تشکل های مردم نهاد و فرهنگ نه به مصرف کالای قاچاق

 حسنعلی گرمابی
مدرس دانشگاه فرهنگیان

تشکل مصرف کالای داخلی یا «نه به کالای قاچاق» با مشارکت اصناف و تولید کنندگان تاسیس شود و فعالیت خود را در جاهای مختلف کشور آغاز کنند. ترویج رفتار های فرهنگی و بهسازی فرهنگ مردم بیش از آن که نیازمند اقدامات مستقیم دولت باشد، مستلزم جنبش مردمی است. آنچه امروزه در جامعه ایران شاهد آن هستیم، در کمال تاسف چنین فرض می شود که مسئول مستقیم همه امور کشور دولت بوده و اگر قرار باشد در کشور حرکت، اصلاح یا برنامه‌ای اجرا شود باید توسط دولت انجام شود.


برای مثال قانونی در سال 1290 دولت را موظف کرد که تعلیمات رایگان برای کودکان فراهم کند، این قانون بستری فراهم کرد که پس از گذشت یک قرن همچنان امر تعلیم و تربیت یک وظیفه دولتی محسوب شده و خانواده ها نسبت به این امر خطیر احساس بیگانگی کرده و شانه خالی می کنند و آن را وظیفه دولت می دانند.
از سوی دیگر فضای امروزی جامعه بویژه محتوای اخبار و برنامه هایی که مسائل و مشکلات جامعه را بیان می کنند به نوعی به صورت ضمنی دولت را مسئول مسائل و مشکلات می دانند، در حالی که بسیاری از امور تا زمانی که از سوی آحاد جامعه پیگیری نشود تغییر مؤثری در بهبود و حل مسائل جامعه رخ نخواهد داد.
مصرف کالای داخلی و مصرف نکردن کالای قاچاق علاوه بر اینکه متاثر از عوامل اقتصادی و کیفیت کالاهای داخلی است، یک رفتار فرهنگی نیز محسوب می شود. بدیهی است ترویج این فرهنگ نیز مستلزم جنبش مردمی است و انتظار ترویج آن توسط دولت، انتظار عبثی خواهد بود.
براین اساس باید فضایی در جامعه به وجود آید تا حرکت و جنبش مردمی برای مصرف کالاهای داخلی شکل گیرد. مانند زمانی که در ژاپن تحریم برنج خارجی از سوی مردم موجب شد تا تولید برنج داخلی در ژاپن رونق گیرد.
حال سوال این است که چگونه می توان بستر شکل گیری تشکل مردم نهادِ «نه به کالای قاچاق» را فراهم ساخت؟
بدیهی است تشکل مردم نهاد «نه به کالای قاچاق» همچون سایر سازمان های مردم نهاد با موانعی در کشور روبروست که رفع موانع می تواند در فراهم کردن زمینه شکل گیری این تشکل مؤثر واقع شود.
مانع نخست، مانع فرهنگی است. همانطور که اشاره شد نوعی توقع آفرینی از دولت در کشور ایجاد شده است و این توقع آفرینی مضاعف در ایام انتخابات و تبلیغات شدت می گیرد و متاسفانه محتوای تبلیغات کاندیداها و طرفداران آنان طوری است که به صورت ضمنی احساس مسئولیت را از مردم ساقط کرده و بین مردم و حکومت فاصله ایجاد می کنند و فضایی به وجود می آید که هر یک از شهروندان به اصطلاح فقط به خود می اندیشند و نسبت به مسائل کشور احساس بیگانگی می کنند؛ بر این اساس، انتظار حل همه مسائل از سوی دولتمردان در مردم شکل می گیرد.
در این میان مبارزه با کالای قاچاق نیز مستثنی نیست. ادامه در صفحه 12