اقتصاد مقاومتی راهکاری جهت توسعه اقتصادی یک کشور

 زینت نوفر

در چند سال اخیر، یکی از پرکاربردترین اصطلاحات اقتصاد سیاسی، که در رسانه های جمهوری اسلامی ایران به کار برده شده، اصطلاح اقتصاد مقاومتی (Resilient Economy) است. اقتصاد مقاومتی در ادبیات جهانی، توانایی اقتصاد برای رهایی سریع از شوک های اقتصادی تخریب  کننده خارجی و ایستادگی در برابر آثار چنین شوک  هایی تعریف می شود و هدف از آن بازسازی و احیای اقتصاد ملی با استفاده از ظرفیت  های داخلی است، ضمن آن  که از دانش فنی موجود در دنیا هم، بهره می جوید.
لزوم توجه به اقتصاد مقاومتی در ساختار اقتصادی و صنعتی کشور، در 29 بهمن ماه ۱۳۹۲ با ابلاغ سیاست های اقتصاد مقاومتی از سوی مقام معظم رهبری، به رؤسای سه قوه کشور، سمت و سویی عملیاتی به خود گرفت. دولت یازدهم در شرایطی اقتصاد ایران را تحویل گرفت، که شاخص های اقتصادی در نامناسب ترین وضعیت خود قرار داشت و به جد دولت تدبیر و امید نقش مهمی در بهبود شرایط اقتصادی کشور داشته است. قرار گرفتن ایران در دوره پسابرجام، نشان دهنده تلاش دولت یازدهم، جهت تحقق اصول مطرح شده از جانب مقام معظم رهبری است. اقتصاد کشور در این دوره رشد ۷ درصدی را تجربه کرده است، افزایش جهشی نرخ تورم متوقف ‌شده و نرخ سرمایه‌ گذاری افزایش نسبی داشته‌ است.
شاید یکی از ابتدایی ترین سوالاتی که در ذهن هر فرد بعد شنیدن این واژه تداعی گردد، این است که چرا یک کشور باید به سوی اقتصاد مقاومتی یا به عبارتی ساده  تر مقاوم‌سازی نظام اقتصادی خود حرکت کند؟ به طور کلی دولت‌هایی که بخش چشم  گیری از درآمد‌هایشان ناشی از منابع خارج از فعالیت‌های اقتصاد ملی، مانند منابع زیرزمینی است، مسیر توسعه را با شتابی بسیار اندک طی می کنند. در این گونه کشورها، درآمد حاصل کار و تلاش تولیدی نمی باشد و از طریق تولید و صادرات نفت و به طور کلی منابع زیرزمینی کسب می گردد. چنین دولت‌هایی عموما پس از مواجه شدن با شرایط بحران اقتصادی و تحریم، که به سبب آن دیگر امکان فروش منابع زیرزمینی وجود ندارد، از اقتصاد مقاومتی با عنوان راه حل برون رفت از شرایط بحران یاد می‌کنند. مادامی که دولت، از این طریق کسب درآمد نماید، توسعه اولویت نخواهد داشت. اصل اساسی که در خروج یک کشور از چنین شریاطی و سپس در راه تحقق اقتصاد مقاومتی باید بدان توجه کرد، یافتن راه توسعه اقتصادی، به روشی جز فروش منابع زیرزمینی است.  سرمایه گذاری بر اقتصاد دانش  بنیان یکی از طرقی است که در بلندمدت، نه تنها سبب خودکفایی کشور در زمینه علوم مختلف می گردد، بلکه مسیر توسعه اقتصادی کشور را نیز هموار می  کند و می‌تواند راه نجاتی برای گریز از چنگال یک اقتصاد تک  محصولی باشد. اقتصاد دانش  بنیان به روشی از تولید گفته می ‌شود که در آن از دانش برای ایجاد ارزش افزوده استفاده می‌ شود. محور و زیرساخت تولید در آن بر مبنای فناوری، یادگیری و مهارت گذاشته شده  است و ارزش  افزوده ایجاد شده در آن به نسبت کار صورت گرفته، در مقایسه با اقتصادهای کشاورزی و صنعتی بسیار بیشتر است. ادامه در صفحه 12