روزنامه جهان صنعت

زخم کهنه‌ای که باز شد

سجاد وجدانیان- سال 1320 نابغه ادبیات ایران، پروین اعتصامی در جوانی و در 34 سالگی درگذشت و اکنون پس از 76 سال، دوباره نابغه ایرانی دیگری از دست رفت و آن، مریم میرزاخانی، نابغه ریاضی ایرانی بود که در 40 سالگی درگذشت. ملکه شعرای زن، زبان‌های فارسی، عربی و انگلیسی را می‌دانست و استاد فن مناظره در شعر بود و ملکه ریاضیات ایران، استاد دانشگاه استنفورد بود و مدال فیلدز- بالاترین نشان علمی رشته ریاضیات- را به‌عنوان اولین زن و اولین ایرانی دریافت کرده بود. هر دو بر اثر بیماری- حصبه و سرطان- فوت کردند. اعتصامی زندگی زناشویی کوتاهی داشت ولی میرزاخانی تا آخر با یک شوهر غیرمسلمان زندگی کرد. پروین در ایران درگذشت و پس از فوتش مراسم رسمی در یادبود او برگزار نشد ولی مریم در آمریکا فوت کرد و پس از درگذشتش ضمن برگزاری مراسم رسمی برای وی، مقامات هم به سهم خود با ارسال پیام تسلیت، یاد و خاطره او را گرامی داشتند. البته این مسوولان هیچ تلاشی برای بازگرداندن او به کشور و حتی استفاده از ظرفیت علمی وی نکرده بودند و فقط تسلیت گفتند. در هر حال هر دو قصه پرغصه است. ولی مرگ پروفسور میرزاخانی زخم کهنه‌ای را باز کرد و آن، موضوع نخبگان و مهاجرت آنان است. چرا میرزاخانی ایران را رها کرد و به آمریکا رفت؟ چرا او هرگز به ایران بازنگشت و چرا سرنوشت سایر نخبه‌ها هم همین است؟ در موضوع نخبه‌ها دو طرف وجود دارند؛ یک طرف آن دولت و سیاست‌های حمایت از نخبگان است. چه دولت‌هایی که آمدند و رفتند و چه آنهایی که آمدند و هنوز هستند، برنامه‌ریزی‌هایی را برای جذب نخبگان انجام دادند. چه خوب و چه بد، این برنامه‌ریزی‌ها منجر به نتیجه نشده است و نخبگان همچنان کشورهایی که تولید علم دارند و از علم حمایت واقعی می‌کنند را ترجیح می‌دهند. طرف دیگر خودِ نخبه‌ها هستند. همواره بوده‌اند افراد برگزیده‌ای که به درجات بالای علمی رسیدند ولی خود را فدای میهن کردند. مصطفی چمران دکترای فیزیک پلاسمای دانشگاه برکلی در کالیفرنیای آمریکا را داشت یا محمود حسابی دکترای فیزیک از دانشگاه سوربن فرانسه را داشت. هر دو می‌توانستند در خارج زندگی کنند و بهترین زندگی را داشته باشند ولی برگشتند و یکی به مقام رفیع شهادت رسید و دیگری پایه‌گذار بسیاری از فعالیت‌های علمی ماندگار در کشور شد. نخبگان باید از اینها الگو بگیرند. بنابراین برای حل مشکل فرار مغزها هم از دولت انتظار است و هم از نخبگان.
لینک منبع خبر
سایر اخبار این روزنامه
خطرهای ابقای رحمانی‌فضلی برای روحانی آینده مبهم اصلاحات بورس وزیر نفت: گزارش اتاق بازرگانی ایران؛ رقابت 6 نامزد نهایی برای شهرداری تهران؛ آماده‌باش بانک‌ها برای پرداخت وام‌های 10 میلیون تومانی پرونده تخلفات نظام مهندسی از 84 تا 90 تعیین تکلیف شد؛ اتفاق خوب فرهنگی در ورزشگاه‌ها؛ بازگشت غضنفر اصلاحات! تفکیک وزارتخانه‌ها! سمت و سوی مبهم کابینه دوازدهم پاداش به کلاهبرداران! افشای ابعاد جدیدی از ارتباط تیم ترامپ با روسیه همزمان با استعفای سخنگوی کاخ سفید؛ در نشست شورای گفت‌وگوی دولت و بخش‌خصوصی استان تهران مطرح شد؛ گفت‌و گوی «جهان صنعت» با یک حقوقدان در مورد لایحه‌ای که مغفول مانده؛ زخم کهنه‌ای که باز شد مالیات سد راه توسعه کسب‌و‌کارهای نوپا زخم کهنه‌ای که باز شد سمت و سوی مبهم کابینه دوازدهم سمت و سوی مبهم کابینه دوازدهم سمت و سوی مبهم کابینه دوازدهم