ایستادگی ایران در مقابل تشدید فشارهای آمریکا؛

دیپلماسی همچنان بهترین گزینه
گروه سیاسی- نمایندگان آمریکا با ۴۱۹ رای موافق و تنها سه رای مخالف، طرح تحریم‌های ایران، روسیه و کره شمالی را تصویب کردند‌‌. این طرح نسخه اصلاح شده طرحی است که پیش از این با هدف تحریم ایران و روسیه در سنا تصویب شده بود‌. طرح جامع تحریم‌های ایران باید اکنون به مجلس سنای آمریکا رفته و پس از تصویب شدن، رییس‌جمهور آمریکا نیز آن را امضا کند‌. اما باید گفت این تحریم‌ها که گسترده‌ترین تحریم‌های آمریکا پس ازتوافق هسته‌ای تهران و 1+5 در سال 1394 است، پیش‌تر با عنوان «مقابله با اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران در سال 2017» نام گرفته بود‌‌. طرحی که برنامه موشکی بالستیک ایران و فعالیت‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را هدف قرار می‌داد‌‌. دولت آمریکا اقداماتی چون توسعه برنامه‌های موشکی ایران و سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی در حمایت از دولت سوریه و گروه حزب الله لبنان را ناقض روح برجام تفسیر می‌کند، این در حالی است که ایران نیز متقابلا تحریم‌های آمریکا را ناقض روح برجام می‌خواند‌‌. اما باید گه‌گاه مواضع آمریکا نسبت به ایران را تکرار کرد؛ آن وقت می‌بینیم تهدیدهای آمریکا همیشه بوده و هست و رویکرد آنان تغییر نکرده است اما هدف این کشور این است که ایران را در یک ابهام قرار دهد و تعادل روانی کشور را به هم بریزد تا نهایتا مقامات ایرانی را از ادامه پایبندی به برجام خسته کند‌‌. به نظر می‌رسد با این‌ تصویب تحریم‌های سنا و رویکرد ترامپ نسبت به برجام سیاست‌های ایران نیز در مقابل آمریکا تندتر شود و حتی ممکن است منجر به تنش تهران و واشنگتن در منطقه شود چرا که ظاهرا آمریکا نمی‌خواهد ترمز اقدام‌های ماجراجویانه خود را بکشد‌‌. به گمان برخی ناظران احتمال زیادی وجود دارد که تا سه ماه آینده دولت ترامپ در صورت آماده شدن بازبینی در سیاست آمریکا در قبال ایران، دیگر با لغو تحریم‌های هسته‌ای ایران در چارچوب برجام موافقت نکند‌‌. او گروهی را مامور بازنگری سیاست دولت آمریکا در قبال ایران کرده است و گفته می‌شود این گروه که در بیرون وزارت امور خارجه آمریکا متمرکز هستند و بیشتر به مقامات و مشاوران امنیتی ترامپ وابسته‌اند، قرار است پیش از سه ماه آینده گزارشی کامل درباره رویکرد و استراتژی دولت ترامپ در قبال ایران به رییس‌جمهور تقدیم کنند‌.
دونالد ترامپ که از دوران تبلیغات انتخاباتی فردی ساختارشکن و بدعت‌ساز نشان داده بود، با ورود به کاخ سفید، رویه خود را در موارد مختلف اجرایی کرد و نشان داد با طیف آینده‌نگر و محتاط در بدنه سیاسی آمریکا میانه‎ای ندارد و از اتخاذ و اجرایی کردن تصمیم‎های فاقد رویه ابایی ندارد‌. در مناسبات داخلی در کاخ سفید، دونالد ترامپ انتظار داشت رکس تیلرسون در گزارش 90 روزه از برجام، عدم پایبندی ایران به برجام را اعلام کند اما گزارش نهایی تیلرسون در این خصوص فاقد رویکرد مورد نظر ترامپ بود، به گونه‌ای که رییس‎جمهور آمریکا با اکراه مجبور شد متاثر از گزارش 90 روزه وزارت خارجه آمریکا پایبندی ایران به برجام را برای دومین بار در دوره کاری خود تایید کند‌‌. حالا ترامپ همزمان با تصویب طرح تحریم‌ها علیه ایران، روسیه و کره‌شمالی در مجلس نمایندگان در سخنانی در اهایو به ایران به خاطر به چالش کشیدن اجرای توافق برجام هشدار داد‌‌. این هشدار در حالی است که ترامپ پیشتر بارها نارضایتی خود را از برجام به صراحت اعلام کرده و این توافق را یک فاجعه در تاریخ دیپلماسی آمریکا خوانده است‌‌. ترامپ تاکید کرد‌: اعلام پایبندی ایران به توافق برجام، اشتباه است‌‌. با وجود تردیدهایی که داریم، آنچه را که طرف ایرانی گفته، قبول کردیم و از این رو با آنها خیلی خوب بوده‌ایم‌‌. او در مصاحبه‌ای با نشریه وال‌استریت ژورنال گفته است در صورتی که سه ماه دیگر بار دیگر پایبندی ایران به توافق برجام مورد تایید آمریکا قرار گیرد، از این مساله غافلگیر خواهد شد‌.
با این حال ترامپ به ایران نسبت به به چالش کشیدن برجام هشدار داد و گفت‌: اگر ایران این توافق را به چالش بکشد، با مشکلات بسیار بزرگی مواجه خواهد شد‌‌. او در عین حال مدعی شد ایران پس از توافق برجام جسورتر شده اما این جسارت ایران خیلی نخواهد پایید‌‌. او اشاره بیشتری به جزییات نکرد‌‌. ترامپ همچنین گفت که جان کری (وزیر خارجه سابق آمریکا) یک مذاکره‌کننده بد است‌‌. او گفت‌: اگر فکر می‌کنید وقتی توافق انجام شد، ایران از ما تشکر می‌کرد و می‌گفت باورمان نمی‌شود 7/1 میلیارد دلار به ما پول نقد داده‌اید‌‌. فکر می‌کردید ایرانی‌ها می‌گویند خیلی ممنون‌‌. ما شما را خیلی دوست داریم‌‌. نه این‌طور نبود‌‌. دیدیم که آنها به‌جای تشکر، خیلی جسورتر شدند‌‌. این خیلی طول نخواهد کشید‌.


واکنش مقامات کشور به تصویب تحریم‌های ایران
اما مقامات بلندپایه سیاسی کشور در پی تصویب این قانون واکنش‌های یکسانی داشتند‌‌.حتی می توان یکی از دلایل دیدار فرماندهان سپاه با روحانی را در جهت یکسان سازی مواضع ایران نسبت به آمریکا و اقدامات احتمالی آن دانست.از این سو سیدعباس عراقچی در حاشیه اجلاس پیشگیری از جرائم سایبری در جمع خبرنگاران در پاسخ به این سوال که تحریم‌هایی علیه ایران در کنگره آمریکا وضع شده است، گفت‌: اقدام کنگره و قانونی که در حال تصویب است اقدامی خصمانه و روشن علیه ایران است و شما بدانید با واکنش قطعی ایران مواجه می‌شود‌‌. وی افزود‌: در سال‌های قبل همواره با چنین اقداماتی از سوی کنگره و دولت آمریکا مواجه بوده‌ایم و اختصاصی به دولت فعلی آمریکا یا دولت قبلی آن ندارد‌‌. او با اشاره به این مطلب که قانون جدیدی که در حال تصویب است، تحریم موضوع جدیدی ندارد، گفت‌: خوب است بدانید اینها جمع‌بندی و تجمیع تحریم‌های قبلی غیرهسته‌ای است. با این حال می‌تواند اجرای موفق برجام را تحت تاثیر قرار دهد‌‌. عراقچی افزود‌: به‌طور قطع اینها می‌تواند بهره‌مندی ایران از برجام و دستیابی به عواید ناشی از اجرای آن را کاهش دهد و ناسازگار با بندهای مختلف برجام است‌.
این مقام مسوول تاکید کرد‌: آمریکا برای اجرای همراه با حسن نیت برجام متعهد شده است؛ اینکه آن را در یک فضای سازنده اجرا کند و اینکه از هر اقدامی که اجرای برجام را تحت تاثیر قرار دهد، خودداری کند‌‌. وی گفت‌: به هر تقدیر این کار کنگره برخلاف تعهدات آمریکاست با این حال دولت آمریکا تاکنون دو بار مجبور شده پایبندی ایران را تایید کند، چاره دیگری ندارد، هفت گزارش آژانس نیز پایبندی ایران را تایید کرده است‌.
معاون امور حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه خاطرنشان کرد‌: دولت آمریکا هفته قبل برای بار دوم پایبندی ایران را تایید کرد، هرچند حرف‌هایی زده می‌شود و تهدیدهایی صورت می‌گیرد که سه ماه آینده چه می‌شود اما ما منتظر می‌مانیم و با توجه به اقدامات آنها در صحنه عمل تصمیم می‌گیریم‌.
آمریکا براساس برجام تعهداتی دارد که باید انجام دهد
بهرام قاسمی در واکنش به تصویب لایحه تحریم‌های مجلس نمایندگان آمریکا علیه کشورمان، ضمن محکومیت این اقدام غیرقانونی و توهین‌آمیز اظهار داشت‌: مجلس نمایندگان آمریکا با تصویب این تحریم‌های غیرهسته‌ای و در صورت نهایی و اجرایی شدن آن، اجرای موفقیت‌آمیز برجام که یک توافق چندجانبه و بین‌المللی را که حاصل تلاش چندین ساله بوده، نادیده انگاشته و آن را به خطر می‌اندازد‌.
او با اشاره به سابقه دیرینه اقدامات ضد ایرانی کنگره آمریکا علیه ملت ایران خاطرنشان کرد‌: آمریکا براساس برجام تعهداتی دارد که باید انجام دهد و مصوبات و مقررات داخلی کشورها نمی‌تواند مستمسکی برای فرار از اصل مسوولیت بین‌المللی دولت‌ها باشد‌‌. لذا همان‌گونه که جمهوری اسلامی ایران تاکنون و بنا به تایید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و اذعان کشورهای عضو 1+5 نسبت به تعهدات خود کاملا پایبند بوده و آنها را به انجام رسانده‌، انتظار دارد سایر طرف‌‌های برجام و از جمله دولت آمریکا نیز به تعهدات خود پایبند بوده و عمل کنند‌‌.
بهرام قاسمی تاکید کرد‌: جمهوری اسلامی ایران متن این لایحه و مفاد آن را در صورت نهایی شدن با دقت در دست بررسی داشته و بر این اعتقاد است که مفاد این لایحه با روح و مفاد برجام منطبق نیست‌‌. از این رو همان‌گونه که قبلا اعلام شده جمهوری اسلامی ایران در راستای تامین منافع ملی، اقدام متقابل و متناسب را به انجام خواهد رساند‌.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی با تاکید بر اینکه وزارت امور خارجه مفاد این لایحه در مورد نیروهای نظامی و توانمندی‌های موشکی ایران را کاملا غیرقانونی، ناموجه و بی‌اساس می‌داند، اظهار داشت‌: سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران در قبال منطقه مبارزه با تروریسم، حسن همجواری و حفظ امنیت جمعی بوده؛ ضمن آنکه برنامه موشکی ایران نیز منطبق با قطعنامه ۲۲۳۱ است و هیچ امری نمی‌تواند جمهوری اسلامی ایران را از پیگیری و اجرای سیاست اصولی افزایش توانمندی دفاعی خود منع کند‌‌.
قاسمی در پایان افزود‌: نمایندگان کنگره آمریکا درحالی ایران را متهم به بی‌ثبات‌سازی منطقه می‌کنند که دولت این کشور با تجاوز به عراق، در ایجاد گروه‌های تروریستی مانند داعش نقش اصلی را بر عهده داشته و افزایش بی‌ثباتی در این منطقه و افراط‌گرایی کنونی نتیجه سیاست‌های نسنجیده و غیرمسوولانه این کشور و متحدان منطقه‌ای آن است‌.
بررسی طرح مقابله با تحریم‌های جدید آمریکا درکمیسیون امنیت ملی
علاءالدین بروجردی به تصویب قطعنامه کنگره آمریکا علیه جمهوری اسلامی، کره شمالی و روسیه واکنش نشان داد و گفت‌: بر همین اساس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی تصمیم گرفت با وجود تعطیلی تابستانی مجلس، در جلسه فوق‌العاده‌ روز شنبه (7 مردادماه) طرحی را که اخیرا یک فوریت آن در صحن علنی به تصویب رسید، بررسی کند‌‌. رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در پایان خاطرنشان کرد‌: یک فوریت طرح مقابله با اقدامات ماجراجویانه و تروریستی آمریکا در منطقه اخیرا در صحن علنی به تصویب رسید که در این جلسه فوق‌العاده بررسی‌های مربوطه آغاز شده و پیشنهادات نمایندگان مورد بررسی قرار می‌گیرد‌.
نمایندگان در نشست علنی 27 تیرماه با یک فوریت طرح مقابله با اقدامات ماجراجویانه و تروریستی آمریکا در منطقه موافقت کردند‌‌. گفتنی است فوریت این طرح به دلیل رفتارهای دولت آمریکا که باعث شده امنیت منطقه به مخاطره بیفتد و همچنین به دلیل سیاست‌های خصمانه آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران مطرح شده است‌.