ششمین جشنواره فیلم شهری به پایان رسید؛

شیدا ملکی- جشنواره بین‌المللی فیلم شهر فضایی مناسب برای خودنمایی فیلم‌هایی است که پیش از این دیده نشده‌اند؛ فیلم‌هایی که با به رخ کشیدن دغدغه شهری قصد رقابت با یکدیگر را داشته‌اند. بخش اعظم این جشنواره را فیلم‌های مستندی تشکیل می‌دادند که نگاهی ظریف و موشکافانه به جریان‌های شهری دارند.
هرچند این جشنواره توسط شهرداری تهران برای ششمین دوره متوالی برگزار شد اما نکته خوشایند آن بود که نگاه منتقدین وضعیت شهری زیر تیغ مثبت‌نگری مطلق نرفت. جشنواره فیلم شهر در بخش‌های متعدد بین‌المللی، فیلم داستانی کوتاه و بلند، فیلم مستند کوتاه و بلند و همچنین فیلم سینمایی با مضمون شهری جوایزی را اهدا کرد.
اراده انسانی راهگشای زندگی است
جایزه ویژه هیات داوران اما به فیلم آوانتاژ با مضمون کارتن‌خوابی رسید. کارگردانی این فیلم را محمد کارت برعهده داشت و درباه مواجهه خود با یک کارتن‌خواب در طول ساخت فیلم گفت: یک مرد کارتن‌خواب از حضورش در لشکری گفت که فرماندهی او را محمدباقر قالیباف برعهده داشته است.


کارت در ادامه بیان کرد: این موضوع که مردانی از سرزمینمان که پیش از این از مرزهای کشور دفاع کرده‌اند امروز دچار چنین آسیب اجتماعی جدی شده‌اند بسیار نگران‌کننده است. مسوولان مخصوصا مدیران شهری نباید از این موضوع به سادگی عبور کنند. برنده جایزه ویژه هیات داوران همچنین به «جهان‌صنعت» گفت: از آنجایی که آوانتاژ یک فیلم شهری است و یکی از معضلات جدی تهران را واکاوی می‌کند، انتظار دریافت جایزه را داشتم.
او با تاکید بر اهمیت اراده و ارزش‌های انسانی افزود: این فیلم درباره بهبود زندگی کارتن‌خواب‌هاست. با توجه به آنچه در پروسه ساخت فیلم با آن مواجه شده‌ام به نظر می‌رسد حتی اگر بسترها فراهم نباشد که متاسفانه فراهم نیست در نهایت اراده انسانی مشکلات را حل خواهد کرد.جشنواره فیلم شهر در ششمین دوره خود توانست، فضای مناسبی برای به چالش کشیده شدن آسیب‌های اجتماعی در قاب‌بندی‌های هنر و زوایای انسانی را به نمایش بگذارد. یکی دیگر از نکات مهم این جشنواره حضور فیلمسازان شهرستانی است که بیش از این کمتر دیده شده‌اند.
گروه سازنده دو فیلم جاده تباهی و فرزندان نیز شنبه شب در اختتامیه جشنواره فیلم شهر برنده سه جایزه شد، گروهی شهرستانی و دور از پایتخت که سرمایه‌ای کلان برای ساخت فیلم ندارد.
از رادیو تا سینما
همچنین دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد از سوی رضا بازی‌برون به عنوان اولین تجربه بازیگری او در این جشنواره جالب توجه بود. این هنرمند سال‌ها در عرصه دوبله،‌ رادیو و اجرای تلویزیونی فعالیت کرده بود. اما تجربه نقش‌آفرینی در هیچ فیلمی را نداشت.
نگاه به جشنواره فیلم شهر از آن حیث اهمیت دارد که فیلم‌های تلویزیونی فرصتی خواهند داشت تا دیده شوند و مورد بررسی و انتقاد قرار گیرند. این در حالی است که فیلم‌های تلویزیونی به دلیل بهره بردن از بودجه صداوسیما فقط امکان نمایش در تلویزیون را دارند.
جاده تباهی اما با وجود ساخته شدن با بودجه اندک و ممیزی‌های خاص تلویزیون،‌ توانست یکی از استعداد‌های حوزه صدا را این بار بعد از سال‌ها در مقابل دوربین قرار دهد و نقش‌آفرینی او هیات داوران را شگفت‌زده کرد.
رضا بازی‌برون برای ایفای نقش کارآگاه به کارگردانی یاسر طالبی در فیلم جاده تباهی برنده بهترین بازیگر مرد بخش فیلم‌های ویدئویی شد. او پس از دریافت جایزه از هیات داوران با ابراز خوشحالی از این موضوع اظهار کرد: دریافت جایزه برای نقش‌آفرینی بعد از سال‌ها فعالیت در عرصه رادیو و صدا دلنشین است.
بازیگر نقش کارآگاه فیلم جاده تباهی به «جهان‌صنعت» گفت: جشنواره فیلم شهر می‌تواند به عنوان یکی از جشنواره‌های موفق آسیا در چند سال آینده مطرح شود. با حضور چهره‌های شاخص سینما و افراد توانمند چه در بخش داوری و چه در بخش کاندیدا، موفقیت این جشنواره دور از ذهن نیست.
بازی‌برون معتقد است؛ برپایی جشنواره‌های کوچک و بزرگ در شهرستان‌ها نیز می‌تواند به قدرتمند شدن سینما کمک کند. همچنین تکریم از هنرمندانی همچون بانو ژاله علو و محمود کلاری اهمیت و ارزش این جشنواره را چندین برابر کرده است.
گروه جوان دو فیلم جاده تباهی و فرزندان با کارگردانی یاسر طالبی همچنین توانست برنده جایزه بهترین فیلم و بهترین کارگردانی برای فیلم فرزندان شود.
از سویی دیگر طالبی با ابراز خرسندی از دریافت جوایز فیلم فرزندان به «جهان‌صنعت» گفت: ساخت فیلم علاوه بر نگاه و برداشت‌های هنرمندانه و البته دغدغه‌مند نیازمند پشتیبانی مالی و بودجه کافی است. فیلم فرزندان با بودجه شخصی کلید خورد. این در حالی است که پس از پایان پروژه همان سناریویی که تامین مالی آن از سوی صدا‌و‌سیما مقبول نبود، توسط تلویزیون خریداری شد.
سلایق و برخوردهای شخصی حصار سینمای ایران
در ادامه حمید رسول‌پور، نویسنده فیلمنامه فرزندان و جاده تباهی به «جهان‌صنعت» گفت: نبود تهیه‌کننده حرفه‌ای و روند تجاری در ساخت فیلم موجب می‌شود فیلم با دشواری‌های بیشتری ساخته شود. از سویی دیگر همین موضوع موجب می‌شود تامین‌کننده‌های مالی مثل تلویزیون اعمال سلیقه شخصی بیشتری کنند.
رسول‌پور با اشاره به اهمیت ممیزی‌ها در سینمای ایران و جهان تاکید کرد: آنچه سینمای ایران از آن رنج می‌برد ممیزی نیست. قواعد چارچوب‌مند فنی و تکنیکی سینمای ایران را به حصار نکشیده است،‌ سلایق و برخوردهای شخصی است که موجب درجا زدن سینما شده است.
به گفته طالبی سینما در ایران جدی گرفته نمی‌شود. این در حالی است که این هنر مخاطبان جدی و بی‌شماری دارد. مخاطبان به دلیل ضعفی که در سینمای ایران وجود دارد ترجیح می‌دهند سینمای جهان را در لایه‌های مختلف سلایق خود دنبال کنند. طالبی معتقد است‌ اگر سینمای بالیوود، ‌‌هالیوود و اروپا مخاطب ویژه خود را دارد به دلیل نگاه صنعتی و حرفه‌ای به سینماست اما مطرح شدن فیلم‌های ایرانی در عرصه جهانی به دلیل موفقیت و نبوغ فیلمساز و گروه او بوده است. به بیان روشن‌تر این توانمندی‌های فردی سینماگران ایرانی است که سینمای ایران را به جشنواره‌های جهانی نشان می‌دهد، نه پشتوانه‌های ساختاری صنعت سینما در ساخت فیلم به شکل کلان.
این در حالی است که به اعتقاد رسول‌پور سلیقه‌ای برخورد کردن در اختصاص بودجه به سناریو موجب فراموش شدن مخاطب می‌شود. این موضوع در تلویزیون خیلی مشهود است. نباید فراموش کنیم که مخاطب تلویزیون در سال‌های اخیر کاهش پیدا کرده است. در حالی مخاطب را از دست می‌دهیم که با نگاه حرفه‌ای و تجاری می‌توان این موضوع را متوقف کرد.
یاسر طالبی: به کارگردان‌های جوان بی‌توجهی می‌شود
از سویی دیگر کارگردان جاده تباهی افزود: جشنواره فیلم شهر به عنوان دومین جشنواره مهم فیلم بین‌المللی در ایران موجب پیشرفت سینماگران جوان شده است. اما مساله‌ای که بسیار مهم است و نسبت به آن بی‌توجهی می‌شود عدم حمایت تهیه‌کننده از سینماگران جوان است. هرچند این موضوع هم به دلیل انفرادی و نه صنعتی نگاه کردن به مقوله سینماست.
یاسر طالبی همچنین با گلایه از بی‌توجهی به کارگردان‌های جوان و نگاه صرفا مادی به سینما از سوی تهیه‌کننده معتقد است: در حال حاضر شرایط به‌گونه‌ای شده است که وقتی فیلمنامه را به تهیه‌کننده ارائه دهیم خواستار تامین بودجه از سوی کارگردان می‌شود. تهیه‌کننده بیشتر موارد حاضر به ریسک برای سرمایه‌گذاری فیلم سینمایی اول هیچ کارگردانی نیست. بارها شنیده شده است که تهیه‌کننده اذعان می‌کند، این تو هستی که خواهان ساخت فیلم می‌شوی،‌ من نیازی به ساخته شدن فیلم ندارم.
طالبی درباره زمان کلید خوردن پروژه بعدی خود گفت: همچنان در جست‌وجوی تهیه‌کننده‌ای هستم که همراه با سناریو تامین مالی ساخت فیلم را از من نخواهد. این موضوع بسیار دردناک است که وقتی سراغ تهیه‌کننده برویم بگوید فلان رقم پول از طرف کارگردان باید تامین شود تا تهیه‌کنندگی فیلم مورد قبول قرار گیرد.
جشنواره فیلم شهر و شهرداری، موازی یا در تضاد
جشنواره فیلم شهر با فراز و فرودهایش به پایان رسید. آنچه در پی چنین جشنواره‌هایی قابل تامل است واکنش رسمی و غیررسمی درقبال ساخت آثار هنری است. آیا وظیفه یک اثر هنری، نمایش یک اثر است یا به دنبال واکاوی‌های پس از آن خلق شده است.
زمانی که نام خاصی با عنوان «شهر» به جشنواره‌ای الصاق می‌شود و شهردار به عنوان یک تامین‌کننده فضای نمایش در این جشنواره شرکت می‌کند باید در انتظار چه چیز بود، حال آنکه امیرشهاب رضویان به عنوان داور جشنواره در بخش فیلم‌های کوتاه و نیمه بلند داستانی اعلام کرد منتقد عملکرد شهرداری است و بعد از اعطای جایزه سالن را ترک کرد.
هنر سینما و شهرنشینی به‌گونه‌ای در هم آمیخته‌اند که نیاز جدی به توجه مسوولان است. شاید پس از پایان چنین جشنواره‌هایی بتوان خواستار عملکرد بهتری بود.