مجتبي آزاديان
روزنامه‌نگار
mojtaba.azadiyan@gmail.com
پذيره‌نويسي اولين صندوق سرمايه‌گذاري کالايي در بازار سرمايه تحت عنوان صندوق پشتوانه طلاي لوتوس از 20 خرداد ماه از طريق بورس کالاي ايران آغاز شد.در اولين روز 80 درصد معادل 7 ميليون و 800 هزار واحد از سوي خريداران حقيقي و حقوقي پذيره‌نويسي شد.بنا بر اساسنامه صندوق‌هاي کالايي، اين صندوق‌ها تنها مي‌توانند در اوراق بهادار مبتني بر کالا از قبيل گواهي سپرده کالايي و اوراق مشتقه کالايي (قرادادهاي آتي و اختيار معامله کالايي) سرمايه‌گذاري کنند به طوري که حداقل 90 درصد از منابع صندوق بايد در اينگونه اوراق سرمايه‌گذاري شود.


اضافه کردن کالاها به سبد سرمايه‌گذاري امکان تنوع‌بخشي بيشتري براي سرمايه‌گذاران فراهم خواهد کرد و مي‌تواند به کاهش نوسانات سبد سرمايه‌گذاري منجر شود. کالاها همچنين مي‌توانند به عنوان سپري براي محافظت در مقابل تورم باشند.به طور تاريخي کالاها همبستگي نسبتا کمي‌با سهام و اوراق قرضه دارند. يکي از عوامل مهم کم بودن همبستگي بين آنها اين است که قيمت کالاها تحت تاثير عوامل ريسکي متفاوتي قراردارد.سرمايه‌گذاري در کالاها مي‌تواند به صورت مستقيم با خريد دارايي فيزيکي، سرمايه‌گذاري در قراردادهاي آتي و اختيار معامله و در نهايت سرمايه در صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري کالايي انجام شود. مالکيت فيزيکي کالاها چالش‌هاي غيرقابل حل زيادي را ايجاد مي‌کند. اگرچه از طريق اين کار به طور مستقيم مالک کالا هستيم اما هزينه‌هاي تحويل گرفتن کاال، هزينه‌هاي نگهداري آن و بيمه کردن و ريسک‌هاي نگهداري کالا از جمله هزينه‌هاي غيرقابل اجتنابي هستند که بايد پرداخت شوند.از مهم‌ترين مزاياي صندوق‌هاي کالاي مي‌توان به کاهش هزينه‌ها، امنيت بيشتر، وجود بازار ثانويه شفاف، داشتن پشتوانه قوي، متنوع‌سازي، شفافيت و امکان جذب سرمايه‌هاي خرد اشاره کرد.همچنين به منظور سرمايه‌گذاري در صندوق‌هاي کالايي اين امکان براي عموم سرمايه‌گذاران اعم از حقيقي و حقوقي فراهم شده است تا در زمان تاسيس صندوق در پذيره‌نويسي اوليه واحدهاي سرمايه‌گذاري صندوق به ارزش اسمي‌هر واحد 10 هزار ريال مشارکت کنند. خريد واحدهاي سرمايه‌گذاري مستلزم دارا بودن کد معاملاتي فعال در سيستم شرکت سپرده‌گذاري مرکزي (سمات) يا همان کد سهامداري است. جهت اخذ اين کد معاملاتي مي‌توان به تمامي‌کارگزارن فعال در بازار سرمايه کشور مراجعه و درخواست صدور کد معامالتي کرد.واحدهاي خريداري شده با نام هستند و گواهي خريد مربوطه توسط شرکت سپرده‌گذاري مرکزي صادر مي‌شود.فرآيند کار دقيقا مشابه با خريد و فروش سهام در بازار بورس اوراق و فرابورس است.ضمن اينکه معامالت واحدهاي سرمايه‌گذاري صندوق کالايي قابل معامله پس از اتمام پذيره‌نويسي و ثبت صندوق، در بازار صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري کالايي بورس کاالي ايران آغاز مي‌شود. داراندگان و متقاضيان خريد مي‌توانند با مراجعه به کارگزاران عضو بورس کاالي ايران، که مجوز معامله صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري کالايي را دارند، اقدام به خريد و فروش اين واحدها کنند.