هزینه دوستی پوتین و ترامپ

روسای جمهور روسیه و آمریکا در اسلوونی دیدار می‌کنند
هزینه دوستی پوتین و ترامپ
------------------------------
آفتاب یزد – مریم علیزاده منصوری: اسلوونی کشور زادگاه ملانیا ترامپ، بانوی نخست آمریکا قرار است مقری باشد برای تبادل نخستین بوسه های دو همتای روس و آمریکایی بر گونه های یکدیگر. روز جمعه ولادمیر پوتین در دیدار با بوروت پاهورت، رئیس جمهوری اسلوونی بر ترمیم روابط روسیه با آمریکا تاکید کرده و خطاب به رئیس جمهوری اسلوونی اظهار داشته است که :«برای گفتگو با دونالد ترامپ، قطعا لیوبلیانا، پایتخت اسلوونی جای خوبی است.»


موقعیت لیوبلیانا برای از سرگیری روابط مسکو و واشنگتن از آن جهت حائز اهمیت است که از یک سو در زمان تحریم‌های روسیه از سوی اتحادیه اروپا و آمریکا،
اسلوونی در زمره یکی از چهار کشور مخالف این تحریم ها
بود و در آن زمان هم به همکاری‌هایش با مسکو ادامه
می‌داد و از دیگر سو، برقراری روابط دوستانه با روس ها در اسلوونی برای آمریکایی‌ها هم امری مسبوق به سابقه است چرا که پوتین یک بار دیگر هم در این کشور پس از سال‌ها با جرج بوش رئیس‌جمهور جمهوریخواه آمریکا به مراوده پرداخته بود و از این مهم‌تر، همسر دونالد ترامپ، متولد کشور اسلوونی است. از همین رو، اسلوونی می‌تواند مکانی مناسب برای از سرگیری روابط میان کرملین و کاخ سفید باشد و مقری برای مذاکره پیرامون مسائل مهمی از جمله ایران!
** دوستی به قیمت جدایی از ایران!
پس از پایان جنگ سرد در سال 1990، طی سه سال گذشته روابط میان مسکو و واشنگتن به نازل‌ترین سطح خود رسیده. به دلیل آنکه آمریکا، کانادا و اتحادیه اروپا برای مجازات روسیه به خاطر سیاست‌های این کشور در قبال اوکراین و الحاق جمهوری خودمختار کریمه به قلمرو خود، تحریم هایی را علیه گروهی از مقام‌ها و سرمایه‌داران روس‌تبار اعمال کردند. از همین رو، تیرگی روابط میان پوتین، مالک کاخ کرملین و باراک اوباما، سکاندار سابق کاخ سفید به صورت روز افزون فزونی یافت و طرفین با اظهاراتی تند و تیز، به رویارویی با یکدیگر پرداختند .
اما به ناگاه ورق برگشت، آن هم توسط دونالد ترامپ تاجر آمریکایی که پس از دهه‌ها مجری‌گری تلویزیون پای در عرصه سیاست گذاشت و به هنگام برداشتن همان گام‌های نخستین در آسمان سیاست جهان و در کمپین‌های انتخاباتی‌اش پیرامون از سرگیری روابط ایالات متحده با روسیه سخن گفت. دونالد ترامپ پس از ستاندن کلید اتاق بیضی شکل کاخ سفید از باراک اوباما، عنوان کرد که بی شک به مراوده با پوتین می‌پردازد و همکاری‌های دوجانبه‌ای از سوی آنها شکل خواهد گرفت . حاکم پهناورترین کشور جهان هم این اظهارات محبت آمیز رئیس جمهوری ایالات متحده را بی پاسخ نمی‌گذاشت و او را با عناوینی چون« با استعداد» و «شایسته» می‌ستود. از آنجا که ترامپ تاجری موفق است و پوتین سیاستمداری
با هوش که می‌داند چه وقت و در چه هنگام تخم مرغ هایش
را در سبد چه کسی قرار دهد، قطعا دیدار احتمالی‌شان در اسلوونی بدون داد و ستد
صورت نخواهد گرفت و شاید «ایران» یکی از موضوعات اصلی این تجارت سیاسی باشد؛ معامله‌ای که به باور عده‌ای، به فاصله‌گیری روس‌ها از ایران منجر خواهد شد چرا که گفته می‌شود یکی از مهره‌هایی که از نخ سیاست‌های ایالات متحده عبور کرده است، ایجاد شکاف میان ایران و روسیه است!
** سیاست های به ظاهر متناقض
استراتژی جدید دونالد ترامپ و حلقه مشاورانش بنا به گزارش روزنامه وال استریت ژورنال، حلقه میان تهران و مسکو را هدف گرفته است. مقامات رسمی ایالات متحده در اینباره می‌گویند که استراتژی رئیس‌جمهوری در راستای تعهداتش برای بهبود روابط با پوتین و به چالش کشیدن حضور نظامی ایران در خاورمیانه صورت تهاجمی به خود گرفته است. آنها عنوان می‌کنند طی جلساتی که پیرامون سیاست‌های جدید ایالات متحده همراه با مقامات رسمی اروپایی و عربی داشته‌اند، مشخص شده است که مدیریت ترامپ در جستجوی راه‌هایی است که اتحاد نظامی و دیپلماتیک روسیه و ایران را به امید پایان دادن مناقشات سوریه و تقویت نبرد علیه داعش بشکند.
این مقامات رسمی عنوان می‌کنند که این استراتژی نوظهور به دنبال جامه عمل پوشاندن به آن دسته از تعهدات ظاهرا متناقض دونالد ترامپ است که از
یک سو حکایت از بهبود روابط با رئیس جمهور روسیه ولادمیر پوتین دارد از دیگر سو می‌خواهد حضور نظامی ایران در سوریه و خاورمیانه را به چالش بکشد، آن هم به صورت کاملا تهاجمی .
** پوتین را رهبر گروه کر نمی‌دانیم
یک مقام رسمی رده بالا در دولت آمریکا گفته است که با وجود بیانات آرامش‌بخش از سوی ترامپ درباره رهبر روسیه در پایان هفته گذشته، کاخ سفید درباره روسیه دچار هیچ توهمی نیست و پوتین را «رهبر گروه کُر»نمی‌بیند. این مقام رسمی اما گفته که مدیریت کاخ سفید، روسیه را به اندازه تهدیدی هم نمی‌بیند که اتحاد جماهیر شوروی بر موجودیت ایالات متحده در طول جنگ سرد وارد می‌کرد.
در ثانی، ترامپ متعهد به محدود کردن ایران است. چنانچه بتوان شکافی میان روسیه و ایران انداخت، آمریکا با اراده آن را دنبال خواهد کرد. چنین استراتژی‌ای ناتوان از توضیح اشارات ناهمخوانی است که ترامپ و دایره اطرافیانش در مورد مسکو کرده‌اند، موجبات نگرانی متحدین ایالات متحده و غافلگیری رهبران جمهوریخواه در کنگره را فراهم آورده است.
**
ترامپ مصمم تر از همه
چند روز بعد از رونمایی از استراتژی جدید ترامپ، نیکی‌هالی (Nikki Haley ) سفیر آمریکا در سازمان ملل به دنبال افزایش تنش‌ها و خشونت‌ها در اوکراین شرقی خواستار محکومیت شدید و شفافیت اقدامات روسیه شد. اما در سویی دیگر مایک پنس (Mike Pence) مشاور ارشد ترامپ شنبه هفته گذشته پیشنهاد داد که واشنگتن در آینده نزدیک تحریم‌های مسکو را برمی‌دارد، در صورتی که این کشور با آمریکا در مبازره با دولت اسلامی‌همکاری کند.
خود ترامپ اما بیش از سایر دولتمردانش مترصد بازسازی روابط آمریکا با روسیه است. آنجا که این تاجر آمریکایی در مصاحبه‌ای با شبکه فاکس نیوز اظهار داشت که سازش کردن با روسیه بهتر از تقابل با آن است؛ که در پاسخ به او، مجری برنامه بیل اُ ریلی ( Bil- O Reilly ) گفت که آقای پوتین یک قاتل به تمام معناست و رئیس جمهور ترامپ هم جواب داد: «چرا شما فکر می‌کنید کشور ما بی‌گناه است.»
**روس‌ها ناهار مجانی را باور نمی‌کنند!
به هرروی، سیاست‌های جدید اتخاذ شده توسط دولت ترامپ حاکی از آن است که تمرکز ویژه‌ای بر روی شکاف انداختن میان ایران و روسیه شده است. به طوری که یک مقام ارشد اروپایی در جلسه‌ای در اداره امنیت ملی ایالات متحده که در هفته‌های اخیر در ارتباط با روابط ایران و روسیه برگزار شده بود، گفت:« بی شک یک روشنایی پر فروغ میان ایران و روسیه وجود دارد. به همین دلیل آنچه که غیر شفاف می‌نماید، آن است که روسیه برای تضعیف اتحادش با ایران چه چیزی را می‌خواهد؟»
بی شک پوتین برای شکستن ارتباطش با تهران متحمل هزینه‌های سنگینی خواهد شد. بسیاری از کارشناسان روس در واشنگتن بر این باورند که این قطع رابطه در متحدان غربی آمریکا نیز طنین انداز خواهد شد. گفتنی است که پیش از ترامپ، اوباما نیز به مدت چهار سال در تلاش بود تا روسیه را از ایران دور کند. به ویژه در مسئله سوریه. در حالی که تنها چیزی که دیده شد، دو کشور عملیات نظامی‌شان را تشدید کردند و در عوض منجر به تقویت رژیم بشار اسد شدند. با این حال دیمیتری سایمس (Dimitri Simes) کارشناس مسائل روسیه و رئیس مرکز منافع ملی در واشنگتن بر این باور است که « کرملین برای کاهش ارائه تسهیلات نظامی‌ به ایران انتظار دارد که به سهولت حجم قابل توجهی از تحریم‌هایش کاهش یابد. روس‌ها ناهار مجانی را باور نمی‌کنند.»
**سیاست یکی به نعل زدن و یک به میخ روس‌ها
کرملین گفته هدفش این است که گره‌های روابطش را با آمریکا باز کند اما این در حالی است که در ماه‌های اخیر هم، سیگنال‌هایی از اشتیاق خود برای ادامه همکاری‌هایش با ایران نیز ارسال کرده است.
لازم به ذکر است که مسکو و تهران یک اتحاد نفوذ ناپذیر و بی رخنه نظامی‌در سال‌های اخیر در سوریه ایجاد کرده‌اند و کرملین اصلی‌ترین ارسال کننده سیستم‌های دفاعی و... به ایران است.
**تمرکز آمریکا بر اختلافات تهران- مسکو
مایکل لدین (Michea- Ledin)استاد دانشگاهی که به مایکل فلین ((Michea- Flyn- در اداره امنیت ملی آمریکا مشاوره می‌داد و با او سال گذشته کتابی به رشته تحریر درآورده بود، معتقد است که: «مدیریت ترامپ در جستجوی بهره برداری از آن چیزی است که مقامات بلند پایه رسمی‌ایالات متحده، اروپایی و عربی به عنوان اختلافات بالقوه میان روسیه و ایران بر سر استراتژی آینده خود در سوریه و فراتر از آن در خاورمیانه، می‌بینند. مسئله این است که آیا پوتین آماده شده است تا تسلیم ایران شود یا نه. من فکر می‌کنم این احتمال وجود دارد که او در نهایت مجاب شود به اینکه ما از ایران مواظبت خواهیم کرد. با این حال من تردید دارم که او امروز چنین باوری داشته باشد.»
**اوباما هم به دنبال جدایی تهران-مسکو
دولت اوباما نیز استراتژی جداسازی روسیه از تهران را دنبال می‌کرد. اوباما در دوره نخست ریاست جمهوری‌اش موفق به گرفتن حمایت رئیس جمهوری پیشین روسیه دمیتری مدودف در ایجاد تحریم‌های شدید سازمان ملل علیه ایران شد. مسکو همچنین در ارسال باتری‌های ضد موشک به تهران نیز تاخیر داشت. در عوض کاخ سفید اوباما، گسترش موشک دفاعی در اروپا را کاهش داد تا روسیه سیاست‌های اوباما را باور کند. اما تنش‌ها میان روسیه و آمریکا زمانی زبانه کشید که پوتین در سال 2012 دوباره توانست بر مسند ریاست جمهوری بنشیند و مالک شبه جزیره کریمه اوکراین در سال 2014 شد. آمریکا و اتحادیه اروپا با تحریم‌های اقتصادی شدید پاسخ پوتین را دادند.
**هزینه جدایی از ایران
شماری از متخصصان روس در واشنگتن می‌گویند که باور دارند اکنون پوتین خواستار پرداخت هزینه‌های زیاد از جانب آمریکاست برای هر حرکتی که در جهت دور شدن از ایران برمی‌دارد. علاوه بر آن می‌خواهد به سهولت تحریم‌های اقتصادی‌اش نیز برداشته شود. این متخصصان اعتقاد دارند که پوتین می‌خواهد مطمئن شود که عملیات ارتش روسیه در اوکراین به قوت خود باقی بماند و در ناتو برای کشورهای نزدیک به مرز روسیه جایگاه ویژه‌ای قائل شوند.
در گزارشی که جمعه گذشته منتشر شد توسط موسسه مطالعات برروی جنگ، این موسسه هشدار داد که حتی اگر مسکو از تهران فاصله بگیرد، باز هم نمی‌توان از تاثیر عظیمی‌که ایران بر صنعت، ارتش و نهادهای سیاسی سوریه می‌گذارد، کاست. هرگونه تلاشی برای تخریب وجهه ایران در سوریه حتی از طریق روسیه هم به شکست منجر خواهد شد. روسیه موشک‌های اس 300 خود را به ایران فرستاد پس از آنکه تهران با آمریکا و پنج قدرت جهانی توافق هسته‌ای را به ثمر رساند. از آن زمان به بعد هم کرملین درباره توسعه تسلیحات نظامی‌و همینطور همکاری‌های هسته‌ای با تهران صحبت کرده است.
**استراتژی بدون تضمین
به هر روی، ترامپ در کمپین‌های انتخاباتی‌اش بر بهبود روابط با روسیه تاکید می‌کرد و پوتین هم آشکارا آن را پذیرفت. ترامپ به پوتین پیشنهاد داده است که می‌تواند تحریم‌های روسیه را با سهولت منحل کند، اگر پوتین گام‌های جدی در همکاری برای مبارزه با داعش در سوریه و عراق بردارد. ترامپ و مشاورانش معتقد به محدود کردن ایران هستند و این سیاست‌شان را هم در اولویت نخست خود قرار داده‌اند. آنها همچنین اذعان می‌کنند که هیچ تضمینی وجود ندارد که کرملین در راه تحدید ایران، با آنها همکاری کند. از همین روی، استراتژی نوظهور آمریکایی‌ها هیچ تضمینی ندارد.
**روسیه به دنبال ترضی خاطر آمریکا
حال در اینجا این پرسش در اذهان شکل می‌گیرد که چقدر احتمال فاصله‌گیری روس‌ها از ایرانی‌ها وجود دارد و اینکه روسیه در ازای به دست آوردن چه تسهیلاتی ریسک جدایی از ایران را می‌پذیرد. در همین راستا، داوود هرمیداس باوند، رئیس سابق کمیته حقوقی سازمان ملل و استاد دانشگاه به خبرنگار «آفتاب یزد»، گفت: این احتمال وجود دارد که مذاکره پیش روی مسکو – واشنگتن درباره شکاف میان روسیه و ایران باشد، چراکه برای روسیه، مسئله سوریه یک فرصت بسیار مغتنم بود که با ورود به آن و احراز نقش و جایگاه محوری، مسئله تحریم‌ها و انزوای سیاسی اش، در سایه قرار گیرد. تا به حال هم این سیاست او موفق شده است که نقش و جایگاه خود را به عنوان حلال مسئله سوریه عرضه کند ولی این موضوع تنها کافی نیست.
هدف اصلی روسیه در مسئله سوریه این است که حل معضل سوریه باید بین آمریکا و روسیه انجام گیرد، یعنی سیاست ترضی خاطر آمریکا تا یک فرصتی برای گرفتن امتیاز و داد و ستد ایجاد شود.
سوریه محل توافق
وی افزود: تنها هدف روسیه اکنون این موضوع است و آمریکا هم از آن آگاهی دارد. احتمالا ترامپ مسئله فاصله گرفتن از ایران را در دیدارش با پوتین مطرح کند، دو طرف تلاش می‌کنند فرآیند حل مسئله سوریه را به صورت توافقی دوجانبه میان «آمریکا و روسیه» درآورند که نقش محوری را ایفا کنند و سایر کشورها هم در پیرامون قرار بگیرند. روسیه هم هدفش جلب رضایت آمریکاست و به هر دستاویزی مستمسک می‌جوید تا حس مسئله روسیه براساس یک توافق میان مسکو و واشنگتن باشد.
** روسیه به هر خواسته‌ای تن می‌دهد
این دیپلمات سابق کشورمان اضافه کرد: برای نیل به این مقصود اگر آمریکا درخواست‌هایی چون جداشدن از ایران را هم در سر داشته باشد، به صورت نسبی سعی می‌کند به آن جامه عمل بپوشاند. روسیه حاضر به فاصله‌گیری از ایران است چون تنها به منافع خودش می‌اندیشد و برای خروج از این شرایط اضطراری که بر او تحمیل شده، حاضر است به خاطر مصالح مملکتی‌اش هر شرایطی را بپذیرد، چون نیاز دارد روابطش با غرب بهبود یابد و یک گفتگوی سازنده و
داد و ستد داشته باشد.
**روسیه از جدایی باکی ندارد
باوند ادامه داد: روسیه تا حدودی درخواست فاصله‌گیری از ایران را اجابت خواهد کرد و از آن هیچ باکی ندارد؛ برای همین برایش اهمیتی ندارد که رعایت حال ایران یا ترکیه را کند. اولویت‌اش مسئله توافق با آمریکاست. روسیه همواره از ایران استفاده ابزاری کرده است ولی در قطعنامه‌های شورای حکام و شورای امنیت تمام و کمال همسو و همراه با غرب حرکت کرده است. حتی به خاطر اسرائیل و غرب ارسال هواپیماهای اس – 300 به ایران را که پولش را هم گرفته بود، با تاخیر انجام داد.
این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد: ولی مسئله اوکراین که پیش آمد، روسیه مورد تحریم و انزوای سیاسی قرار گرفت و سیاست نگاه به شرق را پیش گرفت و با ایران، چین و ترکیه روابط حسنه برقرار کرد. شدیدا اما برای بهبود روابطش با غرب کوشید و بهترین فرصت برایش مسئله سوریه بود. با ورود به مسئله سوریه و کسب نقش محوری، بنا را بر این گذاشت که فضا را براساس یک دیالوگ سازنده با آمریکا فراهم کند و رضایت خاطر آمریکا را هم جلب کند؛ در عوض خواسته‌های آمریکا را هم اجابت کند و تحریم‌هایش بی رنگ شوند تا دوباره در تصمیم‌گیری‌های بین‌المللی حضوری فعال داشته باشد. بنابراین حتی جدایی نسبی‌اش از ایران هم نسبتاً شدنی است.