روزنامه جهان صنعت
1396/04/17
نقش فناوری در تامین امنیت پرواز پهپادها
بر هیچ‌کس پوشیده نیست که پهپادها یا هواپیماهای بدون خلبان با وجود تقدیم منافع بسیار در بخش ارتباطات و رسانه، نگرانیها و خطراتی را برای شهروندان، دولتها و استفاده‌کنندگان فضای هوایی ایجاد کرده‌اند.در این میان خطر پرواز پهپادها در ورود به فضای هوایی اطراف فرودگاهها و مناطق ممنوعه بیش از سایر خطرات، نگران‌کننده به نظر میرسد، چه پرواز پهپادها در مجاورت فرودگاهها، تهدید جدی برای ایمنی پرواز هواپیماهای مسافربری و باخلبان است و ورود آنها به مناطق ممنوعه، گاه به قیمت سرنگون شدن این ماشینها تمام می‌‌شود. قوانین و مقررات در جهت به حداقل رساندن این خطرات، تمهیدات مختلفی را برای بهره‌بردار پهپادها اندیشیدهاند.
ممنوعیت پرواز پهپادها در فاصله چند مایلی از فرودگاهها، لزوم پرواز در فاصله خط دید مستقیم، اعطای حق اولویت عبور به هواپیماهای باخلبان و نصب تابلوهای مناطق پروازممنوع در زمره مهمترین مقررات هستند که به این منظور مورد پیشبینی قرار گرفته‌اند. با اینحال صنعت تولید پهپاد به درستی از این واقعیت آگاه بوده که در مواقعی بهره‌بردار، کنترل وسیله خود را از دست میدهد و همواره نیز از مناطق ممنوعه مطلع نمیشود.
به همین دلیل صنعت پیشرونده پهپاد به منظور تقلیل هرچه بیشتر خطرات، به کمک تعهدات انسانی آمده و «فناوری حصار مجازی (فرضی) جغرافیایی» یا همان «ژئو فنسینگ» را عرضه کرده است. این فناوری، ابزاری از پیش برنامه‌ریزی شده در برخی پهپادهاست که با ردیابی سامانه موقعیتیاب جهانی از ورود وسیله به فضای هوایی مخصوص جلوگیری میکند و با ترسیم مناطقی قرمزرنگ روی نقشه پروازی پهپاد (دستگاه کنترل پهپاد)، بهره‌بردار را از نزدیک یا وارد شدن به فضای هوایی ممنوعه یا حفاظت‌شده، همچون فرودگاهها، پایگاه‌های نظامی، زندانها و تاسیسات هسته‌ای مطلع میسازد. با عرضه این فناوری باید منتظر ماند و دید که ناظمان و ناظران ایمنی هوایی چه موضعی را در قبال تکنولوژی یادشده اتخاذ خواهند کرد. سه احتمال کلی در این باره داده می‌‌شود؛ نخست، تجهیز تمام پهپادها به فناوری حصار مجازی جغرافیایی ضرورت یابد و هیچ پهپادی بدون تجهیز به این فناوری، مجوز و امکان پرواز نیابد. دوم، تجهیز پهپادها به این فناوری به صورت محدود، ضرورت یابد یعنی تنها در شرایط و اوضاع و احوال خاص، بهره‌برداری از پهپاد با وجود حصار مجازی جغرافیایی ممکن شود.
سوم، تجهیز پهپاد به فناوری یادشده تحت هیچ شرایطی، پیش‌شرط بهره‌برداری نباشد و تولیدکنندگان نیز هیچ الزامی در ساخت و تولید پهپادهای مجهز به فناوری حصار مجازی جغرافیایی نداشته باشند.
اگر راه‌حل نخست پذیرفته شود، آن وقت باید تمام تولیدکنندگان، پهپادهای خود را مجهز به این تکنولوژی کنند؛ امری که نه‌تنها هزینه‌های بسیاری را بر تولیدکنندگان پهپادها و در نهایت مصرف‌کنندگان این ماشینها تحمیل میکند بلکه نوآوری و تحول در صنعت پهپادها را با محدودیت مواجه میسازد. مهم‌تر آنکه همواره ضرورت وجود این فناوری و استفاده از آن احساس نمیشود، چه ممکن است پهپادها در مکان‌های خالی از سکنه یا آبهای آزاد و به دور از مناطق ممنوعه یا حفاظت‌شده، پرواز کنند.
از سوی دیگر با قبول راه‌حل سوم، استفاده از فناوری حصار مجازی جغرافیایی، گزینه اختیاری و انتخابی بهره‌بردار پهپاد خواهد بود درحالی که لزوم تامین ایمنی و امنیت پرواز پهپادها مقتضی آن است که استفاده از این فناوری در مواقعی ضروری شود و بهره‌بردار از هیچ صلاحدید یا مصلحتی در استفاده از ابزار یادشده برخوردار نباشد.
به نظر میرسد به دلایل فوق، راه‌حل وسط به حق نزدیکتر است و با مبانی ایمنی و امنیت هوایی همخوانی بیشتری دارد. به هر روی آینده نه چندان دور با توسعه قوانین و مقررات در حال قوام و آزمون پهپادها، درباره مشروعیت و مقبولیت راه‌حل دوم، تصمیم خواهد گرفت.
* پژوهشگر حقوق هوافضا
Sadeghi.md@ut.ac.ir
سایر اخبار این روزنامه
هنر نیست روی اختلافات داخلی بنزین بریزیم
پیش‌شرط توسعه صنعت خودروی کشور در گفت‌وگوی رییس شورای رقابت با «جهان‌صنعت»:
????? ???? ???? ?? ??? ??? ??????? ??????
واگذاری سهام خودرویی‌ها به شبهدولتیها
تلاش برای گسترش مبادلات جهانی
ساخت ۶۸۶ هزار خانه با حمایت دولت؛
آسیب‌شناسی مشکلات موسسات مالی غیرمجاز؛
نقش آسانسور در رسیدن به معنویت
چرا ایرانی جنس ایرانی نمی‌خرد
نقش فناوری در تامین امنیت پرواز پهپادها
راهبرد جدید آمریکا در قبال سوریه
در جست‌وجوی توازن قدرت
منافع ملی دو روی یک سکه
ابهام‌ها همچنان باقی مانده است
تجاری شدن دانشگاه‌ها
منافع ملی دو روی یک سکه
چرا ایرانی جنس ایرانی نمی‌خرد
راهبرد جدید آمریکا در قبال سوریه
