روزنامه فرهیختگان
1396/06/12
توسعه عدالت یا جلوگیری از خلاقیت
فرهیختگان: آرزوی هر دانشجویی این است که پس از قبولی در کنکور سراسری یا دانشگاه آزاد اسلامی در شهر محل سکونت خود تحصیل کند. رفت و آمد به نقاط دوردست مشکلی است که می‌تواند در کنار هزینه‌های اقامت در محلی غیر از محل سکونت عرصه را برای دانشجو تنگ کند. برای رفع این مشکلات سازمان سنجش آموزش کشور با اجرای طرح بومی‌گزینی در کنکور دانشگاه‌ها در پی آن است که ظرفیت‌های موجود در رشته‌محل‌های مختلف را با رعایت عدالت و مساوات میان داوطلبان کنکور و کسانی که در آزمون‌های دانشگاهی شرکت می‌کنند، تقسیم کند.بومی‌گزینی چیست؟ در حقیقت بومی‌گزینی در نظام آموزش عالی کشور با هدف ایجاد توازن بین عرضه و تقاضا مطرح و از سال ۶۹ تاکنون به اشکال مختلف اجرا شده است. با این نوع گزینش بومی در برخی از رشته‌ها و دانشگاه‌ها امتیازات خاصی برای داوطلبان بومی آن رشته و دانشگاه در نظر گرفته میشود. در حقیقت در سال 1369 با توجه به گسترش رشته‌های تحصیلی و ماهیت هر رشته و توسعه مراکز آموزش عالی در سطح کشور، طرحی در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید که باعث تغییرات عمده در بحث بومی‌گزینی دانشگاه‌ها شد. براین اساس رشته‌ها به چهار گروه استانی، ناحیه‌ای، قطبی و کشوری تقسیم شدند و ملاک تعیین بومی بودن، محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر دوره متوسطه برای داوطلبان کنکور شد. همچنین داوطلبانی که سه سال آخر محل تحصیل خود را در خارج از کشور گذرانده‌اند، استان محل تولد، استان بومی آنها در نظرگرفته میشود. اگرچه به مرور زمان تغییرات جزئی در این طرح ایجاد شد، اما اصل قضیه و آنچه در طول این سالیان به آن عمل میشود حاصل همان مصوبه اولیه است. کارشناسان آموزش عالی معتقدند اجرای بومی‌گزینی در کنکور دانشگاه‌ها می‌تواند نتایج مهمی چون کاهش مشکلات اقامتی و معیشتی دانشجویان و دانشگاه (نظیر مشکل کمبود خوابگاه، افت تحصیلی ناشی از دوری خانواده و مشکلات اقتصادی)، کاهش مهاجرت‌های درون کشوری و امکان قبولی بیشتر داوطلبان هر ناحیه با توجه به امتیازات در نظر گرفته شده در رشته‌های واقع در استان بومی را در پی داشته باشد.
دانشگاه آزاد اسلامی و بومی‌گزینی دانشگاه آزاد اسلامی هم از قافله عقب نمانده و با جدیت این طرح را اجرا می‌کند. در حال حاضر در 71 درصد از رشته‌محل‌های کارشناسی‌ارشد، 96 درصد رشته‌محل‌های کارشناسی و کاردانی و 51 درصد از رشته‌محل‌های دکتری تخصصی این دانشگاه، بومی‌گزینی انجام شده است. چندی پیش در همین راستا علی‌محمد نوریان، دبیر هیات‌موسس دانشگاه در یک برنامه تلویزیونی با اشاره به سیاست‌های بومی‌گزینی در این دانشگاه گفت: «سیاست‌های بومی‌گزینی در دانشگاه چه در مورد دانشجویان و چه استادان در این راستا است که فرصت‌های برابر را برای هر کسی که در جمهوری اسلامی زندگی می‌کند، فراهم کند، تا بتواند خود را در زمینه علمی و تکنولوژیک ارتقا دهد.»
«نه» منتقدان به پذیرش بومی در کنار اکثر موافقان این طرح برخی از مسئولان سابق وزارت علوم منتقد طرح بومی‌گزینی دانشگاه‌ها هستند. کارن ابری‌نیا مدیرکل سابق دفتر آموزش عالی غیردولتی وزارت علوم با انتقاد از این طرح در گفت‌وگو با «ایسنا» گفت: «ایده اولیه طرح این بود که افراد در محل زندگی خود تحصیل کنند. ولی همین مزیت می‌تواند عیب هم به حساب بیاید زیرا جوانان نیاز به رشد و توسعه دارند پس اگر قرار باشد افراد از جغرافیای خود فراتر نروند و تجربه کسب نکنند چگونه می‌توانند به توسعه دست پیدا کنند.» به گفته این استاد دانشگاه تهران بومی‌گزینی باعث میشود دانشجو با افکار جدید برخورد نداشته، خلاقیت و نوآوری او نیز تحت‌الشعاع قرار گیرد. اما باید توجه کرد که تحصیل در محل زندگی الزاما تاثیر مستقیمی در عدم پیشرفت و شکوفایی خلاقیت در دانشجو نخواهد داشت، طبیعتا کاهش مشکلات حاشیه‌ای درهنگام تحصیل چیزی است که می‌تواند به ارتقای علمی یک دانشجو کمک شایان توجهی کند.
سایر اخبار این روزنامه
آخرین توصیه‌ها به پذیرفته‌شدگان کارشناسی‌ارشد
مدافع نبی
جامعه‌شناسی آپارتمانی و پدیده حججی
مگس‌های سفید همچنان در تهران جاخوش‌کرده‌اند
توسعه عدالت یا جلوگیری از خلاقیت
سهم زنان فقط نیم درصد!
اسلام مالی، بانکداری ربوی
ولایتی: دانشجویان سفیران فرهنگی موثر باشند/ ضرغامی: دانشگاه آزاد، کاستی‌های دانشگاه‌های دولتی را جبران کند
جدال عشق و عقل
