دفاع اقتصادي- سياسي از برجام

گروه ديپلماسي اروپايي‌ها عزم خود را براي حفظ توافق هسته‌اي با ايران به كار گرفته‌اند. اگر تا چهار سال پيش اين رييس‌جمهور ايالات متحده بود كه براي تشديد تحريم‌هاي ايران اجماع جهاني را به دست آورده بود اين‌بار اين اروپايي‌ها هستند كه براي حفظ توافق هسته‌اي با ايران در كنار روسيه و چين بر حجم رفت و آمدهاي خود به تهران افزوده‌اند و اجماعي را عليه رييس‌جمهور جديد در كاخ سفيد نشسته شكل داده‌اند. هنوز 10 روز از عمر دولت دونالد ترامپ نگذشته است اما خطرات ناشي از تصميم‌گيري‌هاي بي‌پايه و اساس او اندك نظم موجود را بر هم زده است. رييس‌جمهور جديد امريكا برجام را از سلف خود به ارث برده و البته كه رابطه خوبي هم با آن ندارد. در چندماه گذشته يا از برهم زدن توافق هسته‌اي سخن گفته يا مساله مذاكره مجدد بر سر آن را مطرح كرده است يا در عقب‌نشيني‌هاي محسوس اعلام كرده كه به اجراي سخت‌گيرانه آن تن خواهد داد. برهم زدن برجام و مذاكره مجدد درباره آن در قاموس ايران و 5 كشور ديگري كه در سه سال گذشته تمام تلاش خود را براي اجراي توافق هسته‌اي متمركز كرده بودند، معناي اجرايي ندارد. در چنين شرايطي اروپايي‌ها يك به يك از هر فرصتي براي سخن گفتن از توافق هسته‌اي استفاده مي‌كنند. از نخست‌وزير بريتانيا كه در جايگاه نخستين مهمان دونالد ترامپ در كاخ سفيد تاكيد بر حفظ برجام دارد تا نخست‌وزير فرانسه كه در تماس تلفني با رييس‌جمهور امريكا تاكيد مي‌كند كه توافق هسته‌اي با تهران بايد حفظ شود و تا وزير امور خارجه سابق آلمان كه به كرات زيرپا گذاشته شدن برجام را صفر دانسته بود. در چنين فضايي، ژان مارك آيرو، وزير امور خارجه فرانسه صبح روز گذشته مهمان محمدجواد ظريف در محل وزارت امور خارجه بود. سفري با پيام سياسي خاص و دستور كارهاي اقتصادي كه نخستين كميسيون مشترك ايران و فرانسه پس از 17 سال را در دل خود جا داده بود. وزير امور خارجه فرانسه را در اين سفر، هياتي عاليرتبه متشكل از مسوولان ۶۰ شركت فرانسوي همراهي مي‌كردند. نخستين برنامه كاري آيرو در پايتخت ايران هم حضور همزمان با محمدجواد ظريف در اتاق بازرگاني ايران بود. در اين جلسه بر توسعه روابط اقتصادي و بازرگاني تاكيد شد و تجار همتراز دو كشور فرصت‌هاي همكاري را بررسي كردند. آيرو در نخستين روز از حضور خود علاوه بر ديدار با همتاي ايراني با دبير شوراي عالي امنيت ملي و رييس‌جمهوري نيز ديدار كرد. ‌ فرانسه مصمم به افزايش سطح همكاري‌ها است ژان مارك آيرو در ديدار صبح روز گذشته با همتاي ايراني خود با اظهار خرسندي از سفر به تهران، ابراز اميدواري كرد كه سفر وي و توافقات في مابين به پيشرفت بزرگ‌تري در روابط با ايران بينجامد. آيرو حضور پر تعداد شركت‌هاي فرانسوي همراه خود را نشان‌دهنده اراده فرانسه به افزايش سطح همكاري‌ها با ايران دانست. وزير امور خارجه كشورمان نيز در اين ديدار، ضمن استقبال از مشاركت فعالانه شركت‌هاي فرانسوي در همكاري با همتايان ايراني خود، گفت: ‌فرانسه مي‌تواند نقش موثري در بين كشورهاي اروپايي در پيشبرد همكاري‌هاي اقتصادي و تجاري با جمهوري اسلامي ايران داشته باشد. ‌در اين ديدار همچنين طرفين بر عزم و اراده جدي خود در پيشبرد روابط و همكاري‌ها در حوزه نفت و گاز، ماهواره، محيط زيست، مخابرات، انرژي‌هاي تجديدپذير، هواپيمايي، بانكي، بيمه، مالي، گردشگري، اعزام دانشجو و مبارزه با قاچاق مواد مخدر تاكيد كردند. در گفت‌وگوها و رايزني‌هاي وزراي خارجه جمهوري اسلامي ايران و فرانسه در تهران، موضوعات مختلفي از مسائل مهم و پر اهميت منطقه‌اي و بين‌المللي، به ويژه با توجه به تحولات و رويكردهاي يك‌جانبه‌گرايي تشديد يافته در صحنه بين‌المللي، مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. ‌ بررسي نقشه راه ايران و فرانسه ديدار وزراي امور خارجه ايران و فرانسه در وزارت امور خارجه بيش از زمان پيش‌بيني شده طول كشيد و دو طرف دو ساعت و ربع با هم رايزني كردند. در پايان اين ديدار دو وزير در جمع خبرنگاران حاضر شدند. محمدجواد ظريف در اين كنفرانس خبري گفت: بعد از سفر آقاي روحاني به فرانسه نقشه راهي براي گشايش روابط دو جانبه در حوزه‌هاي مختلف طراحي شد و امروز بعد از يك سال اين نقشه راه را در حوزه‌هاي مختلف كه ثمرات مثبتي نيز داشته است را بررسي كرديم. ماه آينده شاهد توليد مشترك خودرو و خارج شدن نخستين خودرو از خط توليد خواهيم بود و اين از نخستين دستاوردهاست كه موجب اشتغال و انتقال فناوري بوده است. در فرصت ايجاد شده بعد از اجرايي شدن برجام همكاري در حوزه ايرباس، ساخت فرودگاه، قطارهاي سريع‌السير، همكاري‌هاي تحقيقاتي هسته‌اي و علمي و آموزشي، محيط زيست و گاز را داشتيم. همچنين يادداشت‌هايي ميان دو وزير در چارچوب كميسيون مشترك به امضا رسيد و علاوه بر آن صبح امروز يادداشت‌هايي در اتاق بازرگاني ميان مقامات دو طرف امضا شد. همچنين در حوزه مبارزه با پولشويي نيز يادداشت تفاهمي ميان دو كشور امضا شد. ‌ با شفافيت در اجراي برجام نقش خواهيم داشت ژان مارك آيرو، وزير امور خارجه فرانسه پس از ديدار با ظريف در كنفرانسي مطبوعاتي جان باختن تعدادي از آتش‌نشان‌ها در حادثه پلاسكو را تسليت گفت. وي با مهم دانستن ديدارش از ايران با اشاره به ديدار روحاني از فرانسه و تاكيد بر تحكيم مناسبات دو كشور گفت كه سفرش در چارچوب ديدار رييسان جمهور است و من با نمايندگان بخش خصوصي ديدار داشتم. وي با اشاره به روز تحقق برجام در ۱۴ جولاي كه همان روز، روز ملي فرانسه است، گفت: اين روز براي ما و شما مهم است. برجام نشان داد كه ديپلماسي موفق است و فرانسه علاقه‌مند به ادامه اجرا است و مايل است با شفافيت در اجراي كامل آن حضور داشته باشد و اميدوارم راهكارهايي براي مقابله با مسائلي كه برجام را زير سوال مي‌برد، پيدا كنيم. ايران و فرانسه مي‌توانند در حوزه‌هاي امنيتي و منطقه‌اي كه همگرايي داريم، همكاري كنند. ما درباره موضوع حقوق بشر هم گفت‌وگو كرديم. ما معتقديم منطقه نياز به صلح دارد و وقت آن است كه كشورهاي بزرگ منطقه راه‌حلي پيدا كنند و فقط راه‌حل آشتي براي حفظ و توسعه آرامش با رعايت تنوع قومي و مذهبي كارآيي دارد و راه‌حل نظامي موثر نيست. ‌ مذاكره مجدد در برجام را قبول نداريم در ادامه اين نشست خبري، خبرنگار خبرگزاري ايسنا از وزير امور خارجه فرانسه درباره اظهارات ترامپ و تيم اجرايي وي درباره برجام سوال كرد، وي گفت: در اتاق بازرگاني علاقه‌مندي فرانسه را به توافق وين اعلام كردم و گفتم كه فرانسه با هرگونه ابتكاري كه برخلاف روح برجام باشد مخالف است و اگر قرار باشد به مذاكرات مجدد در موضوع هسته‌اي برسد ما آن را اصلا قبول نداريم. مواضع ترامپ را مورد توجه قرار داده‌ايم و نگراني‌هايي نسبت به اين مواضع داريم. منتظريم ببينيم چه پيش مي‌آيد اما محتاط و مراقب هستيم. ‌ مواضع يك جانبه به بهانه مبارزه با ترور را عاقلانه نمي‌دانيم وي در ادامه پاسخ به ايسنا در رابطه با دستور اخير ترامپ براي جلوگيري از ورود اتباع هفت كشور مسلمان به امريكا با بيان اينكه منتظر روشن شدن موضع دولت امريكا در اين باره نخواهيم بود و با وزير امور خارجه آلمان در اين رابطه نيز مذاكراتي داشته‌ايم، اظهار كرد: ما مواضع يكجانبه به بهانه مبارزه با تروريسم و منع صدور ويزا از سوي دولت امريكا را نگران‌كننده مي‌دانيم و معتقديم اين مواضع مناسب نيستند و عقل سليم حكم مي‌كند كه آنها به عقب بازگردند. وي با بيان اينكه ما نگران شهروندان خود هستيم، تاكيد كرد: همه كشورها بايد بدانند اقدامات‌شان نبايد به اصول و تعهدات بين‌المللي خدشه‌اي وارد كند. اقدام دولت امريكا تبعيض آشكار بين كشورهاست و معتقديم بايد اقدامات مبتني بر احترام به اصول اوليه بين‌المللي انجام شود تا تنش‌هاي بيهوده به وجود نيايد؛ خط سياسي فرانسه اين است و ما از اين خط پيروي مي‌كنيم. ما با ديگر اعضاي اتحاديه اروپا در اين زمينه وارد مشورت شده و اهداف مشتركي در اين زمينه داريم. ‌ روي فرانسه براي همكاري‌هاي مثبت حساب كنيد وزير امور خارجه فرانسه در پاسخ به سوال خبرنگار فرانس 24 درباره مشكلات بانكي كه ايران هنوز با آنها دست و پنجه نرم مي‌كند، گفت: بانك‌هاي فرانسوي با مجازات امريكا البته نه فقط در مساله تجارت با ايران بلكه در مسائل ديگر روبه رو شده‌اند و همين مساله آنها را محتاط كرده است. بانك‌هاي امريكايي فرامرزي عمل كرده و مقررات سختگيرانه‌اي را اعمال مي‌كنند. در عين حال قرار شده است جلسه‌اي با حضور بانك‌هاي آلماني انجام شود تا تصميمات جديد اروپايي در اين زمينه اتخاذ شود. بانك‌هاي كوچك فرانسوي از جمله در همكاري ميان ايران و فرانسه در پروژه پژو همكاري مي‌كنند و فرانسه گارانتي‌ها و ضمانت‌هاي صادراتي‌اش را به اين منظور فراهم كرده است. فرانسه از نخستين كشورهايي است كه در تعامل اقتصادي و سياسي با ايران پس از توافق وين وارد شد و ما به اين روند ادامه مي‌دهيم. البته قرار است ايران اصلاحات مالي را انجام دهد تا با قوانين بين‌المللي و استانداردها مطابقت بيشتري داشته باشد. بايد صبر داشته باشيم و اين صبر مثبت است. وي خطاب به ظريف و حاضران گفت: من اعتماد دارم و خوشبين هستم و شما مي‌توانيد روي دولت فرانسه براي همكاري‌هاي مثبت حساب كنيد. ما از همه امكانات استفاده مي‌كنيم تا بانك‌هاي فرانسوي را براي ورود به ايران قانع كنيم. ‌ هشدار شمخاني به آيرو درباره حضور منافقين در فرانسه ژان مارك آيرو عصر روز گذشته با علي شمخاني، نماينده مقام معظم رهبري و دبير شوراي عالي امنيت ملي ديدار و گفت‌وگو كرد. علي شمخاني در اين ديدار با استقبال از گسترش روابط سياسي و اقتصادي بين دو كشور در فضاي پسابرجام بر ضرورت تسريع در رفع موانع باقي‌مانده به ويژه در بخش مبادلات بانكي تاكيد كرد و اظهار داشت: تداوم برجام در گرو پايبندي طرفين بر اجراي تعهدات بوده و فاصله گرفتن از اين روند با هر بهانه و رويكردي، موجب شكل‌گيري واكنش متقابل خواهد شد. وي با اشاره به اقدام‌هاي تروريستي انجام شده در فرانسه كه كشته شدن شهروندان بي‌گناه اين كشور را به‌دنبال داشت، ضرورت برخورد همه‌جانبه با مقوله تروريسم را ياد آور شد و افزود: اتخاذ رويكردهاي دوگانه در مقابله با تروريسم و تفكيك تروريسم به خوب و بد، فرجامي جز گسترش موج خشونت و جنايت به‌دنبال ندارد. لازم است با تلاش مشترك و واقعي جامعه بين‌الملل در خصوص قطع منابع مالي، انساني، رسانه‌اي و تسليحاتي گروه‌هاي تروريستي در سراسر جهان گام‌هاي عملي برداشته شود. شمخاني با انتقاد از فعاليت آزادانه گروهك تروريستي منافقين در كشور فرانسه ضمن يادآوري جنايت‌هاي كم‌سابقه آنان در به شهادت رساندن مسوولان عاليرتبه و شهروندان عادي جمهوري اسلامي افزود: رفتارهاي جنايتكارانه منافقين و همكاري مستقيم آنان با صدام حسين در جريان جنگ تحميلي هرگز از حافظه ملت ايران پاك نشده و هر نوع حمايت از اين گروهك تروريستي موجب انتقال پيام‌هاي غير‌دوستانه به جمهوري اسلامي ايران خواهد شد. ‌ طرح مساله منطقه امن در سوريه خطرناك است دبير شوراي عالي امنيت ملي دستاوردهاي سياسي اخير در سوريه را حاصل استقرار و فعاليت دولت قانوني در اين كشور عنوان كرد و افزود: اگر برخي طرف‌ها كماكان به دنبال كنار گذاشتن رييس‌جمهور قانوني سوريه و شكل‌گيري خلأ قدرت در اين كشور باشند يا با طرح موضوعاتي چون ايجاد مناطق امن يا حايل در مسير تجزيه اين كشور گام بردارند، عملا به تقويت تروريسم و استمرار بحران در منطقه كمك كرده‌اند. ‌ انتقاد از سكوت اروپايي‌ها در برابر يمن نماينده مقام معظم رهبري با اظهار نگراني از تشديد اقدامات نظامي و كشتار مردم بيگناه يمن از سوي ارتش عربستان سعودي، ضمن انتقاد شديد از بي‌تحركي و سكوت كشورهاي اروپايي و اعضاي دايمي شوراي امنيت سازمان ملل متحد در قبال اين جنايت‌ها تصريح كرد: برخي كشورهاي اروپايي با تداوم فروش سلاح به عربستان سعودي و بي‌تفاوتي در قبال كشتار مردم بيگناه و تخريب زيرساخت‌هاي يمن، عملا شريك جنايات كم‌سابقه سعودي در اين كشور فقير شده و خود را در برابر استيضاح افكار عمومي جهاني قرار داده‌اند.  پيام برجام براي ‏جهان بسيار مهم‌تر از متن آن بود عصر روز گذشته وزير خارجه فرانسه به ديدار حسن روحاني، رييس‌جمهور رفت. روحاني در ديدار با ژان مارك آيرو گفت: گسترش ‏روابط با فرانسه به عنوان يك كشور دوست در اروپا، همواره براي ايران حايز اهميت بوده و رفت و ‏آمد مقام‌هاي ارشد دو كشور نشان مي‌دهد كه تهران و پاريس مصمم هستند روند توسعه همكاري‌هاي ‏مشترك، تقويت شده و تداوم يابد. ‏روند تقويت همكاري ايران و فرانسه از جمله در حوزه اقتصادي طي يك سال اخير ‏روندي رو به رشد بوده اما اين روند متناسب با امكانات گسترده و بالقوه ‏دو كشور براي همكاري نيست. ‏اميدواريم با مشاركت يكديگر، فضاي جديدي را در همكاري‌هاي اقتصادي ‏از جمله در بخش صادرات مشترك و انتقال فناوري ايجاد كنيم. رييس‌جمهوري در اين ديدار همچنين با اشاره به قدرداني مقام فرانسوي از پايبندي تهران به مفاد برجام ‏و تاييد آن از سوي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، اظهارداشت: توافق هسته‌اي ميان ايران و شش ‏كشور، رويدادي مهم در عرصه بين‌المللي بود و البته پيام اين توافق براي جهان بسيار مهم‌تر از متن آن ‏بود. ‏برجام حاوي اين پيام بود كه مسائل پيچيده بين‌المللي را مي‌توان از طريق گفت‌وگو ‏و در چارچوب رويكرد برد – برد حل و فصل كرد و لذا همه كشورها بايد براي حفظ و تقويت آن ‏بكوشند چرا كه هر آسيبي به آن، مي‌تواند پيام خطرناكي را به جهان منتقل كند كه ديپلماسي قادر به رفع ‏مشكلات نيست. ‏  رييس‌جمهوري با بيان اينكه برجام، فرصت و فضاي خوبي را براي همكاري‌هاي فيمابين و تعاملات ‏منطقه‌اي و جهاني ايجاد كرد، افزود: ايران همانطور كه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي نيز تاييد كرده ‏است، به تمامي تعهدات خود عمل كرده و همه طرف‌ها نيز بايد بدون كوتاهي و تاخير براي اجراي دقيق مفاد آن بكوشند. ‏روحاني تقويت بيش از پيش همكاري‌هاي بانكي را ازجمله اقداماتي برشمرد كه بايد در اين ‏راستا انجام گيرد. ‏رييس‌جمهوري همچنين به موضوع تروريسم در جهان و منطقه اشاره كرد و با تاكيد بر ضرورت ‏همكاري جهاني براي مبارزه با تروريسم گفت: ايران به عنوان كشوري قرباني تروريسم امروز در ‏صف نخست مقابله با تروريسم در منطقه ايستاده است و ما معتقديم فرانسه مي‌تواند نقش مهمي را در ‏روند مبارزه با تروريسم و حفظ و ثبات منطقه ايفا كند. ‏ روحاني در همين ارتباط به موضوع تلاش مردم و دولت سوريه براي مبارزه با تروريست‌ها ‏اشاره كرد و اظهار داشت: همان‌گونه كه از ابتدا تاكيد كرده‌ايم بحران سوريه راه‌حل نظامي ندارد و تنها بايد از طريق سياسي مسائل آن حل و ‏فصل شود. در عين حال بايد ضمن حفظ تماميت ارضي، ارسال كمك‌هاي نوع‌دوستانه و بازسازي اين ‏كشور، مبارزه با گروهك‌هاي تروريستي به ويژه داعش و جبهه النصره ادامه يابد. ‏ رييس‌جمهوري همچنين ايجاد تحول سياسي را در مراحل بعدي نياز سوريه برشمرد و تاكيد كرد: اين ‏تحول بايد فقط توسط مردم سوريه انجام شود و ايران آمادگي دارد درباره اين موضوعات با دولت ‏فرانسه نيز رايزني و همفكري كند. ‏ دكتر روحاني همچنين به موفقيت‌هاي اخير مبارزه با تروريسم در عراق و حضور موثر ايران براي كمك به ‏دولت و ملت عراق در اين جهت، گفت: بعد از پيروزي كامل در برابر تروريست‌ها، اجراي دقيق قانون اساسي و ‏اراده ملت عراق بايد مورد حمايت همگاني قرار گيرد. ‏ فصل نويني در روابط تهران – پاريس گشوده شد وزير خارجه فرانسه نيز در اين ديدار با تاكيد بر اينكه پاريس مصمم است سطح ‏همكاري‌هاي خود را با تهران در همه حوزه‌هاي مورد علاقه توسعه دهد، اظهارداشت: بي‌ترديد ‏تهران را در حالي ترك مي‌كنم كه فصل نويني در روابط دو كشور در همه حوزه‌ها گشوده شده است. ‏وزير خارجه فرانسه با ابلاغ سلام رييس‌جمهوري كشورش به دكتر روحاني گفت: ايران و فرانسه در ‏عمده حوزه‌هاي اقتصادي، فرهنگي و دانشگاهي، سطح همكاري‌هاي خود را توسعه داده‌اند و اين ‏موضوع در مذاكرات نمايندگان شركت‌هاي فرانسوي با همتايان ايراني خود كاملا مشهود است. ‏وي به موضوع توافق هسته‌اي اشاره كرد و با تاكيد بر اينكه همه بايد از برجام به عنوان دستاوردي بين‌‏المللي مراقبت كنند، گفت: اتحاديه اروپا راهبردي واحد نسبت به حفظ دستاوردهاي برجام دارد. فرانسه همه تلاش خود را براي برداشتن موانع بانكي به‌كار گرفته است و ‏به اين روند ادامه خواهد داد. ‏وي با قدرداني از نقش مثبت ايران در مسائل منطقه‌اي و بين‌المللي گفت: اميدواريم ايران همچنان به ‏نقش مثبت و سازنده خود در تحولات و حل و فصل معضلات منطقه‌اي ادامه دهد. ‏