روزنامه ابتکار
1396/06/12
مجلس شورای اسلامی در حوزه روابط خارجی چه نقشی دارد؟ دیپلماسی از نوع پارلمانی
گروه پارلمان: با توجه به پیچیدگی‌های مناسبات سیاسی در دنیای امروز، هر کشوری در تلاش است از همه ابزارها و امکانات موجود برای تامین منافع خود استفاده کند. بنابراین دولت‌های مختلف با روش‌های متفاوت با یکدیگر در ارتباطند و می کوشند این مراودات سیاسی و اقتصادی و فرهنگی را تا حد امکان گسترش دهند. هر روزه می کوشند راه جدیدی برای افزایش این تعاملات و ارتباط با سایر کشورها پیدا کنند.یکی از این روش ها ایجاد تعامل و مراودات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... در دستگاه دیپلماسی وزارت خارجه است. ابزار دیگر؛ دیپلماسی پارلمانی است و دولت ها با این روش در تلاش هستند که تعاملات خود را با سایر کشورها افزایش دهند. البته دیپلماسی پارلمانی در دنیا به موازات میزان قدرت پارلمان‌ها در سیاست داخلی و خارجی توان خود را نشان می دهند. گفتنی است؛ مهم‌ترین ویژگی دیپلماسی پارلمانی این است که می‌تواند فارغ از ملاحظات و پروتکل‌های بین دولت‌ها عمل کند و روشی برای رسیدن سریعتر کشورها به تعاملات دوسویه یا چند سویه باشند. البته در کشورما از آنجایی که مجلس شورای اسلامی ناظر بر همه دستگاه‌های اجرایی از جمله وزارت خارجه است، دیپلماسی پارلمانی جمهوری اسلامی نیز بر اساس دیپلماسی رسمی نظام شکل گرفته است. بنابراین در زمانی که به عنوان مثال دلیل تحریم‌ها یا مشکلات از این دست امکان ایجاد تعامل و مراودات خاص با سایر کشورها وجود ندارد، از طریق دیپلماسی پارلمانی و مراودات بین المجالس می تواند اقداماتی راهگشا و البته آرامتر انجام دهد.
بنابراین دیپلماسی پارلمانی؛ تسهیل کننده روابط بین دولت‌ها است و می‌تواند این روابط سیاسی و اقتصادی را در فضایی دوستانه‌تر ایجاد کند. البته روابط بین‌الملل یا بین‌الدول در تشدید یا تقلیل این روابط تاثیرگذار است، مثلا روابط ایران با سایر کشورها در زمان دولت های نهم و دهم تا حد امکان کاهش یافت و از هر طرف مورد هجمه و اعمال فشارهای سیاسی و حقوق بشری و اقتصادی قرار گرفتیم ولی با روی کار آمدن دولت یازدهم و تلاش برای افزایش تعامل با دنیا و به نتیجه رسیدن توافق ژنو و تلاش برای به سرانجام رساندن برجام، جایگاه از دست رفته و تضعیف شده جمهوری اسلامی درعرصه بین‌الملل را به ما برگرداند. بنابراین تغییر نگرش ایران در حوزه سیاست خارجی و مسائل دیپلماتیک، تا حد زیادی با استقبال کشورهای اروپایی و آمریکا مواجه شد، به نحوی که بسیاری از شرکت های بین‌المللی اتحادیه اروپا و حتی کشورهای آمریکایی که تا پیش از این به دلیل تحریم های ریز و درشت بین‌المللی علیه ایران؛ امکان فعالیت و سرمایه گذاری و حتی مراودات معمول را با جمهوری اسلامی نداشتند، توانستند به ایران سفر کنند.
بنابراین در کنار دولت‌ها و نهادهای سیاسی بین‌المللی، پارلمان کشورها که ترکیبی از متخصصان را در اختیار دارند سعی می کنند چالش‌ها و مشکلات را در قالب گروه‌های «دوستی پارلمانی» کاهش دهند. یعنی یکی از ساختارهایی که می‌تواند در جهت دیپلماسی پارلمانی بسیار فعال باشد، «گروه‌های دوستی پارلمانی» است که تا کنون نشان داده کارایی زیادی جهت ایجاد تعامل و افزایش دوستی‌ها و مراودات بین کشورها و حتی دولت‌ها دارد. گروه‌های دوستی پارلمانی که در برخی پارلمان‌ها به‌عنوان گروه‌های دوستی بین‌المجالس یا گروه‌های دوستی و همکاری از آنها نام برده میشود، به گروه‌هایی گفته می‌شوند که قانون‌گذاران یک کشور برحسب تخصص خود به منظور توسعه روابط بین‌المجالس با سایر کشورها تشکیل می‌دهند. همچنین از دیگر اقدامات دیپلماسی پارلمانی؛ می‌توان به سفرهای روسای پارلمان‌ها، رفت و آمدهای دو و چند جانبه پارلمانی، تشکیل گروه‌های دوستی پارلمانی در مجالس کشورها، حضور نمایندگان در هیات‌های اعزامی از سوی وزارتخانه‌ها، حضور و مشارکت نمایندگان مجالس در مجامع بین‌المللی پارلمانی و حتی نظارت مستقیم بر تصمیمات بین‌المللی دولت‌ها درقالب تصویب یا رد طرح‌ها، پیشنهاد لوایح، قراردادها و توافق‌نامه‌های بین‌المللی، الحاق یا عدم الحاق به کنوانسیون‌های بین‌المللی نام برد. البته رئیس مجلس ارمنستان اخیرا در گفت وگویی به اهمیت گروه‌های دوستی پارلمانی اشاره کرد و گفت: برای ما فعالیت‌های گروه‌های دوستی پارلمانی اهمیت بسیاری دارد؛ گروه‌های دوستی به تعمیق و گسترش روابط دو کشور کمک می‌کنند. بابلویان همچنین تاکید کرد: در جهان کنونی نقش دیپلماسی پارلمانی هر روز بیشتر میشود؛ نماینده‌های مجلس که مستقیم از طرف مردم انتخاب می شوند، می توانند کمک کنند تا مردم دو کشور با یکدیگر خوب آشنا شوند. او همچنین با تاکید بر روابط بیشتر با ایران در آینده افزود: در آینده کوشش بیشتری می کنیم که با کشور دوست، ایران، روابط پارلمانی ما گسترش پیدا کند.
لغو روادید؛ نشانگر دوستی دو ملت است
رئیس مجلس ارمنستان همچنین در خصوص تاثیرات لغو روادید بین ایران و ارمنستان گفت: لغو روادید میان ایران و ارمنستان نشانگر دوستی عمیق دو ملت است که به گسترش همکاری اقتصادی و تجاری دو کشور کمک می کند. بابلویان در انتها با اشاره به سفر سال گذشته روحانی به ارمنستان گفت که سفر رئیس جمهوری ایران به ارمنستان به روابط دوستی دو کشور انگیزه جدیدی بخشیده است.
گفتنی است؛ دیپلماسی پارلمانی کشور ما پس از مجلس نهم اصولگرای همسو با احمدی نژاد، جان تازه ای گرفته است و با تشکیل گروه‌های دوستی-پارلمانی فعالیت خود را بیش از پیش آغاز کرده است. از جمله این فعالیت‌ها می توان به سفر هیات‌های پارلمانی کشورهای مختلفی مثل گروه دوستی-پارلمانی ایتالیا و اتحادیه اروپا، انگلیس، ایرلند و ... به ایران اشاره کرد.
رحیمی: وزارت خارجه باید از ظرفیت گروه‌های دوستی پارلمانی استفاده کند
دراین راستا علی‌رضا رحیمی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز با تاکید بر اینکه وزارت امور خارجه باید برنامه مدونی برای بهره گیری از ظرفیت گروه‌های دوستی پارلمانی داشته باشد، گفت: بین کمیسیون امنیت ملی و وزارت امور خارجه تعامل خوبی وجود دارد و تقویت استفاده از گروه‌های دوستی پارلمانی جز گفت و گو‌های اخیر ما با وزیر امور خارجه و معاونانش بوده است. نماینده مردم تهران در مجلس با بیان اینکه گروه‌های دوستی پارلمانی ظرفیت بسیار خوبی برای تقویت مناسبات کشورها هستند، اظهار کرد: متاسفانه تاکنون به این گروه‌ها نگاه حرفه‌ای نشده و از ظرفیتشان هم بهره برداری مطلوبی صورت نگرفته است. او با انتقاد از عملکرد ضعیف گروه‌های دوستی پارلمانی افزود: گروه‌های دوستی پارلمانی ما متاسفانه به صورت منسجم عمل نمی‌کنند و بهره گیری از ظرفیت گروه‌های دوستی پارلمانی یک ضرورت مهم در حوزه دیپلماسی است.
اولین گروه دوستی پارلمانی ایران
بنابراین در ادامه با توجه به اهمیت موضوع گروه های دوستی پارلمانی؛ به تاریخچه تشکیل آن در ایران اشاره خواهیم کرد. لازم به ذکر است که گروه دوستی پارلمانی در ایران از دوره سوم مجلس شورای اسلامی (مهر 1368) فعالیت خود را آغاز کرد. البته موضوع تشکیل گروه‌های دوستی پارلمانی در دور دوم مجلس شورای اسلامی مطرح شد. در این دوره مجالس قانون‌گذاری برخی کشورهای نزدیک به جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد تشکیل گروه دوستی پارلمانی به مجلس شورای اسلامی را ارائه کردند که به دلایل مختلفی همچون مشکلات ناشی از جنگ تحمیلی و کمبود امکانات اجرایی تشکیل این گروه‌ها محقق نشد. بنابراین بررسی روند افزایش گروه‌های دوستی را باید از مجلس سوم آغاز کرد.
با پایان یافتن جنگ تحمیلی و تاکید ریاست وقت قوه مقننه، موضوع تشکیل گروه‌های دوستی پارلمانی در آغاز دوره سوم در دستور کار قرار گرفت و نهایتاً در تاریخ 12 مهرماه 1368 آیین‌نامه تشکیل گروه‌های دوستی پارلمانی به تصویب رسید. متعاقب آن، اولین گروه دوستی در سال 1368 با پاکستان تشکیل شد. مجلس سوم در این دوره با چند کشور دیگر هم گروه های دوستی پارلمانی را تشکیل داد. بنابراین به دلیل اهمیت موضوع؛ گروه‌های دوستی پارلمانی مجلس شورای اسلامی در دور دهم، در 25 گروه و با 123 کشور دنیا تشکیل شد و نمایندگانی که ریاست این گروه های دوستی پارلمانی را بر عهده دارند می کوشند با دعوت از روسا و نمایندگان و
هیات های پارلمانی کشورهای مختلف به ایران، به تعمق روابط بین کشورها کمک کنند. چرا که سفرهای دوستی پارلمانی بیانگر تحرکاتی است که کشور و سیاستمداران در مسیر دیپلماتیک نشان می‌دهند، به قطع و یقین این‌گونه سفرها موجب پیشبرد منافع ملی و ارتقای وضع دیپلماتیک ایران در منطقه خواهد شد و از تصمیماتی که در جهت تضعیف ایران گرفته میشود ممانعت خواهد کرد. از سوی دیگر ایران نیز با هدف پیشبرد منافع ملی راه گفت‌وگو و مذاکره را باز کرده است و نباید اجازه دهد که در عرصه دیپلماسی مشکلی ایجاد شود.
سایر اخبار این روزنامه
سرلشکر باقری:
تجاوز احتمالی به ایران زمینی نخواهد بود
«ابتکار» یک پدیده جدید سیاسی را بررسی کرد
درباره «حزب فروشی»
درهای استادیون در بازی ایران و سوریه به روی زنان بسته است
فاصله کوتاه امید و ناامیدی بانوان برای حضور در ورزشگاه آزادی
جهانبخش محبی نی
نهادسازی نیاز ملت، دولت و جامعه در ایران
چرا گردشگران جهان، ایران را نمی‌شناسند؟
برندینگ گردشگری، از ایده تا اجرا
نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه از احتمال پایان کار داعش تا اوایل آبان ماه امسال خبر داد
انجمن‌های ادبی در کشور چه هدفی را دنبال می‌کنند؟
گعده های چای و شعر و قصه
چرا مصوبه های کاهش سود بانکی به بن بست می خورد؟
همه راه های دور زدن یک دستور
مجلس شورای اسلامی در حوزه روابط خارجی چه نقشی دارد؟
دیپلماسی از نوع پارلمانی
«ابتکار» از بزرگترین رقابت فوتبال تیم‌های کودکان حاشیه‌نشین گزارش می‌دهد
