روزنامه اعتماد
1396/03/24
پيام اروپا براي ترامپ
جان كري: ايران به تعهدات خود عمل كرد سايرين هم به مسووليت‌هاي خود عمل كنندظريف: مردم ايران درپاي صندوق راي اعلام نظر مي‌كنند نه با بستن كمربند انتحاري
سارا معصومي
يك سه‌شنبه پرماجرا براي ايران، اتحاديه اروپا و البته به نوعي هم براي ايالات متحده. درست درروزهاي پرآشوب خاورميانه كه هر لحظه بيم نبردي ديگر در آن مي‌رود، در روزهايي كه بحران هسته‌اي كره شمالي مي‌تواند در چشم برهم زدني منجر به يك بحران هسته‌اي جدي در منطقه شود، در روزهايي كه اتحاديه اروپا با رييس‌جمهور جديد ايالات متحده در كش و قوس‌هاي امنيتي و تجربه بيشترين فراز و فرودهاي سياسي به سر مي‌برد، در روزهايي كه ميان كشورهاي اسلامي ديگر چيزي به اسم برادري و هم آييني نمي‌تواند جاي مخاصمه‌هاي بي‌حد و مرز را بگيرد، سه ضلع مهم‌ترين دستاورد ديپلماتيك جهان در 3 دهه گذشته در شهر آرام و بي‌تاثير از هياهوهاي شرقي – اسلو – گردهم آمدند. يك تجديد ديدار تاريخي در روزگاري كه يكي از اين سه ضلع ديگر جامه وزير امورخارجه كشورش را بر تن ندارد، معماران توافق هسته‌اي در جولاي 2015 دور هم جمع شدند تا يك بار ديگر از توان ديپلماسي و اجماع سياسي بين‌المللي براي حل و فصل مناقشه‌ها و منازعه‌ها سخن بگويند. پانزدهمين نشست اسلو اين‌بار در بهار بهانه‌اي شد تا محمد جواد ظريف، وزير امور خارجه دولت يازدهم، فدريكا موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا و جان كري، وزير امور خارجه سابق ايالات متحده با هم در اتاق مستطيل شكل كوچكي ديدار تازه كنند و به ياد روزهاي مذاكرات نفس‌گير هسته‌اي روبه روي خبرنگاران ايراني و اهالي رسانه از كشور ميزبان بنشيند و از توافقي بگويند كه الگوي آن مي‌تواند براي حل منازعه‌هاي امروز جهاني نيز مورد استفاده قرار بگيرد.
ميزباني اين نشست را بورگه برنده، وزير امور خارجه نروژ بر عهده داشت و البته دوشادوش وي وزير امور خارجه اندونزي نيز نشسته بود. دو وزير امور خارجه برآمده از دو كشور مسلمان و سه ديپلمات امريكايي و اروپايي كه همگي بر يك جمله واحد حداقل در ملاعام تاكيد دارند: به ديپلماسي فرصتي براي رخ‌نمايي در جهان پر آشوب مبتلا به آشوب امروز بدهيد.
اسلو يك سال پيش نيز در همين روزها ميزبان همين سه گانه جذاب خبري بود، ظريف، موگريني و البته جان كري كه آن روزها وزيرامور خارجه دولت ايالات متحده به سكانداري باراك اوباما بود. مردي كه شايد جهان به دليل سياست‌هاي جانشين وي دونالد ترامپ دچار دلتنگي زودهنگام براي او شده است؛ مردي كه توافق هسته‌اي با ايران را به كمك و با هدايت جان كري و وندي شرمن مذاكره‌كنندگان ارشد ايالات متحده پيش برد و اميد داشت كه اين نخستين توافق چندجانبه ميان ايران و امريكا بتواند در بلندمدت به بستري براي سخن گفتن‌هاي بيشتر تهران با واشنگتن بدل شود. روز گذشته اما وزير خارجه سابق امريكا در حالي به اسلو و ديدار با ظريف و موگريني آمد كه همه از او يك شكايت واحد داشتند: رييس‌جمهور جديد امريكا با برجام خوب كنار نمي‌آيد.
هرچند كه نشست سالانه اسلو محلي است براي سخن گفتن از منازعه‌هاي فعال و تلاش براي يافتن راهكاري صلح آميز براي آن اما اين‌بار در سوال همه خبرنگاران و پچ‌پچ‌هاي خبري ميان تحليلگران حاضر در جلسه بيشترين نقطه سياه نوع برخورد ترامپ بود با جهاني كه رييس‌جمهور امريكا مي‌گويد برايش در اولويت دوم پس از امريكا قرار دارد و توافق هسته‌اي كه با ماهيت حقوقي چندگانه‌اش به يك مساله حيثيتي براي جامعه جهاني و به خصوص مشروعيت سازمان ملل بدل شده است. شايد هم حضور سه گانه‌اي كه همه آنها را در سه سال منتهي به اجراي توافق هسته‌اي دوشادوش هم در مذاكرات هسته‌اي مي‌ديدند اين فضا را به نشست 2017 اسلو بخشيد.
تلاش اتحاديه اروپا براي حل تنش در خليج فارس
محمدجواد ظريف در دومين و آخرين روز حضور خود در نروژ با اندكي تاخير به نشست پرسش و پاسخ پيش از نشست پشت درهاي بسته با نخبگان سياسي و تحليلگران مسائل بين‌المللي رسيد. فدريكا موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا در ابتداي اين نشست پرسش و پاسخ با خبرنگاران با قدرداني از نروژ به دليل برگزاري جلسات اسلو فروم تاكيد كرد كه اتحاديه اروپا نيز نقش مشابه اين نهاد را البته در عرصه ديپلماتيك دنبال مي‌كند و به دنبال ميانجيگري در مناقشه‌ها است. موگريني در ادامه سخنانش تاكيد كرد كه اتحاديه اروپا معمولا براي حل و فصل مسائل به نمونه و الگوي سياسي و منش ديپلماتيك نروژ اشاره مي‌كند كه دال بر گفت‌وگو و تعامل با همه و تلاش براي رسيدن به درك‌ها و راه‌حل‌هاي مشترك است. موگريني در ادامه با اشاره به اينكه گفت‌وگو و تلاش براي ميانجيگري سياست هميشگي اتحاديه اروپا بوده است، افزود: ما در بحران و تنش اخير در منطقه خليج (فارس) نيز به همين روش تمسك جستيم. با همه طرف‌هاي درگير صحبت كرديم به خصوص با دوستان‌مان در كويت كه در اين پرونده نقش ميانجي را ايفا مي‌كنند هم راستا با مقامات سعودي بارها صحبت كرده‌ايم. در اين رايزني‌ها از همه خواسته‌ايم كه با تنش زدايي در مسير گفت‌وگو قرار بگيرند. ما با تمام بازيگران منطقه‌اي در خاورميانه و حتي بازيگراني دورتر چون اندونزي در خصوص اين پرونده صحبت كرده‌ايم و تلاش مي‌كنيم كه اين مساله را با گفت‌وگو حل كنيم. گفت‌وگو و تعامل با همگان و توسل به ديپلماسي مساله‌اي است كه در مذاكرات هسته‌اي نيز ميان ما و جواد ظريف و جان كري شكل گرفت و منجر به رسيدن به برجام شد. گفت‌وگو براي رسيدن به راه‌حل مشترك و تامين اهداف مشترك سياست هميشگي اتحاديه اروپا در بحران‌ها بوده و ادامه هم پيدا خواهد كرد.
در ادامه اين نشست وزيرخارجه اندونزي نيز با اشاره به بحران در منطقه خليج فارس ميان قطر و عربستان سعودي به ميانجي‌گري‌هاي جاكارتا براي حل بحران اشاره و تاكيد كرد در تمام اين رايزني‌ها اندونزي بر فاكتور گفت‌وگو و ديالوگ براي حل مسائل تاكيد داشته است.
منطقه ما به اراده سياسي براي حل اختلاف‌ها نياز دارد
منطقه ما هيچ گزينه ديگري جز گفت‌وگو روي ميز ندارد. اين جمله نخستين عكس‌العمل محمدجواد ظريف به بحث در نشست پرسش و پاسخ با اهالي رسانه پيرامون بحران در منطقه خليج فارس بود. ايران قريب به 31 سال گذشته همواره بر همين مساله تاكيد داشته است. ما سال‌ها قبل در نامه‌اي به سازمان ملل خواهان تعيين مكانيسمي براي برقراري امنيت منطقه‌اي شديم. ما اعتقاد داريم كه امروز منطقه ما نه فقط براي حل و فصل اين تنش ميان همسايگان جنوبي ما كه براي تامين امنيت پايدار منطقه به تعيين مكانيسم دايمي و پايدار براي گفت‌وگو و مشورت ميان اعضاي منطقه نياز دارد. من بارها و بارها گفته‌ام كه اگر امريكا و ايران مي‌توانند يكي از سخت‌ترين مسائل را با توسل به گفت‌وگو و بازي با حاصل جمع غيرصفر براي يكي از طرفين حل و فصل كنند، چرا ما در منطقه كه يكديگر را شيطان بزرگ و محور شرارت ياد نمي‌كنيم و هم را برادر و خواهر مي‌خوانيم نمي‌توانيم به بازي برد – برد براي همه تن بدهيم. اگر اراده سياسي وجود داشته باشد ما مي‌توانيم مشكلات منطقه‌اي را حل كنيم.
همه بر ناكارآمدي گزينه نظامي تاكيد دارند
در ادامه اين نشست، جان كري، وزير امور خارجه سابق امريكا سخنان خود را با اشاره به بحران‌هاي متفاوت بين‌المللي از جمله مساله كره شمالي، سوريه و عراق آغاز كرد و تاكيد كرد كه همه بازيگران از جمله روسيه، عربستان سعودي و ايران و غيره به اين نتيجه رسيده‌اند و بر اين نكته تاكيد دارند كه براي هيچ بحراني راه‌حل نظامي وجود ندارد و همگان تاكيد دارند كه رسيدن به راهكار سياسي تنها راه‌حل است. اما مساله در تمام پرونده‌ها اين است كه چگونه بايد به اين راهكار سياسي رسيد.
فعاليت‌هاي مخرب عربستان در بلوچستان و غرب ايران
در ادامه اين نشست وزير امور خارجه ايران در پاسخ به سوالي درباره چرايي مقصر دانستن عربستان سعودي در ماجراي تروريستي اخير ايران گفت: برخي از مقام‌هاي سعودي از جمله وزير دفاع عربستان حدود يك ماه پيش اعلام كردندكه ما جنگ را به درون مرزهاي ايران مي‌كشانيم. اين اظهارات يك تهديد خطرناك بود. بعد از آن هم درست در روزي كه حادثه تروريستي در ايران رخ داد وزير امور خارجه عربستان سعودي در توييتر خود نوشت كه ايران بايد تنبيه شود. چندساعت بعد اين حادثه تروريستي در ايران رخ داد. ما اطلاعات محكمي داريم كه عربستان سعودي فعالانه از گروه‌هاي تندرو و افراطي كه در منطقه بلوچستان هستند و از خاك يكي از كشورهاي همسايه ما با وجود بي‌ميلي اين همسايه استفاده مي‌كنند؛ حمايت مي‌كند. هدف اين گروه‌ها نيز ترتيب دادن حملات عليه ايران است كه در نتيجه اين حملات حدود يكي دو ماه پيش 9 مرزبان ما جان خود را از دست دادند. در بخش غربي ايران نيز فعاليت‌هاي مشابهي با سوءاستفاده از مهمان‌نوازي يكي ديگر از همسايگان ما صورت مي‌گيرد.
اعلام نظر پاي صندوق راي نه با كمربند انتحاري
جواد ظريف در ادامه سخنانش به توجه سنتي ايران به مساله امنيت اشاره كرده و تاكيد كرد كه جدا از حادثه تروريستي اخير، ايران امن‌ترين كشور در منطقه است و افزود: دليل اين امنيت هم مشخص است چرا كه نزديك به 50 ميليون نفر در پاي صندوق‌هاي راي حاضر مي‌شوند و راي مي‌دهند. بنابراين در ايران مردم انتظارها و اعتراض‌هاي خود را در پاي صندوق‌هاي راي اعلام مي‌كنند و نه با بستن كمربند انتحاري. اين فرصتي است كه براي مردم ايران فراهم شده است و البته بسياري از شهروندان كشورهاي اطراف ما از فرصت حضور در پاي صندوق‌هاي راي محروم هستند. ايران بسيار امن است اما ما به منطقه‌اي امن نيز نياز داريم تا بتوانيم از امنيت خود لذت ببريم. براي ما امنيت در عربستان سعودي همان اندازه مهم است كه امنيت در قطر و ساير كشورهاي همسايه مهم است.
چرا تاريخ را تحريف مي‌كنند؟
در ادامه اين نشست پرسش و پاسخ، يكي از خبرنگاران از محمدجواد ظريف درباره سياست‌هاي ترامپ در مقابل ايران و تبعات آن براي صلح منطقه‌اي سوال كرد كه وزير امور خارجه ايران در پاسخ گفت: من فكر مي‌كنم كه دونالد ترامپ تلاش مي‌كند هويت واقعي بمبگذاران حادثه 11 سپتامبر 2001 را تغيير دهد يا ساير بمبگذاراني كه در اين سال‌ها در امريكا يا كشورهاي اروپايي دست به عمليات‌هاي تروريستي مي‌زنند. اين بمبگذاران از ايران نيامده بودند پس چرا آنها تلاش مي‌كنند تاريخ را تغيير دهند؟ ايران كشوري است كه در برابر فشارهاي خارجي مقاومت كرد و در نهايت همه به اين نتيجه رسيدند كه تنها راه براي مراوده با ايران گفت‌وگو است. دير يا زود بقيه هم به اين نتيجه خواهند رسيد.
از برجام جدا از سياست ساير شركاي‌مان در قبال آن حمايت مي‌كنيم
در ادامه اين نشست خبري فدريكا موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا در پاسخ به سوالي درباره نقش اتحاديه اروپا در مسائل بين‌المللي با توجه به مواضع ضد و نقيض رييس‌جمهور جديد امريكا گفت: در حال حاضر اروپا نقش بسيار مهمي را ايفا مي‌كند و اين مساله موكول به آينده نيست. ما نه فقط در عرصه بين‌المللي كه در مسائل داخلي امريكا هم از سوي دولت جديد شاهد سيگنال‌هاي متفاوتي هستيم. در حالي كه اعتقاد داريم همكاري بسيار عميق و سنتي ميان اروپا و امريكا وجود دارد اما همزمان فكر مي‌كنيم كه در برخي حوزه‌ها نيز با امريكا اختلاف‌هايي داريم. بنابراين در برخي حوزه‌ها اين اروپاست كه بايد نقش راهبردي را در دست بگيرد و ما هم اين كار را مي‌كنيم. ما اتحاديه اروپا را شريكي قابل اطمينان و قابل اتكا براي همه مي‌دانيم و اين براي همه كشورهاي منطقه است حتي كشورهايي كه الزاما دوست ما نيستند اما شريك ما در برخي پرونده‌ها به شمار مي‌آيند. ما اعتقاد داريم كه همواره راهي وجود دارد كه با همكاري با هم به راه‌حلي برسيم كه تامين‌كننده منافع همه و نه بازي با حاصل جمع صفر باشد. بنابراين اتحاديه اروپا هرگاه كه احساس كند نقش راهبردي را اجرا كرده و مي‌كند. در مورد توافق هسته‌اي با ايران نيز براي اتحاديه اروپا يك چيز بسيار مهم است و آن هم اين است كه اين توافق به همه اعضاي جامعه جهاني اختصاص دارد و شوراي امنيت نيز آن را تاييد كرده است و ما هم اين نقش را پذيرفته‌ايم كه تضمين كنيم اين توافق توسط همه اجرايي مي‌شود. جدا از اين مساله نيز اتحاديه اروپا به كار و تعامل با ايران ادامه مي‌دهد و اين مستقل از سياست‌هايي است كه ساير شركاي ما در جامعه جهاني پيگيري مي‌كنند. ما در حوزه‌هاي اقتصاد، انرژي، علم و فناوري و... با ايران همكاري مي‌كنيم چرا كه ما به گفت‌وگو و تعامل اعتقاد داريم حتي زماني كه مشكلات وجود داشته باشد.
رهبران كشورهاي منطقه به دنبال بمباران ايران بودند
جان كري، وزير امور خارجه امريكا در نشست خبري مشترك با وزراي امور خارجه ايران، نروژ، اندونزي و فدريكا موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا در پاسخ به پرسشي درباره توافق هسته‌اي با ايران گفت: توافق هسته‌اي ايران به اهداف خود رسيد و كارآمد است. اين بسيار مهم است كه كشوري كه در دانش و فناوري در چرخه هسته‌اي به پيشرفت‌هاي شاياني رسيده و اين ظرفيت را دارد كه پيشروي‌هاي بيشتري هم در اين حوزه داشته باشد به شكل داوطلبانه تصميم مي‌گيرد در يك مذاكرات گزينه‌هاي خود را كنار بزند و احتمال استفاده از تسليحات هسته‌اي را هم در هر زماني به صفر برساند و در ادامه مذاكرات با برقراري يك رژيم بازرسي بسيار محكم بر برنامه هسته‌اي خود موافقت كند.
جان كري در ادامه افزود: اين يك حقيقت است كه ما تا پيش از رسيدن به توافق هسته‌اي به سمت يك تنش بسيار جدي با ايران حركت مي‌كرديم. به هيچ‌وجه نمي‌توان لطيف‌تر وضعيت ما با ايران در آن شرايط را توصيف كرد ما واقعا به سمت يك تنش بسيار جدي با ايران حركت مي‌كرديم. رهبران كشورهاي منطقه در همان زمان به من و به رييس‌جمهور وقت، باراك اوباما مي‌گفتند كه بايد ايران را بمباران كنيد. آنها مي‌گفتند تنها راه براي حل مساله هسته‌اي ايران بمباران است. اما ما در برابر همه اين تحركات يك مسير متفاوت را اتخاذ كرديم. البته حقيقت اين است كه نمي‌توانستيم به تنهايي در اين مسير حركت كنيم. ايران هم بايد به اين مسير مي‌پيوست و تصميم‌هاي خاص خود را براي قرار گرفتن در اين مسير مي‌گرفت. ما به يك راه‌حل مورد توافق هر دو طرف رسيديم و طرفين در اين مسير و در اين توافق به آنچه نياز داشتند رسيدند. روشي كه ما در پيش گرفتيم كارآمد بود و جواب داد و امروز جهان امن‌تر است. امروز منطقه هم امن‌تر است. به وضعيت امروز بحران‌هاي منطقه‌اي نگاه كنيد و تصور كنيد كه اگر توافق هسته‌اي نبود كشورهاي منطقه چگونه به وجود تاسيسات هسته‌اي در ايران واكنش نشان مي‌دادند.
جان كري ادامه داد: فكر مي‌كنم به خاطر همه اين فوايد و ملاحظات است كه چهره‌هاي عاقل در دولت ترامپ گواهي پايبندي ايران به توافق هسته‌اي را صادر مي‌كنند و ركس تيلرسون وزيرخارجه در نامه‌اي پايبندي ايران به توافق هسته‌اي را به كنگره اعلام مي‌كند.
آن چه كه بايد به آن دقت كنيم و در جريان حركت رو به جلو هم آن را مدنظر داشته باشيم اين است كه ايران به شكل كامل به تمام تعهدات خود در برجام پايبند بوده و هست و اين براي ساير كشورها نيز بسيار مهم است كه آنها هم به مسووليت‌هاي خود در برجام پايبند باشند.
غيرممكن را ممكن كرديم
در ادامه اين نشست در حالي كه سوال مربوط به فرجام برجام به جان كري، اختصاص داشت اما فدريكا موگريني براي تكميل سخنان جان كري و اظهارنظر در اين باره اظهار تمايل كرد و البته سخنان بي‌سابقه‌اي را در اين خصوص مطرح كرد. وي گفت:
ما همين چند هفته پيش شاهد ششمين گزارش آژانس بين‌المللي انرژي اتمي بوديم كه تاييد كرد ايران به تعهدات خود در برجام پايبند است. بنابراين ما در نخستين قدم بر اين بدبيني كه مي‌گفت غير ممكن است با ايران به توافق هسته‌اي برسيم غلبه كرديم و در مرحله بعد هم بر بد‌گماني‌هايي كه مي‌گفتند اين توافق هسته‌اي به سرانجام نخواهد رسيد غلبه كرديم. حالا كه در آستانه رسيدن به سال دوم حصول برجام هستيم آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در ششمين گزارش جامع خود تاييد مي‌كند كه ايران به توافق هسته‌اي پايبند است.
من مطمن هستم كه مرور اين توافق در امريكا به تصميم عاقلانه‌اي ختم مي‌شود و آن هم حفظ چيز (توافقي) است كه كارايي دارد و جواب مي‌دهد.
مي‌رسد كه آنچه را كه ارزشمند است حفظ كند و آن هم توافق هسته‌اي ايران است اما در هرحالتي و در هر شرايطي اتحاديه اروپا تضمين مي‌كند كه توافق هسته‌اي با ايران دوام خواهد داشت و ما به اين توافق پايبند خواهيم بود. اين توافق متعلق به يك كشور نيست. اين توافق متعلق به جامعه جهاني است و تا زماني كه مربوط به اتحاديه اروپا باشد ما تمام تلاش خود را مي‌كنيم كه مطمئن شويم كه توافق اجرايي شده و در حال اجرا است.
مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا در پايان تاكيد كرد: سياست ما و تعهد ما براي اجراي برجام ادامه خواهد داشت.
با پايان سخنان فدريكا موگريني، وزراي امور خارجه ايران، نروژ، اندونزي به همراه وزير خارجه سابق ايالات متحده و مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا براي برگزاري پنل‌هاي تخصصي به سالن ديگري كه جلسات پشت درهاي بسته برگزار مي‌شود، رفتند.
تفكر سلفي‌گري ريشه افراط گرايي در منطقه
محمد جواد ظريف در دومين روز حضور خود در اسلو ديدارهاي دوجانبه خود را نيز پيش برد. وي صبح روز سه‌شنبه با وزير امور خارجه اسلواكي ديدار كرد. در اين ديدار وي با اشاره به شرايط سياسي اخير پس از قطع روابط عربستان و برخي ديگر از كشورهاي عربي با كشور قطر اظهار داشت: راهكار اعمال فشار و نظامي براي حل منازعات منطقه‌اي تصميمي اشتباه بوده و بهترين راه براي حل اختلافات بين كشورها گفت‌وگوهاي سياسي است. وي تفكر سلفي‌گري مورد اعتقاد وهابيت را ريشه افراط‌گرايي در منطقه دانست.
وزير امور خارجه اسلواكي نيز ضمن ابراز تسليت به وزير امور خارجه كشورمان در پي حوادث اخير تروريستي در تهران بر تعهد كشورهاي اروپايي بر اجراي توافقنامه برجام تاكيد كرد. وي همچنين آمادگي اسلواكي براي ادامه همكاري‌هاي دوجانبه با كشورمان را اعلام كرد.
ديدار با وزير خارجه كرواسي
دكتر محمد جواد ظريف در حاشيه «مجمع اسلو» با آقاي داور اشتير، وزير امور خارجه كرواسي ديدار و گفت‌وگو كرد. در اين ديدار دو طرف در خصوص تحولات منطقه، روابط دوجانبه، توسعه همكاري‌هاي اقتصادي، بانكي و سرمايه‌گذاري گفت‌وگو و تبادل نظر كردند. دكتر ظريف با اشاره به بحران به وجود آمده ميان برخي كشورهاي خليج فارس اظهار داشت: طولاني شدن بحران به نفع كشورهاي منطقه نيست. وزير امور خارجه كرواسي نيز گفت: بحران منطقه خليج فارس ممكن است بر منطقه بالكان نيز تاثيرگذار باشد و باعث بي‌ثباتي در اين منطقه شود، بنابراين براي ما اهميت دارد كه كشورها براي رفع اين معضل با يكديگر گفت‌وگو و رايزني كنند.
سایر اخبار این روزنامه
پيام اروپا براي ترامپ
تغييرصندلي‌ها در«سينما»
على، همسفر رمضان و معنا‌دهنده روزه
قرارداد با توتال گام رو به جلو
با تروريسم تكفيري در ايران چه كنيم؟
بايد و نبايدهاي كابينه دوازدهم
مطالبات دانشگاه از روحاني
دولت دوازدهم هماهنگ‌تر از دولت يازدهم خواهد بود
سند آموزشي 2030 لغو شد
« اميد» 51 نفره
بنياد باغ‌هاي تهران را حراج زد
كاهش ريسك سرمايه‌گذاري در ايران
ممنوعيت مطلق روشن كردن آتش در هواي باز
با بخش خصوصي مشورت كنيد
قدرت اول آسيا از لحاظ استعداد و نيروي انساني هستيم
«مقام طهارت» پايان و اوج كمال بشر
