مریم میرزاخانی، ریاضیدان برجسته ایرانی درگذشت جهان در سوگ ملکه ایرانی اعداد

همدلی | «چیره‌دست در گستره‌ قابل توجهی از تکنیک‌ها و حوزه‌های متفاوت ریاضی، او تجسم ترکیبی کمیاب است از توانایی تکنیکی، بلندپروازی جسورانه، بینش وسیع و کنجکاوی ژرف»؛ این توصیف رسمی کمیته «مدال فیلدز» از مریم میرزاخانی است.
زمان زیادی از اعلام بیماری‌ و بستری‌شدنش در یکی از بیمارستان‌های کالیفرنیای آمریکا، نگذشته بود که روز بعد یعنی شنبه 24 تیرماه گفتند که سرطان او را از پادرآورد و نتوانسته مثل همه قله‌هایی که فتح کرده از غول سرطان هم عبور کند. می‌گویند چندسالی می‌شود که به سرطان مبتلا بوده.
روز قبل، کاربران با هشتک #مریم_میرزاخانی دانشمند ریاضیدان نابغه ایرانی، برایش نوشته بودند؛ «مریم عزیز، تو در اسفند 76 از سقوط اتوبوس حامل نخبه‌های این مرز و بوم، جان سالم به در بردی؛ یقین حالا هم می‌توانی؛ سرطان دردی نیست که از پس آن برنیایی؛ دختر ایران زمین»
ریاضیدان برجسته ایرانی-آمریکایی و استاد دانشگاه استنفورد، اولین زنی بود که برنده مدال فیلدز، معتبرترین جایزه حوزه ریاضی را از آن خود کرد؛ همان جایزه‌ای که معروف به نوبل ریاضیات شد.


او پیش از دوره مطالعات دانشگاهی توانایی بالای خود در ریاضی را نشان داده بود. او اولین دختری بود که در المپیاد ریاضی ایران مدال طلا گرفت و اولین فردی هم بود که در آزمون المپیاد ریاضی نمره کامل گرفت. مریم در دانشگاه صنعتی شریف تهران و سپس دانشگاه هاروارد، در آمریکا تحصیل کرده بود و در ۳۱ سالگی به استادی و بالاترین درجه دانشگاهی رسید ه بود؛ مطالعاتش در زمینه نظریه توابع ستایش‌های بسیاری از ریاضیدانان را برانگیخته بود. تا حالا در مقالات و متون علمی مختلف نزدیک به هزار بار به مطالعات مریم میرزاخانی ارجاع داده شده است. کمیته مدال فیلدزهنگام انتخاب مریم میرزاخانی او را برای «توانایی تکنیکی، بلندپروازی جسورانه، بینش وسیع و کنجکاوی ژرف» ستوده بود.
حسن روحانی، رئیس جمهور، گفته «موفقیت‌ علمی خانم میرزاخانی نقطه عطفی در معرفی همت والای زنان و جوانان ایرانی در مسیر کسب قله های افتخار و عرصه های گوناگون بین المللی» بود.
زنی که مایه افتخار هم‌وطنانش شده بود، روز شنبه در سن ۴۰ سالگی درگذشت و خیل پیام‌های تسلیت است که از سوی مسئولان و چهره‌های سیاسی، فرهنگی، هنری و علمی ایرانی و خارجی روانه می‌شود؛ این بلندپرواز جسور؛ این معرف همت والای زن ایرانی حالا دیگر رفته؛ ملکه اعداد خیلی زود رفت؛ فیروز نادری، دانشمند ایرانی-آمریکایی که سابقه مدیریت در ناسا را دارد، هم گفته «مروز چراغی خاموش شد. قلبم شکست... خیلی زود رفت.» شاید این سخن قدیمی‌ها درس باشد که آدم‌هایی که سودی و فایده‌ای به حال جامعه دارند زودتر می‌روند؛ بعضی کاربرها هم این را نوشته‌اند؛ اما اگر این زودرفتن مریم به نابغه‌بودنش ارتباطی نداشته باشد؛ زنان و دختران ایرانی می‌توانند از رفتنش این برداشت را کنند که او آمد تا فریاد بزند «زنان ایرانی می‌توانند»
چهره‌های مطرح کشورمان از جمله محمدحواد ظریف وزیر امور خارجه و بازیگران مختلف در صفحات شخصی اینستاگرامی خود درگذشت مریم میرزاخانی نابغه ریاضی کشورمان که امروز بر اثر بیماری سرطان درگذشت را تسلیت گفتند.
چهره‌هایی که درگذشت مریم را تسلیت گفتند
در پی درگذشت مریم میرزاخانی، تعدادی از نمایندگان مجلس و شخصیت‌های سیاسی در پیام‌هایی این ضایعه را به جامعه علمی کشور تسلیت گفتند. برخی از آن‌ها به شرح زیر است:
گری لوییس نماینده سازمان ملل در تهران
«از خبر درگذشت مریم میرزاخانی غمگین شدم؛ دختر، همسر، مادر و پروفسور هوشمند ایرانی؛ روحش جاودانه در آرامش باد.»
محمدجواد ظریف:
« خبر درگذشت نابغه جوان ایرانی و استاد ریاضیات دکتر مریم میرزاخانی موجب تاسف شدید این جانب و همه ایرانیانی که به مفاخر برجسته علمی کشورمان می‌بالند، شد. این جانب در گذشت این بانوی دانشمند را به همه ایرانیان در سراسر جهان،‌ خانواده محترم و داغدار ایشان و جامعه علمی کشور صمیمانه تسلیت عرض می‌کنم.»
محمدرضا عارف رئیس فراکسیون امید مجلس:
«مطلع شدم سرکار خانم مریم میرزاخانی بعد از تحمل کردن یک دوره بیماری سخت جان به جان آفرین تسلیم کردند.
خبر درگذشت این نخبه ایرانی برای من بسیار سخت و متاثر کننده بود. سرکار خانم میرزاخانی با دانش و نبوغ بالای خود باعث سرافرازی ملت ایران در مجامع بین‌المللی شدند و مطمئنا جبران ضایعه درگذشت ایشان بسیار سخت خواهد بود.
مطمئنا آثار علمی برجای مانده از این استاد برجسته دانشگاه می‌تواند برای جهان و نسل جوان ما میراثی گرانبها باشد.»
علی لاریجانی، رئیس مجلس:
«فقدان بانوی دانشمند ، فرهیخته و نخبه ریاضی جهان ، خانم مریم_میرزاخانی باعث تاسف فراوان گردید. درگذشت این بانوی پرافتخار ایران را به جامعه علمی و خانواده محترم ایشان تسلیت می گویم.»
علی اکبر ولایتی، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام؛
«درگذشت نابغه ایرانی سرکار خانم مریم میرزا خانی که در رشته ریاضی در کشور و جهان درخشید موجب تاثر و تالم گردید.
اینجانب درگذشت این بانوی نخبه ایرانی که خدمات شایسته و بی نظیری را ارائه و توانست نام ایران را در عرصه های مهم علمی جهان به بزرگی ثبت و ضبط نماید به جامعه علمی ،دانشگاهی و نخبگان کشور،خانواده معزز و بازماندگان تسلیت عرض می کنم و برای این دانشمند ،غفران و رحمت الهی مسئلت می نمایم.»
ریاضیات برایش شبیه کوهنوردی بود
در سال ۲۰۱۴ میلادی روزنامه گاردین با مریم میرزاخانی مصاحبه ای انجام داد. او در آن مصاحبه گفته بود« وقتی بچه بودم، رویای نویسنده شدن داشتم. هیجان انگیزترین وقت گذرانی من خواندن رمان بود. من هرچیزی که به دستم می رسید
می خواندم. تا سال آخر دبیرستان تصور نمی کردم در رشته ریاضیات تحصیل کنم. من در خانواده ای با سه خواهر و برادر دیگر بزرگ شدم و والدینم همیشه پشتیبان و مشوقم بودند. جالب آنکه برای آن‌ها مهم بود که حرفه ای جالب و رضایت بخش داشته باشم اما هیچ وقت به موفقیت ها اهمیت نمی دادند.
از بسیاری جهات، چنین زمینه ای، برایم محیط ایده آلی شد. برادر بزرگم توجه و علاقه مرا به طور کلی به علوم مختلف جلب کرد. او همیشه هرچه را در مدرسه یاد گرفته بود، برایم تعریف
می کرد. اولین خاطره من از ریاضیات شاید همان باری باشد که او درباره مشکل جمع زدن اعداد یک تا 100 به من گفت. تصور
می کنم در ژورنال پاپیولار ساینس راه حل این معادله را خواندم. این راه حل برایم جذاب بود. این نخستین باری بود که از پیدا کردن راه حلی لذت بردم.
رضایتبخش ترین قسمت کار لحظه «آهان» یا کشف راه حل است. با هیجان کشف و لذت درک یک مطلب تازه، احساس
می‌کنم بالای یک تپه ایستاده ام و منظره روشنی را تماشا می‌کنم. اما بیشتر اوقات حل معادلات ریاضی برای من شبیه کوهنوردی بدون پایان است.
به نظر من بحث درباره ریاضیایت با همکارانی که پس
زمینه‌های متفاوتی دارند، بهترین راه برای پیشرفت در این زمینه است.من تصور نمی کنم همه باید ریاضیدان شوند اما معتقدم بسیاری از دانش آموزان واقعا به ریاضی توجه نمی کنند. من در دوره دبیرستان چندسالی نمرات خوبی نداشتم؛ چون به نظرم جالب نبود. الان می دانم نگاه کردن به ریاضیات بدون اشتیاق، بی هدف است. زیبایی علم ریاضی فقط خود را به افراد صبور نشان می دهد.»