معنای تعامل دولت و مجلس

امیر واعظی‌آشتیانی
مجلس بررسی‌های لازم را در ارتباط با وزرای پیشنهادی انجام خواهد داد و نتیجه این بررسی‌ها در قالب رای اعتماد به وزرا اعلام خواهد شد. آنچه در مورد رای اعتماد به وزرای پیشنهادی اهمیتی ویژه دارد، دقت نمایندگان نسبت به وزراست. نمایندگان مجلس باید از جناح سیاسی و قبیله‌گرایی فاصله بگیرند. نمایندگان مجلس نباید مصلحت نظام و مردم را فدای مصالح جناحی و سیاسی خود بدانند.
این نکته بر کسی پوشیده نیست که یکی از وظایف مهم نمایندگان مجلس تایید صلاحیت وزراست. از همین رو است که نمایندگان مجلس سوگند یاد کرده‌اند تا از تمامیت منافع و مصلحت مردم و کشور در همه عرصه‌ها حفاظت کنند. از همین رو نمایندگان مجلس باید در بررسی‌های وزرای پیشنهادی همه جوانب را در نظر بگیرند.
اهمیت این موضوع فراموش نشود که اگر در گذشته سابقه مدیریتی داشته‌اند، کارنامه‌شان چه وضعیتی دارد و اگر در گذشته عملکرد مدیریتی نداشته‌اند چه موقعیتی را پشت سر گذاشته‌اند. اگر بررسی وزرای پیشنهادی بسیار کوتاه و غیرعمقی باشد، نتیجه‌ای نخواهد داشت. امید است عملکرد مجلس به مثابه رای به برجام در زمانی بسیار کوتاه پایان نیابد.مجلسی‌ها باید انصاف و عدالت را در اعلام رای و نظر خود در نظر بگیرند. این نکته مهم را نباید فراموش کرد که عدم رعایت حق و عدالت در اعلام رای به معنی حق‌الناس و رعایت نکردن حق مردم است که باید نسبت به آن پاسخگو باشند. این موضوع بسیار مهم است که رای مردم به نمایندگان مجلس به معنی اعتماد کامل به این افراد است. از همین رو است که توقع نمی‌رود این اعتماد مورد بی‌توجهی قرار گیرد.


مقوله مهم دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، تعامل مجلس و دولت است. اما این تعامل به چه معنی است؟ آیا حال که قرار بر تعامل بین مجلس و دولت است،‌ باید هر آنچه دولت مطالبه کرد، بی‌چون و چرا پذیرفته شود یا حتی عکس این موضوع، آیا باید دولت در مقابل عملکرد مجلس به بهانه تعامل سکوت کند؟
خیر. این رابطه را نمی‌توان تعامل نام نهاد. تعامل آن است که مجلس بحق و براساس قوانین قضاوت و از سویی دیگر همان‌طور که شایسته مجلس شورای اسلامی است، کار کند. یکی از فاکتور‌های بسیار مهمی که مجلس در بررسی‌های خود باید به طور جدی به آن توجه کند،‌ موضوع انقلابی بودن است. همچنین تدبر، دوراندیشی و همچنین سابقه اجرایی وزرای پیشنهادی اهمیت بسیار جدی دارد.



گاه شاهد آن بوده‌ایم که رییس‌جمهور یا مجلس از وزرا برنامه پیشنهادی خواسته‌اند. مطالبه برنامه پیشنهادی از وزرا در شرایطی که کشور برنامه‌های پنج ساله و سند چشم‌انداز 20 ساله دارد، هیچ محلی از اعراب ندارد. اگر قرار بر این باشد که وزرا هر یک برنامه‌ای ارائه دهند، به این معنی است که قرار است با رفتار مدیریتی سلیقه‌ای مواجه شویم.
دولت‌ها آمدند و رفتند و هر کدام با اعلام برنامه‌های خود سند چشم‌انداز و همچنین برنامه پنج ساله کشور را فراموش کردند. همین موضوع موجب شد کشور سال‌های سال از برنامه‌های خود عقب بماند. این عملکرد موجب می‌شود برنامه‌های تدوین‌شده کشور دچار چالش شوند. حال آنکه اگر با چنین چالش‌هایی مواجه نبودیم، به حتم جایگاه ایران بسیار بهتر از امروز بود.
آنچه مجلس باید از وزرا مطالبه کند، راهکارهای چگونگی رسیدن به سند چشم‌انداز 20 ساله و همچنین برنامه‌های پنج ساله است. این بررسی‌ها نشان خواهد داد که وزرای پیشنهادی در چندقدمی سند چشم‌انداز 20 ساله هستند. چنین روشی در نهایت موجب انتخاب بهترین گزینه برای وزرای پیشنهادی خواهد بود.
موضوع مهم دیگری که اهمیت بسیار ویژه‌ای در عملکرد دولت دوازدهم خواهد داشت، واکنش‌های دولت به نگاه‌های انتقادی است. منتقدان دولت باید تلاش کنند تا نگاهی انتقادی اما در چارچوب داشته باشند و با چنین نگاهی دولت را بررسی کنند. دولت دوازدهم باید بداند که بری بودن از نقد راه به جایی نخواهد برد. از همین رو است که اگر نقد مورد بی‌توجهی قرار گیرد، اولین ضربه را دولت و در نهایت صدمه مهم‌تر را جامعه خواهد خورد.
بی‌توجهی به منتقدان موجب فاصله گرفتن از قوانین دموکراسی و در پی آن ریشه‌دار شدن رفتارهای دیکتاتوری در جامعه خواهد شد. از همین رو دولت باید آستانه تحمل خود را نسبت به انتقاد جامعه و منتقدان بالا ببرد. دولت باید از این رویکرد که فقط تحلیل و تصورات خودش درست است، خیلی جدی فاصله بگیرد.
واکنش‌های فراکسیون‌های مختلف مجلس به وزرای پیشنهادی تا حدودی قابل پیش‌بینی است. از آنجا که فراکسیون امید تا امروز مخالفت رسمی و جدی نسبت به وزرای پیشنهادی اعلام نکرده است، باید در انتظار رای یکدست و تشکیلاتی از سوی این فراکسیون باشیم. دیگر نمایندگان مجلس نیز در این مدت در حال بررسی وزرای پیشنهادی و نوع عملکرد این وزرا بوده‌اند.
به اعتقاد من اما تیم اقتصادی مطرح‌شده از سوی دولت، نمی‌تواند کارآمدی لازم را داشته باشد. این تیم اقتصادی متاسفانه ما را با چالش‌هایی مواجه خواهد کرد. از همین رو تصور این است که اگر این چیدمان تیم اقتصادی بناست که آینده اقتصادی چهار سال بعد کشور را ترسیم کند، شاید بهتر باشد همان تیم دولت یازدهم به کار خود ادامه دهد. این تیم اقتصادی متاسفانه برآیند منطقی ندارد. از آنجا که تیم اقتصادی در دولت یازدهم عملکرد جزیره‌ای داشت شاهد رکود، ضایع کردن فرصت‌ها و از سویی دیگر چالش‌های بزرگ برای بخش‌خصوصی بودیم. این وضعیت متاسفانه در تیم اقتصادی دولت دوازدهم نیز بروز کرده است. در نهایت اما امید است تیم اقتصادی دولت دوازدهم برخلاف پیش‌بینی‌های انجام‌شده عملکردی مثبت داشته باشد تا در نهایت به عنوان یک ایرانی به موفقیت‌های کشور خود افتخار کنیم.