روزنامه جهان صنعت
1396/05/05
پیامدهای تحریم آمریکا
دکتر صلاح‌الدین هرسنی* - مجلس نمایندگان آمریکا نسخه جدید طرح تحریم ایران را با ۴۱۹ رای موافق در برابر تنها سه رای مخالف تصویب کرد. این طرح در حالی در مجلس نمایندگان آمریکا تصویب شد که نسخه قبلی آن با عنوان قانون مقابله با اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران ماه گذشته با ۹۸ رای موافق در برابر تنها دو رای مخالف در مجلس سنا به تصویب رسیده بود. تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران نیز در درجه اول به برنامه موشکی جمهوری اسلامی مربوط می‌شوند اما نقض حقوق بشر و حمایت از تروریسم نیز از دلایل دیگر آن عنوان شده است. تصویب طرح جدید تحریم ایران همچون گذشته به معنای آن است که آمریکا در سیاست تعامل با تهران جدی نیست و در مقابل، سیاست سنتی خود مبتنی بر راهبرد مقابله و مهار ایران را همچنان دنبال می‌کند. تعقیب راهبرد تحریم آمریکا علیه ایران بیشتر از این رو است که ساختار سیاسی ایران ماهیت مقابله‌جویانه با فرادستی آمریکا دارد لذا لازم است زمینه‌های تغییر در سیاست خارجی و الگو‌های رفتاری ایران به وجود آید. البته در شرایط فعلی به نظر می‌رسد هدف آمریکا در تصویب تحریم جدید بیشتر تلاش برای از میان بردن توافق با ایران در موضوع برجام است به این معنی که وضع و اعمال تحریم‌ها و سلسله اقدامات ایذایی بتوانند از بهره‌مندی ایران از مزایای پیش‌بینی‌شده در برجام جلوگیری کند. اگرچه چنین اقداماتی بدون تبعات و پیامدهای محدود‌کننده برای ایران نخواهد بود اما به نظر می‌رسد که پیامد منفی تصویب طرح جدید تحریم بیش از همه متوجه آمریکاست. در نگاه نخست چنین اقداماتی بیانگر بی‌اعتمادی به رفتار‌های آمریکا از سوی ایران است. بی‌اعتمادی ایران نسبت به رفتار آمریکا به معنای عدم صداقت آمریکا در قبال تعهدات و هنجارهای بین‌المللی است. شواهد نشان می‌دهند که آمریکا در میان اعضای 1+5 تنها کشوری است که قصد عقیم کردن برجام را دارد. محققا چنین رفتارهایی از سوی آمریکا انگیزه سایر بازیگران نظام بین‌الملل را برای عقد معاهدات با آمریکا کاهش می‌دهد. از سوی دیگر تداوم اقدامات ایذایی آمریکا در قالب تحریم سبب رادیکالیزه شدن رفتار ایران در قبال منافع آمریکا میشود. در این ارتباط ایران ثابت کرد که اگر سیاست تعامل با ایران در الگوی کنش ارتباطی تداوم یابد، زمینه برای برخی از تعهدات از سوی ایران فراهم میشود. اما در شرایط حاضر راهبرد تحریم در مقابل سیاست تعامل قرار دارد. این شرایط سبب میشود ایران به اتخاذ الگو‌های رادیکال برای نادیده گرفتن قاعده سیاسی مورد نظر آمریکا در نظام بین‌الملل مبادرت ورزد. این وضعیت به معنای به چالش گرفتن نظم راهبردی آمریکا و هژمونی آن در ساختار نظام بین‌الملل خواهد بود. در سطح دیگر اگرچه تعقیب راهبرد تحریم آمریکا می‌تواند برای ایران محدودیت‌های اقتصادی و حتی امنیتی ایجاد کند اما قابلیت‌های درون‌ساختاری و بین‌المللی ایران به‌گونه‌ای نخواهد بود که در برابر آمریکا سکوت کرده یا آن را در شرایط دست‌بسته قرار دهد. در این ارتباط تصمیم ایران برای اقدامات و واکنش متقابل نظیر خروج از برجام نه‌تنها کاهش پیدا نمی‌کند بلکه انگیزه مردم و مسوولان حکومتی را برای پیگیری عهدشکنی آمریکا در محاکم بین‌المللی فراهم خواهد کرد. در همین ارتباط تداوم راهبرد مخرب و ایذایی غرب در قالب تحریم امکان همکاری و مشارکت ایران با نهاد‌های بین‌المللی همانند آژانس انرژی اتمی را کاهش می‌دهد و حتی امکان پیگیری پروژه‌های محرمانه را بیشتر می‌سازد. و سرآخر اینکه چنین رفتارهایی در قبال ایران حتی می‌تواند سیاست خارجی و منطقه‌ای ایران را نیز متاثر کند به این معنی که آن را رادیکال کند. این امر موجب به چالش گرفتن ابتکارات سیاسی آمریکا در مناطقی خواهد شد که در آن مناطق منافع حیاتی دارد.* مدرس علوم سیاسی و روابط بین‌الملل
S.Harsani.k@gmail.com
سایر اخبار این روزنامه
بررسی کارنامه 4 ساله وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت یازدهم؛
شرط اصلی ثبات اقتصادی
ایستادگی ایران در مقابل تشدید فشارهای آمریکا؛
گمانه‌زنی‌های وزیر فرهنگ و ارشاد در دولت دوازدهم:
تاثیر تغییر واحد پولی در بازار سرمایه
تیر خلاص زنگنه به شایعات؛
2 عضو جدید شورای شهر پایتخت در گفت‌و گو با «جهان صنعت»:
گذر دلار از مرز 3800 تومان
داغ تلخ!
مصاحبه لری کینگ با آزاده نامداری!
راهبردهای دیپلماسی برای مقابله با آمریکا
ساز ناکوک مسوولان در بازار کالاهای اساسی؛
گزارش «جهان‌صنعت» از تیفوسی‌های صنعت نفت؛
صنعتی که پول پارو می‌کند؛
پیامدهای تحریم آمریکا
چرا نتوانستیم برندهای جهانی تولید کنیم
مقاومت اقتصادی در برابر اقتصاد مقاومتی
