای حاشیه خلیج فارس کمک کرده و موجب ایجاد فضای معنادار در راستای ارتباط از طریق این پایتخت‌ها با کشورهای فرامنطقه‌ای جهت رسیدن به منطق گفتوگو برای حل و فصل مسائل مبتلا به یا نقل و انتقال پیام‌ها از طریق کشورهای عربی باشد.
خیر و برکت برای جهان اسلام
عباس منصوری آرانی، عضو سابق کمیسیون امنیت ملی نیز معتقد است که این سفر نه تنها برای جمهوری اسلامی ایران، کویت و عمان و در یک دید بلندتر برای کشورهای حوزه خلیج فارس اهمیت استراتژیک و راهبردی دارد بلکه می‌تواند تاثیر بسزایی در جهان اسلام بگذارد. به گفته وی، اگر قادر باشیم هماهنگی و توافق و ائتلافی را در دوربرد یا میان‌برد ترسیم کنیم؛ بدون شک جهان اسلام را که فراتر از منطقه است تحت تاثیر قرار خواهیم داد و این امر بسیار ضرورت دارد، چرا که در دکترین سیاست خارجه جمهوری اسلامی ایران اهمیت ویژه به کشورهای پیرامونی و کشورهای جهان اسلام به شدت تاکید شده است. عضو سابق کمیسیون امنیت ملی در مجلس نهم شورای اسلامی، ادامه داد: کشور عمان از دیرباز با ایران روابط خوبی داشته و هردو کشور در شرایط بحرانی براساس روابط تعریف شده و بر مبنای منافع مشترک کمک‌های شایانی به یکدیگر روا داشته و در دهه‌های گذشته نیز این ارتباط و همکاری استمرار داشته است.
او همچنین با اشاره به روابط میان ایران و کویت گفت: جمهوری اسلامی ایران و کویت، طی سال‌ها روباط پر فراز و نشیبی را تجربه کرده‌اند، اما در یک یا دو دهه گذشته، این روابط شرایط بهتری را به خود دیده و تاثیرات مثبت بسیاری را در روابط سیاسی و اقتصادی و حتی فرهنگی، اجتماعی ما داشته است. منصوری آرانی تاکید کرد: بر همین اساس، کویت و عمان هردو تلاش‌هایی را آغاز کرده و می‌توانند با توجه به اینکه با عراق هم رابطه خوبی داریم، برای رسیدن به شرایطی ایده‌آل در حوزه خلیج فارس رایزنی کنند و از این طریق، مشکلات موجود با سایر کشورهای حوزه خلیج فارس را از سر راه خواهیم برداشت؛ به تعبیری دیگر شرایط اینطور نیست که مشکلات قابل حل نباشد. منصوری ارانی در ادامه گفت: باید بپذیریم که اهمیت منطقه‌ای و استراتژیک خلیج فارس توسط کشورهای خود منطقه تامین شود و آنها در سایه این امنیت بتوانند فعالیت‌های سیاسی و اقتصادی خود را استمرار بخشیده و حتی در بلندمدت با همکاری یکدیگر مانورهای مشترک برگزار کنند؛ با این رویکرد است که می‌توانیم گروه‌های افراطی که توسط سرویس‌های اطلاعاتی ایالات متحده آمریکا و کشورهای غربی ساخته شده و به دنبال از بین بردن رحمانیت اسلام و چهره رحمانی اسلامی هستند را از بین ببریم.
عضو سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجه براین باور است که سفر حسن روحانی به عمان و کویت آغازگر تحولات بسیار مهم منطقه‌ای است و سفر تیم‌های عمان و کویت به تهران یا عزیمت روحانی به این کشورها منبع خیر و برکت برای جهان اسلام خواهد بود؛ اگرچه که همه طرف‌ها باید سعی کنند اراده و عزم لازم را برای ایجاد روابط داشته باشند وگرنه صرفا گفت‌وگوها روی کاغذ و با جلسات تشریفاتی بی‌فایده خواهد بود؛ لیکن اگر عملیاتی شوند، برای اسلام فوق العاده خواهد بود.
ایران دست دوستی می‌فشارد
علی خرم، تحلیلگر بین الملل با بیان اینکه در روابط
بین الملل همیشه سفر و هرگونه مراوده میان کشورها توصیه شده و مطلوب است، گفت: این اقدامات فضایی را ایجاد می‌کند که اگر سوءتفاهماتی هم وجود داشته باشد، برطرف شده و اگر اختلافاتی مابین طرفین باشد، کاهش یابد و نهایت زمینه برای همکاری و تفاهم و شراکت در منافع پیش آید؛ این اصل اساسی در روابط خارجی است.
او با اشاره به اینکه ضوابط ایران و کشورهای عربی و کشورهای حوزه خلیج فارس دچار نوسان بوده و ناشی از جابه جایی قدرت و به عبارتی تغییر توازن قوا در اثر انقلاب اسلامی ایران بود، یادآورشد که تا زمان انقلاب اسلامی، تمامی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، از عربستان تا عمان روابط خوبی با ایران داشته و عظمت ایران را پذیرفته بودند، با این حال همانند الان که آمریکا و انگلیس در میان شش کشور بیشترین نفوذ را دارد، در آن زمان هم به همین شکل بود، اما آنگاه که روابط ایران با آمریکا و انگلیس دچار دگرگونی شد، آنها دیگر بر قدرت ایران در خلیج فارس مهر تایید نزدنند و ایران که زمانی نقش برادر بزرگ را داشت، دیگر مورد تایید آمریکا و انگلیس واقع نشد و تا زمانی که میان این سه کشور چالش و برخوردارهای نامتعارف وجود داشته باشد، شش کشور حوزه خلیج فارس نیز مرتبا نقش برادری ایران را به چالش خواهند کشید. به گفته خرم، این شرایط ادامه پیدا خواهد کرد مگر تا اینکه زمانی فرارسد و توازن قوا بار دیگر شکل گیرد.
این تحلیلگر بین الملل تصریح کرد: 38 سال است که عربستان تلاش دارد 5 کشور دیگر را با خود علیه ایران همراه کند و حاصل این است که در جنگ عراق علیه ایران 120 میلیارد دلار هزینه کردند و در موارد دیگر هرگاه فرصتی یافت شود، به قول خودشان سر مار (ایران) را به کمک آمریکا و اسرائیل قطع کند. در شرایط فعلی با سرکار آمدن دونالد ترامپ، شرایطی به وجود آمده که به نفع اعراب و جمهوری اسلامی ایران و به طورکل مسلمانان نیست؛ هیچ کشوری هم نمی‌تواند پیش بینی کند که چه خواهد شد.
علی خرم عنوان کرد: در چنین شرایطی، شورای همکاری خلیج فارس برای همکاری با جمهوری اسلامی ایران اعلام آمادگی کرده و از سوی ما هم برای فشردن دست آنها جواب مثبت داده شد؛ در چنین فضایی، حسن روحانی به عمان و کویت سفر می‌کند و به این معناست که مانند همیشه حاضریم دست برادری را فشرده و همکاری کنیم و نگذاریم که شرایط در خلیج فارس به ضرر همه تمام شود؛ زیراکه اگر خلیج فارس ناامن شود، برای تمامی کشورهاست و اگر امن باشد هر هشت کشور از آن استفاده می‌کنند. در گذشته صدام این ناامنی را به وجود آورد و امروز ممکن است کشوری دیگر با تحریک دیگران چنین اقدامی را انجام دهد. خرم معتقد است که ایران می‌خواهد بگوید برای دوستی و پرهیز از هرگونه سوء تفاهم اعلام آمادگی کرده و قصد دشمنی با کشورهای حوزه خلیج فارس را نداریم بلکه به دنبال رابطه‌ای دوستانه با تمامی شش کشور حوزه خلیج فارس هستیم و اگر هم رابطه وجود دارد آن را تقویت خواهیم کرد.
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» در گفتوگو با نمایندگان از تبیین اهداف طرح «تامین امنیت مراسم رسمی» گزارش می‌دهد
حسن روحانی به دعوت سران عمان و کویت راهی این کشورها شد
فصل نو در روابط ایران و همسایگان عرب
رضا دهکی
درد خوزستان، درد ایران
هزاران ایرانی ساکن سیستان وبلوچستان همچنان به دنبال هویت خود هستند
استان بی شناسنامه ها
تحقق رشد اقتصادی 8 درصد تابع چه شرایطی است؟
منازعات سیاسی علیه اقتصاد
«ابتکار» روند هفتگی قیمت طلا و ارز را بررسی کرد
کلاف سردرگم بازار طلایی
چاه‌های عمیق قم ۹برابر شد
بحرانی خطرناک‌تر از خشکی ارومیه
همه قصه‌های دنیا از هفت داستان ریشه گرفته‌اند
ایرانی ها پای قصه های جهان
مسئله خوزستان از اولویت‌های کشور است
بیانات رهبر انقلاب درباره موضوع «آشتی ملی»
مگر مردم با هم قهر هستند؟
عارف با اشاره به مخالفت فراکسیون امید با استیضاح آخوندی:
وزیر راه و شهرسازی با رای قابل‌قبول به کار خود ادامه می‌دهد
رئیس هیات بازرسی انتخابات کشور:
با هر اقدام خلاف قانون در انتخابات ۹۶ مقابله می‌کنیم
قائم‌مقام معاون قضایی قوه قضاییه:
تصرفات اراضی از سوی افراد نفوذمند اتفاق می‌افتد
