ویژگی‌های کابينه کارآمد

کابينه دولت دوازدهم در حال شکل گيري است و جناح‌ها، احزاب و تشکلها لابي گسترده اي براي تحميل نظرات و ديدگاههاي خود به رييس جمهور دارند. هر کس سعي مي‌کند فردي را به عنوان وزير به دولت تحميل کند تا در قالب آن بتواند افراد خود را در قالب زيرمجموعه آن وزير تحميل کند.
کورش شرفشاهي
k.sharafshahi@gmail.com

بنابر اين رييس جمهور به شدت تحت فشار است. بي شک کساني که سعي دارند نفرات خود را به دولت آينده تحميل کنند، اگر موفق نشوند، چوبهايشان را به دست خواهند گرفت تا هرکجا که دولت چرخي در حال چرخيدن دارد، آن چوبها را در قالب انتقاد، توهين، افترا، تجمع و روشهاي ديگر لاي چرخ دولت بگذارند. با اين شرايط اکنون زمان آن فرا رسيده که حجت الاسلام حسن روحاني اعضاي کابينه را برگزيند تا در زمان قانوني تعيين شده به مجلس شوراي اسلامي‌معرفي کند. اما نکته مهم آن است که چه کساني را برگزيند و چه شاخص‌هايي داشته باشند که قابل دفاع باشد و بتوان به آن شاخص‌ها، به انتقادها و تخريبهاي فرصت طلبان پاسخ داد. البته علي لاريجاني رييس مجلس شوراي اسلامي‌گفته بود که به وزراي شجاع نياز داريم تا مشکلات را حل کنند و نياز به افرادي نداريم که دايم گلايه و درد دل کنند. در اين رابطه با تني چند از نمايندگان مجلس و صاحب نظران گفت و گو کرديم که در ادامه‌امده است.


وزرايي پاسخگو برگزينيد
در اين رابطه عليرضا بيگي، نماينده تبريز در مجلس شوراي اسلامي‌از رييس جمهور مي‌خواهد بدون در نظر گرفتن فشار جناح‌هاي سياسي،‌ به دنبال گزينه‌هاي مناسب براي کابينه دوازدهم باشد. وي مي‌گويد: رييس جمهور بايد وزرايي انتخاب کند که کارآمد باشند و اين انتخاب فارغ از گرايشهاي سياسي، لابي‌هاي قدرت، سهم خواهي و فشارها باشد. نماينده تبريز در مجلس شوراي اسلامي‌با تاکيد بر اينکه اگر گزينه اي ناشي از فشار جناح خاصي باشد، مدتها بايد در قبال ناکارآمدي آن سکوت کرد ميگويد: مهم نيست که وزير پيشنهادي عضو کدام گروه و جناح سياسي باشد،‌ بلکه مهم آن است که وقتي مسووليتي پذيرفت، آن را به درستي انجام دهد و هنگامي‌که اشتباهي در مديريت خود داشت، پاسخگوي مسووليتهاي خود باشد و بتواند دلايل منطقي براي اشتباهاتش ارايه کند. وي با تاکيد بر اينکه وزير ناکارآمد و ناتوان آبروي خودش، جناحش،‌ رييس جمهور، دولت و نظام را مي‌برد مي‌گويد: بدتر از همه اينکه وزير ناکارآمد باعث نارضايتي در بين مردم مي‌شود و در اعتماد عمومي‌نسبت به نظام نيز خدشه وارد مي‌شود. بيگي در خصوص اعضاي فعلي کابينه مي‌گويد: بي شک کابينه بايد تغيير کند. اما وزرايي هم در کابينه داريم که مي‌توانند بمانند. اما شرط ماندن تنها همسو بودن نيست. بلکه رييس جمهور بايد عملکرد چهارساله تمامي‌وزرا را بررسي کند و در خصوص ماندن يا رفتن آنها اعلام نظر کند. وي با تاکيد بر اينکه نه تنها به عملکرد برخي از وزراي فعلي دولت انتقاد وارد است، بلکه عملکرد قابل دفاعي ندارند گفت: رييس جمهور بايد عملکرد همه جانبه وزراي دولت را بررسي کند و آنهايي را برگزيند که عملکرد مناسبي داشته‌اند و بدون تعارف، وزراي توانمندي را در دولت آينده جايگزين آنها کند.
وزراي سياسي به درد نمي‌خورند
از سوي ديگر بشير خالقي، نماينده خلخال و کوثر در گفتگو با تجارت با تاکيد بر اينکه تجربه چهار سال گذشته دولت مي‌تواند توان وزراي فعلي را نشان دهد گفت: اکنون آقاي روحاني تجربه يک دوره چهار ساله مديريت اجرايي را دارد و مي‌تواند مشخص کنند که چه افرادي مي‌توانند و چه افرادي نمي‌توانند. وي با تاکيد بر اينکه وزراي سياسي به درد کابينه نمي‌خورند ميگويد: افرادي که وارد بازي‌هاي سياسي شده‌اند، اگر هم مسووليتي بپذيرند، به دنبال بازي‌هاي سياسي خودشان هستند و نمي‌توانند کارآيي لازم را داشته باشند. عضو کميسيون بهداشت و درمان مجلس شوراي اسلامي‌با تاکيد بر اينکه دوره سياسي کاري به پايان رسيده است مي‌گويد: بهتر است وزيري انتخاب شود که کاربلد باشد و از هم اکنون اعلام مي‌کنيم که وزير سياسي نميخواهيم. وي با اعلام اينکه اکنون رييس جمهور تحت فشارهاي سياسي براي سهم خواهي قرار دارد مي‌گويد: آقاي روحاني نبايد اين فشارها را بپذيرد بلکه بايد به فکر 80 ميليون جمعيت ايران باشد که از ايشان انتظار اصلاح امور و حل مشکلات اقتصادي را دارند. خالقي با تاکيد بر اينکه روحاني، رييس جمهور 80 ميليون ايراني است مي‌گويد: همه از رييس جمهور انتظار کار دارند. ايشان رييس قوه مجريه است و بايد پاسخگو باشد. وي خطاب به مخالفان دولت گفت: انتخابات تمام شده و تمامي‌کساني که به آقاي روحاني راي نداده‌اند، بايد در کنار ايشان قرار گيرند و به حل مشکلات کمک کنند، نه اينکه در فکر کارشکني باشند يا به واسطه آرايي که از مردم گرفته‌اند، انتظار سهم خواهي و تحميل وزير به دولت دوازدهم باشند.
دولت و نخبگان سياسي مدرن شوند
در اين رابطه محمود سريع القلم، استاد علوم سياسي مي‌گويد: قانون را رعايت کنيم، رشوه نگيريم، به حقوقي که مي‌گيريم قانع باشيم و با رانت صاحب خانه نشويم. بي دليل نيست وقتي گفته مي‌شود بعضي کشورها در خاورميانه هنوز وارد عصر مدرنيته نشده‌اند چه برسد به دموکراسي که تحمل انديشه‌هاي متفاوت، رقابت حزبي و دولت حداقلي در آن متصور است. وي مي‌افزايد: چگونه جوامع مدرن مي‌شوند؟ تاريخ غرب، آسيا و آمريکاي لاتين به ما به وضوح پاسخ مي‌دهد. بسيار روشن و شفاف. انرژي، عزم، اراده، همت، خواست و تصميم مسئولين و نخبگان سياسي يک کشور است که جامعه را مدرن مي‌کند. اول خودشان عمل مي‌کنند و سپس با دقت و جديت بر اجراي قوانين نظارت مي‌کنند. نخبگاني که خود قانون را رعايت نکنند نمي‌توانند از جامعه انتظار مدنيت داشته باشند. سريع القلم مي‌افزايد:هنگامي‌که يک وزير با رانت زندگي نکند سپس مي‌توان انتظار داشت که آحاد مردم با حقوقي که مي‌گيرند نيز زندگي کنند. خوشا به حال مردم، حکومت و قوه قضائيه کره جنوبي که وقتي متوجه شدند رئيس جمهور خلاف کرده با او برخورد کردند. روحيات، افکار، خواست‌ها و پايگاه اجتماعي نخبگان يک کشور، سرنوشت آن را تعيين مي‌کند. وي مي‌گويد: جامعه و حکومت قانون يا مدرن شدن يک تصميم است. بي عدالتي، فساد مالي، رانت، ورود عده‌اي خاص به حوزه‌هاي دولتي و کتمان واقعيت‌ها از جمله زمينه‌هايي بودند که باعث شدند تا سيستم پهلوي دوم علي رغم کارهاي عمراني نتواند تداوم پيدا کند. وقتي جامعه مدرن مي‌شود که دولت و نخبگان سياسي بخواهند مدرن شوند و سيستم قانوني را نهادينه کنند. جامعه در عصر مجازي سريع متوجه مي‌شود که آيا قانون براي همه است يا عده‌اي. اين استاد علوم سياسي مي‌گويد:براي شناخت يک جامعه و حکومت و آيندۀ آن بايد اول سراغ نخبگان سياسي و درجۀ رعايت قواعد و قوانين از سوي آن‌ها رفت. آلمان، سوئيس، ژاپن، سنگاپور، کره‌جنوبي، کانادا، نروژ، سوئد و دانمارک نمونه‌هاي بارز هستند. هيچ اتفاقي در طبيعت تصادفي نيست. رعايت قواعد پاسخ مي‌دهد. ثروتمند شدن در آلمان با قاعده است و نه رانت. بخش حقوقي دفتر صدراعظم آلمان، مهم‌ترين بخش از حاکميت اين کشور است زيرا هر تصميم و عملي بايد با تأييد بخش حقوقي انجام شود. اگر بخش حقوقي غفلت کرد حتي يک خبرنگار مي‌تواند توجه همه را به نقض قانون جلب کند.سريع القلام مي‌گويد:در تمامي‌کشورهايي که مدرن شده‌اند و حکومت قانون تشکيل داده‌اند، نخبگان سياسي به لحاظ احساسي، عقلي، وجداني و تاريخي، تعلق خاطر عميقي به کشور، خاک و وطن دارند.
روحاني از وزراي همسو استفاده کند
در همين رابطه يک مدرس حوزه علميه قم گفت: تلقي مردم اين است که آقاي روحاني با پشتوانه رايي که دريافت کرده، با شهامت و اقتدار حرکت و از افرادي استفاده کند که مانع حرکت و پيشرفت دولت نشوند و بدون تعارف، همسو با دولت باشند.محسن غرويان با اشاره به ويژگي‌هاي کابينه دوازدهم اظهار کرد: درست است که اکثريت مردم به آقاي روحاني راي داده‌اند اما اين راي بر اساس مطالباتي است که مردم داشته‌اند و نيز وعده‌هايي که آقاي روحاني داده‌اند که از جمله اين وعده‌ها، تغيير در کابينه، جوانگرايي، توجه به مسائل زنان و استفاده از آنان در مناصب مختلف بود که طبيعتا راي مردم بر اساس آن شکل گرفته و تغيير در کابينه مطالبه مردمي‌است.وي با بيان اينکه نفس تغيير و تنوع يک نوع حرکت و نشاط تازه را در جامعه ايجاد مي‌کند، گفت: اقتضاي تازه شدن دولت و انتخاب مجدد آن، اين است که تغييرات در کابينه و ساختار حرکت دولت صورت گيرد.