10 درصد زنان معتاد در پاتوق‌ها «زایمان» می‌کنند

گروه جامعه- معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه حدود 7 تا 10 درصد زنان معتاد در خارج از نظام سلامت (مراکز بهداشتی و درمانی) و عمدتا در پاتوق‌ها زایمان می‌کنند گفت: این افراد تحت رصد و پوشش ما نیستند و نگرانی ما در خصوص این زنان است. همچنین طرح «مراقبت‌های دوران بارداری ویژه زنان معتاد» در دولت دوازدهم توسط سازمان بهزیستی کشور اجرا خواهد شد. این خبر در حالی عنوان می‌شود که خبری از آمار دقیق تعداد زنان باردار معتاد در اختیار رسانه‌ها قرار نمی‌گیرد. تنها مساله‌ای که در خصوص زنان باردار معتاد مطرح شده مربوط به دوره‌ای است که فاطمه دانشمند سال 95 عضو شورای شهر چهارم، در خصوص فرزندان زنان معتاد و فروش نوزادان آنها در بیمارستان‌های دولتی خبر داد. زنان معتاد طبق گزارش چند روز پیش «جهان صنعت» نه به اندازه مردان معتاد مورد توجه قرار می‌گیرند و نه به اندازه آنها مددسرا و مراکز ترک جهت سامان‌یابی دارند. به تازگی چند مرکز ترک اعتیاد آن هم بدون آموزش و در اختیار قرار دادن امکانات و شغلی در آینده برای زنان معتاد ایجاد شده تا برای فرزندان آنان نیز مرکز ترک اعتیاد جداگانه‌ای ایجاد شود. اما حالا خبر تکان‌دهنده دیگری در مورد زنان معتادی که بعضا روسپی هم هستند و باردار می‌شوند، مطرح شده است‌ که 10 درصد آنان در پاتوق‌های مصرف مواد زایمان می‌کنند. اسفبارتر از این سرنوشتی برای نوزادی که از آن مادر به دنیا می‌آید نمی‌توان متصور شد. سوال این است که قرار است برای این آمار 10 درصدی چه اقداماتی انجام شود و برای جلوگیری از ایدز و هپاتیت احتمالی چه چاره‌ای اندیشیده شود؟
حبیب‌الله مسعودی‌فرید در گفت‌و‌گو با ایسنا ضمن بیان آنکه طبق قانون حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان مصوب سال 81، کودک‌آزاری جرم عمومی است و نیاز به شاکی خصوصی ندارد، در این زمینه گفت: هرچند قوه قضاییه در رسیدگی به این موارد نقش پر‌رنگ‌تری دارد‌ اما بهزیستی در خصوص کودکان دچار آسیب به ویژه کودکانی که به دلیل اعتیاد مادر یا پدر در معرض آسیب قرار می‌گیرند و همچنین در مورد زنان بارداری که دارای اعتیاد هستند و می‌خواهند زایمان کنند، وظایفی برعهده دارد.
معرفی مادران باردار معتاد به اورژانس اجتماعی توسط بیمارستان‌ها
از سال گذشته با وزارت بهداشت همکاری را جهت حمایت از زنان بارداری که دارای اعتیاد هستند و می‌خواهند زایمان کنند، آغاز کردیم تا به این ترتیب هر زن بارداری که برای زایمان به بیمارستان مراجعه می‌کند، بیمارستان در مرحله اول بررسی‌های مددکاری را انجام دهد و در صورت تشخیص اعتیاد مادر، نوزاد را ترخیص نکند مگر آنکه بررسی‌های تفصیلی مددکاران اجتماعی سازمان بهزیستی انجام شود. در همین زمینه به گفته فرید، معاون بهداشت و درمان وزیر بهداشت نامه‌ای به دانشگاه‌های علوم پزشکی ارسال و اعلام کرده چنانچه زن باردار معتادی برای زایمان به بیمارستان مراجعه کند، بیمارستان‌ها موظفند در کمترین زمان مورد را به اورژانس اجتماعی اطلاع داده و اجازه ترخیص نوزاد را ندهند. پس از آن مراکز بهزیستی استان‌های سراسر کشور نیز جلساتی که با دانشگاه‌های علوم پزشکی برگزار کردند، در حال حاضر این اطلاع رسانی از سوی بیمارستان‌ها به اورژانس اجتماعی در کمترین زمان صورت می‌گیرد و اورژانس اجتماعی نیز به محض اطلاع به محل اعزام می‌شود.


واگذاری1200 کودک به بهزیستی به علت اعتیاد والدین در سال گذشته
مسعودی فرید در ادامه با بیان اینکه تعدادی کودک هم از طریق قوه قضاییه و سایر دستگاه‌ها به علت بدسرپرستی و معتاد بودن والدین که عموما در سنین بالاتر از نوزادی هستند به بهزیستی سپرده می‌شوند افزود: تعداد کلی این کودکان در سال 95 به حدود 1200 کودک شامل نوزاد و خردسال می‌رسد که وارد سیستم بهزیستی شدند. حدود نیمی از این تعداد پس از بررسی‌هایی که انجام دادیم، با حکم قاضی به اقوام سببی و نسبی‌شان سپرده شدند و نیمی دیگر از آنها همچنان در مراکز شبانه‌روزی سازمان بهزیستی نگهداری می‌شوند.
با وجود اینکه اعلام شده 10 درصد نوزادان زنان معتاد در پاتوق‌های مصرف و تزریق مواد در غیربهداشتی‌ترین و آلوده‌ترین و پر‌آسیب‌ترین نقطه ممکن به دنیا می‌آیند اما فرید در ادامه عنوان کرد: بررسی‌های محیطی ما نشان داده که از طریق اجرای برنامه‌های فوق، تعداد زنان بارداری که در پاتوق‌ها زایمان می‌کنند و نوزاد آنها در معرض آسیب قرار دارد حدود 80 درصد کاهش یافته و سازمان‌های مردم‌نهاد نیز این آمار کاهشی را تایید می‌کنند. در واقع فردی که دارای اعتیاد بوده و بی‌خانمان است، تنها خطر فروش کودک او مطرح نیست، بلکه چنین فردی به دلیل آنکه در معرض عوارض و اثرات مواد مخدر مصرفی‌اش بوده و نمی‌تواند به تغذیه، بهداشت، امنیت و... فرزند خود بپردازد و حتی در صورت عدم فروش ممکن است نوزاد به علت بیماری و مشکلات عدیده دچار سوء‌تغذیه شدید شده یا فوت شود.
وی در ادامه با بیان آنکه هم‌اکنون وضعیت تمام زنانی که در نظام سلامت زایمان می‌کنند توسط ما در حال رصد هستند تاکید کرد: در حال حاضر نگرانی ما در خصوص زنان بارداری است که زایمان‌هایی در خارج نظام سلامت انجام می‌دهند که نیاز است در این زمینه نیز با معاونت درمان وزارت بهداشت و سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در این حوزه همکاری‌هایی داشته باشیم.
پرداخت هزینه‌های زایمان مادران معتاد نیازمند از طریق «یاری برگ»
فرید در ادامه تاکید کرد: در تلاشیم باNGOها و سمن‌ها در این زمینه همکاری کرده تا شکاف موجود را پوشش دهیم زیرا چنانچه مادران معتاد باردار را زودتر شناسایی کنیم، می‌توانیم پیش از زایمان آنها را تحت پوشش خدمات دوران بارداری قرار دهیم و از طریق اجرای این طرح‌ها به «مادر» بودن این افراد نیز احترام بگذاریم. اجرای طرح «مراقبت‌های دوران بارداری ویژه زنان معتاد» با همکاری سمن‌ها در حال حاضر در دستور کار بهزیستی قرار گرفته؛ در این طرح هم مادر و هم کودک برای ما مهم است، هرچند به علت آنکه نوزاد بی‌دفاع‌تر بوده و توانایی دفاع ندارد، در صدر اهمیت قرار می‌گیرد.
با این وجود طبق ادعاهای مسوولان ذی‌ربط هم‌اکنون بهزیستی و وزارت بهداشت برای حمایت از مادران معتاد باردار، همکاری می‌کنند، این درحالی است که سازمان بهزیستی حتی در صورت عدم توان مالی افراد هزینه‌های زایمان و... را نیز از طریق «یاری برگ» پرداخت خواهد کرد. باید دید چه میزان از زنانی که در پاتوق‌های خطرناک و پر‌آسیب زایمان می‌کنند، شناسایی شده و تحت پوشش و ساماندهی و کمک قرار خواهند گرفت.