ظريف خروج از برجام را روي ميز گذاشت

دولت جديد امريكا براي دومين بار تأييد كرد كه ايران به توافق هسته‌اي تابستان سال 1394 با 1+5 پايبند مانده، ولي ايران را به نقض روح برجام متهم كرده و وعده داده به همين خاطر، تحريم‌هاي جديدي عليه ايران اعمال خواهد كرد. وزير خارجه ايران هم كه در نيويورك به سر مي‌برد در يكي از صريح‌ترين موضع‌گيري‌هاي دو سال اخير خود هشدار داده كه اگر امريكا به طور عمده‌اي برجام را نقض كند، ايران از آن خارج خواهد شد. البته ظريف گفته كه در صورت عدم پايبندي واشنگتن به توافق هسته‌اي، ايران سناريوهاي ديگري هم دارد كه آنها را اجرا خواهد كرد.
به گزارش «جوان»، دونالد ترامپ دوشنبه شب بعد از يك جلسه 55 دقيقه‌اي با مشاوران امنيت ملي، وزير خارجه، وزير دفاع و ساير مقام‌هاي مرتبط تأييد كرد كه ايران به توافق هسته‌اي با 1+5 پايبند مانده است. بر اساس روايتي كه رسانه‌هاي امريكايي ارائه كرده‌اند، جلسه ترامپ با مشاوران و وزراي خود جلسه‌اي پرتنش بوده و رئيس‌جمهور امريكا با اكراه پذيرفته كه پايبندي ايران به برجام را تأييد كند. تا ديشب متن نامه ركس تيلرسون به كنگره امريكا كه در حكم تأييد پايبند ماندن ايران به برجام است، منتشر نشده ولي مقام‌هاي دولت امريكا رسانه‌هاي امريكايي را در يك جلسه غيررسمي در جريان متن اين نامه قرار داده‌اند. بر اساس گزارش رسانه‌هاي امريكايي، تيلرسون در نامه خود به كنگره امريكا كه موظف است هر سه ماه يك‌بار آن را تجديد كند، گفته كه ايران از برجام تبعيت کرده، اما تأكيد كرده كه ايران به روح برجام پايبند نبوده است. در نامه وزير خارجه امريكا همچنين وعده داده شده كه ايران به دليل برنامه موشک‌هاي بالستيک و ديگر فعاليت‌هاي خود كه ظاهراً امريكا آنها را مغاير روح برجام تلقي مي‌كند، تحت تحريم‌هاي جديد قرار خواهد گرفت. ديروز وزارت خزانه‌داري امريكا تحريم‌هاي جديد دولت امريکا عليه ايران و 16 نهاد و فرد ايراني را اعلام كرد.
 مقاومت ترامپ حتي بعد از 55 دقيقه پرتنش
علي‌الظاهر، دليل منتشر نشدن متن نامه تيلرسون به كنگره اختلاف‌نظرهايي است كه او و برخي مشاوران امنيت ملي امريكا با ترامپ در مورد ايران دارند. تيلرسون سه ماه قبل در آوريل 2017 نيز در اولين نامه خود به كنگره تأييد كرده بود كه ايران به توافق هسته‌اي پايبند مانده ولي چند روز بعد رسانه‌هاي امريكايي فاش كردند كه ترامپ در متن اوليه نامه تيلرسون به كنگره دست برده و لحن آن را تند‌تر كرده است. «بلومبرگ» ديروز از يك روند تصميم‌گيري پرتنش بين ترامپ و وزرا و مشاوران امنيت ملي او خبر داد كه هرچند در نهايت منجر به تأييد مجدد پايبندي ايران به برجام شده، ولي ترامپ شخصاً مخالف صدور چنين تأييديه‌اي بوده است. بلومبرگ به نقل از منابع مطلع نوشته كه رکس تيلرسون، وزير خارجه امريکا روز دوشنبه قصد داشته كه براي بار دوم، پايبندي ايران به برجام را تأييد کند، ولي ترامپ جلوي آن را گرفته است.  منابع مي‌گويند كه سه‌شنبه هفته قبل، جلسه‌اي 55 دقيقه‌اي ميان ترامپ، جيمز ماتيس وزير دفاع، رکس تيلرسون وزير امور خارجه، جوزف دانفورد رئيس ستاد مشترک ارتش، هربرت مک مستر مشاور امنيت ملي امريکا و همچنين رئيس کارکنان کاخ سفيد برگزار شده كه در آن، تقريباً تمامي اعضاي جلسه گفته‌اند در شرايط فعلي بهتر است برجام حفظ شود، اما ترامپ راضي به انجام اين کار نبوده است. يك مقام امريكايي به روزنامه واشنگتن تايمز گفته كه ترامپ 55 دقيقه را صرف اين جلسه کرد که به حاضران بگويد تمايلي به حفظ برجام ندارد ولي در نهايت، مشاوران و وزير خارجه و دفاع، او را قانع كرده‌اند كه برجام را حفظ كند. ظاهراً به‌رغم موافقت ترامپ با نتيجه اين جلسه، او تا دوشنبه شب در مقابل نتيجه اين جلسه مقاومت كرده است. بلومبرگ از قول مقام‌هاي بلندپايه دولت امريكا گزارش كرده كه همزمان كه تيلرسون براي مطلع کردن کنگره از برجام، ترامپ جلوي آن را گرفته است، او مي‌خواسته بداند که گزينه‌هاي پيش‌روي او چيست و اگر تيلرسون اين موضوع را اعلام نکند، چه اتفاقي رخ خواهد داد. مقام‌هاي دولت امريكا مي‌گويند كه همين هفته اين‌طور به نظر مي‌رسيد که کاخ سفيد قصد داشت بدون گفتن اينکه ايران برجام را نقض کرده به کنگره بگويد که نمي‌تواند پايبندي ايران به اين توافق را تأييد کند. اين اقدام دولت ترامپ باعث آغاز روند 60 روزه رأي‌گيري کنگره براي بازگرداندن تحريم‌هاي ثانويه رفع‌شده عليه ايران مي‌شد ولي آن‌گونه كه بلومبرگ مي‌گويد ترامپ سرانجام از مطالبه‌اش کوتاه آمد و دولت او پايبندي ايران به توافق هسته‌اي را تأييد کرد. با وجود اين مقام‌هاي کاخ سفيد و ساير مقام‌هاي دولت امريکا گفته‌اند ترامپ در حال متمايل شدن به سمت برخي از مشاورانش است که وي را به سمت خروج از توافق هسته‌اي ترغيب مي‌کنند.


 تحريم‌ها برجام را به خطر مي‌اندازدعصر ديروز، به فاصله اندكي بعد از تأييد پايبندي ايران به برجام از طرف دولت امريكا، وزارت خزانه‌داري امريكا 18 فرد و نهاد را به دليل ارتباط با برنامه موشكي ايران در فهرست تحريم‌هاي خود قرار داد؛ اقدامي كه محمدجواد ظريف در گفت‌و‌گو با الجزيره هشدار داده كه برجام را به خطر مي‌اندازد. ظريف هرچند تأكيد كرد تحريم‌ها ناکارآمد است و امريکا بايد در مواضع خود تجديدنظر کند ولي هشدار داد در صورت عدم‌پايبندي امريکا به برجام، ايران سناريوهايي را در نظر دارد. ظريف در گفت‌و‌گو با نشنال اينترست هم هشدار داد: اگر پاي يک نقض عمده به ميان بيايد، گزينه خروج از توافق را روي ميز داريم. او در پاسخ به اين پرسش كه پاسخ شما به دولت ترامپ در صورت نقض برجام چه خواهد بوده، گفته است مسيري را در پيش گرفتيم که در چارچوب توافق هسته‌اي تعيين شد.  به کميسيون مشترک رجوع و در آن بحث خواهيم کرد تا اطمينان يابيم اين کوتاهي‌هاي امريکا چاره‌انديشي خواهد شد. به گفته ظريف، اين مسئله موضوع يکي از مباحث پيش‌رو در نشست کميسيون مشترک نه تنها در دوران دولت ترامپ بلکه در دوران دولت پيشين يعني رئيس‌جمهور اوباما بوده است. او مي‌گويد: «به عنوان مثال زماني که چندين ماه طول کشيد امريکا مسير خريد هواپيماها را هموار کند، بسيار زمان برد تا امريکا وضعيت خريد هواپيماهاي ايرباس و به علاوه هواپيماهاي بوئينگ را مشخص کند. براي ايرباس 9 ماه و بوئينگ چهار ماه زمان برد که از نظر ما بسيار طولاني بود، بنابراين اين موضوع را در کميسيون مشترک مطرح کرديم، البته بخشي از آن چاره‌انديشي شد، اما بخش‌هاي ديگر نه. اين مسيري است که پيش‌روي ما قرار دارد.» وزير خارجه ايران هشدار داد: «اگر مسئله نقض عمده يا آنچه در متن توافق هسته‌اي عدم‌اجراي قابل توجه تعريف شده است، باشد، ايران گزينه‌هاي ديگري را شامل خروج از توافق هسته‌اي پيش‌رو دارد.» خودتان را مسخره نكنيدظريف همچنين سحرگاه سه‌شنبه با حضور در شوراي روابط خارجي امريكا در گفت‌و‌گويي با ريچارد هاس، رئيس اين شورا درباره تأثير حمايت امريكا از تغيير رژيم در ايران گفت: «تأثير اين امر (بر ديدگاه ما) اين است که متوجه مي‌شويم امريکا از تاريخ عبرت نمي‌گيرد. امريکا در ايران در سال ۱۹۵۳ دست به تغيير رژيم زد و مي‌بينيد که اين حرکت چه برآيندي براي امريکا داشت. امريکا از زمان انقلاب سياست تغيير رژيم را دنبال مي‌کند. اين روند در دوره اوباما رسماً متوقف شد، هرچند به اعتقاد ما در عمل اين نبود.» وي ادامه داد: تفاوت ميان ايران و همپيمانان امريکا در منطقه اين است که ما مشروعيت و قدرت خود را از مردم مي‌گيريم. واقعيت اين است که ما در ۳۸ سال گذشته تحت فشار بوده‌ايم. همه کشورهاي منطقه ما نوعي چتر خارجي دارند يا از طريق ناتو يا پشتيباني مستقيم امريکا، ايران ندارد.  ما چطور بدون هيچ حمايت خارجي قادر به ادامه بوده‌ايم؟ علت اين است که به مردم خود متکي هستيم. ظريف گفت: اين مردم به مدت ۱۰ ساعت در صف بودند تا در انتخابات رياست‌جمهوري رأي دهند. ژنرال ماتيس چند روز پيش گفت ايراني‌ها حق انتخاب ندارند و اين آيت‌الله است كه رئيس‌جمهور را انتخاب مي‌کند و اين‌گونه توضيح داد که انگار ترامپ در امريکا رئيس‌جمهور بعدي را انتخاب کند. مردم ۱۰ ساعت در صف مي‌ايستند که رئيس‌جمهوري را انتخاب کنند که از قبل انتخاب شده است؟! شايد مردم داخل ايران شست‌وشويي مغزي شده‌اند! ايراني‌ها در لس‌آنجلس چهار ساعت در صف مي‌ايستند که رئيس‌جمهوري را انتخاب کنند که از قبل مشخص است؟! خودتان را مسخره نکنيد! به واقعيت‌ها بنگريد. تغيير رژيم در ايران جواب نمي‌دهد زيرا کشوري نيست که براي بقا و مشروعيت به امريکا وابسته باشد.» وي در پاسخ به پرسشي درباره تحريم‌هاي امريکا عليه برنامه هسته‌اي ايران گفت: امريکا بايد رويه خود در قبال تحريم‌ها را تغيير دهد. وقتي امريکا تحريم‌هاي هسته‌اي را عليه ايران آغاز کرد، ما ۲۰۰ سانتريفيوژ داشتيم که پس از تحريم‌ها و در زمان مذاکرات اين تعداد به ۲۰هزار سانتريفيوژ رسيد. پس نتيجه اين تحريم ۱۹هزار و ۸۰۰ سانتريفيوژ بيشتر بوده است. تحريم‌ هيچ‌گاه کارآمد نبوده است. به عنوان فردي که در سال ۱۹۸۲ پايان‌نامه ارشد خود را درباره تحريم‌ها نوشته‌ام، مي‌گويم که تحريم جواب نمي‌دهد.  سانسور شديد ظريف در رسانه‌هاي زنجيره‌اي وزير خارجه در روزهاي سفر نيويورك، مواضع انقلابي بسيار شفاف و صريحي عليه بدعهدي امريكا و نقض صريح برجام گرفت اما هيچ يك از اين مواضع در عناوين روزنامه‌هاي زنجيره‌اي اصلاح‌طلبان و حاميان دولت منعكس نشد. اين سانسور شديد قابل پيش‌بيني بود زيرا دكتر ظريف در سخنراني‌ها و مصاحبه‌هاي متعدد در نيويورك براي نخستين‌بار، امريكا را به «نقض متن برجام» متهم و تأكيد كرد كه «امريكا در نازل‌ترين سطح ممكن به برجام پايبند بوده» و اين بار نيز با موضع «هشدار درباره خروج ايران از معاهده برجام»، در رديف منتقداني قرار گرفت كه در دو سال گذشته راديكال‌ترين منتقدان برجام شناخته مي‌شدند.
سكوت دولتي‌ها و اصلاح‌طلبان در برابر اين مواضع دكتر ظريف نشان داد كه آنها بين امريكا و ظريف، امريكا را برگزيدند!