بخشش بانکی آب رفت

«بدهکاران بانکی زیر 100 میلیون تومان، فقط اصل بدهی را می‌پردازند» این خبر خوشی بود که بانک مرکزی در بهمن‌ماه سال گذشته به مردم و مشتریان بانک ها داد. این خبر نیز بر اساس اجازه قانونی مجلس به دولت طبق تبصره (۳۵) قانون بودجه ۱۳۹۵ بود که طی آن دولت این امکان را پیدا می کرد تا حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان برای بخشودگی سود تسهیلات و جریمه دیرکرد بدهکاران بانکی زیر ۱۰۰ میلیون تومان هزینه کند. بر این اساس اگر بدهکاران زیر ۱۰۰ میلیون تومان، اصل بدهی خود را به‌طور کامل و نقدی تسویه کنند از پرداخت جرایم دیرکرد و سود این تسهیلات معاف می‌شوند. با این همه سلسله گزارش‌ها و بررسی‌های میدانی خراسان حاکی است در کش‌وقوس اجرای این بخشنامه، بانک‌های مختلف هرکدام به طریقی از زیر بار اجرای آن شانه خالی کردند و بر اساس آخرین گزارش خراسان در 18 اردیبهشت امسال از 10  بانکی که بنا بود این بخشنامه را اجرا کنند فقط پنج بانک پای کار آمده بودند و پنج بانک دیگر ادعا کردند که هیچ سهمیه‌ای توسط بانک مرکزی برای آن‌ها تعیین نشده است.
از سوی دیگر با وجود این ادعاها بانک مرکزی در تاریخ 21 اردیبهشت بخشنامه جدیدی ابلاغ کرد تا بخشودگی سود و جرایم بانکی برای تسهیلات حداکثر تا سقف ۲۵ میلیون تومان، در صورت تقاضای بدهکار و واریز اصل بدهی تا تاریخ ۳۱ خردادماه امسال و صرفاً برای «مانده مطالبات تسهیلات اعطایی یارانه‌ای موردحمایت دولت، حوادث غیرمترقبه و مسکن روستایی» و «مانده مطالبات امهال شده آسیب دیدگان ناشی از حوادث غیرمترقبه» اجرایی شود .
در این بخشنامه علاوه بر پنج بانکی که بخشنامه بخشودگی را اجرا می‌کردند بانک‌های ملت ، رفاه کارگران و توسعه صادرات نیز اضافه‌شد. بعد از ابلاغ این بخشنامه تعدادی از شهروندان با تحریریه خراسان رضوی تماس گرفتند و اعلام کردند که بانک ملت همچنان طرح بخشودگی را اجرا نمی کند و فقط وام‌های مسکن روستایی را مشمول بخشودگی قرار داده است. برای بررسی کم و کیف موضوع سراغ برخی شعبه های این بانک می‌رویم.ابتدا سراغ بانک ملت شعبه بولوار معلم می‌روم و به‌عنوان مشتری راجع به بخشودگی جرایم دیرکرد و سود بانکی وام‌ها سؤال می‌پرسم. متصدی دایره اعتبارات این شعبه در پاسخ می گوید: بخشودگی فقط 6درصد جرایم تأخیر در صورت تسویه یک جا بخشیده می‌شود.درباره ابلاغیه بانک مرکزی از او پرسیدم که بنا بود بانک ملت نیز این بخشودگی را انجام دهد. این متصدی دراین‌باره می گوید: در این باره بانک ملت فقط وام‌های تبصره‌ای مانند وام زلزله‌زدگان را اجرا می‌کند. بانک ملت وام‌هایی را که از محل منابع خود بانک ارائه کرده است مشمول بخشودگی نمی‌داند.به شعبه دیگر این بانک در منطقه سیدی مراجعه می‌کنیم. متصدی دایره اعتبارات این شعبه درباره بخشودگی سود و جرایم وام‌ها می‌گوید: بر اساس بخشنامه‌ای که به ما ابلاغ‌شده است این بخشودگی فقط شامل وام‌های مسکن روستایی می‌شود.وی درباره این که آیا بانک مرکزی این شرایط را برای بانک ملت مشخص کرده است؟ می گوید: ما مستقیم از بانک مرکزی دستور نمی‌گیریم بلکه این ابلاغیه‌ها از مدیریت بانک ملت در تهران به ما ابلاغ می‌شود.
فقط وام‌های با ضمانت دولت


 در این خصوص معاون اعتباری مدیریت شعب بانک ملت استان به خراسان رضوی می‌گوید: بر اساس بخشنامه‌ای که به ما ابلاغ‌شده، این بخشودگی فقط شامل تسهیلاتی  می شود که تحت ضمانت دولت تا سقف 250 میلیون ریال است. بهرام صابر تهرانی  می افزاید: این بخشودگی فقط شامل تسهیلاتی می شود که در زمینه مسکن روستایی و حوادث غیرمترقبه و یارانه‌ای موردحمایت دولت است و بخشودگی سود و جرایم به تسهیلاتی که از اعتبارات بانک ملت پرداخت‌شده است تعلق نمی‌گیرد.
صابر تهرانی درباره بخشنامه بخشودگی سود و جرایم وام‌های تا سقف 100 میلیون ریال نیز می گوید: هیچ بخشنامه‌ و سهمیه‌ای در این زمینه تخصیص نیافته بنابراین بانک ملت نیز بخشودگی در این زمینه انجام نمی‌دهد.در ادامه گزارش به یکی از شعبه های بانک رفاه کارگران واقع در بولوار معلم مراجعه می‌کنم و درباره بخشودگی سود و جرایم وام‌ها می‌پرسم. متصدی دایره اعتبارات می‌گوید: بخشودگی سود و جرایم فقط شامل وام‌هایی می‌شود که تحت ضمانت دولت واگذارشده است مانند وام‌های کشاورزی ولی سایر وام‌های این بانک مشمول بخشودگی سود و جرایم نمی‌شود.
بخشش طبق اولویت‌های بانک مرکزی
با این حال رئیس اداره امور شعب بانک رفاه کارگران استان درباره بخشنامه بخشودگی جرایم و سود وام‌ها که توسط بانک مرکزی ابلاغ‌شده است به خراسان رضوی می‌گوید: بخشنامه جدید بانک مرکزی در اردیبهشت‌ماه به بانک رفاه ابلاغ شد و ما نیز آن را به همه شعب در استان ابلاغ کردیم.بیژن قزل بیگلو تصریح می‌کند: البته این بخشنامه که مشمول وام‌های زیر 25 میلیون تومان است اولویت‌هایی دارد که مستقیم توسط بانک مرکزی به همه بانک ها ابلاغ‌شده است.طبق این بخشنامه تمام افرادی که از شعبه های بانک رفاه کارگران تسهیلاتی تا سقف 25 میلیون تومان در قالب مسکن روستایی و کشاورزی دریافت کرده‌اند مشمول این بخشش می‌شوند.
وی تصریح می‌کند: فرقی نمی‌کند که این تسهیلات از منابع داخلی بانک رفاه کارگران یا با ضمانت دولت از این بانک دریافت شده فقط اولویت با کسانی است که این تسهیلات را در مسکن روستایی به کار برده‌اند یا در بخش کشاورزی استفاده کرده‌اند. درهرصورت اگر در بخش کشاورزی دچار حوادث غیرمترقبه شده باشند وام‌های دریافتی این افراد مشمول بخشش سود و جرایم بانکی خواهد شد.قزل بیگلوادامه داد: ما در تلاش هستیم  که در اولویت‌های بعدی همه افرادی را که تسهیلات دریافت کرده‌اند مشمول این بخشش قرار دهیم ولی ما تابع تصمیمات مرکز هستیم و در صورت ابلاغ بخشنامه جدید حتماً آن را به تمام شعبه های این بانک در استان ارسال و آن‌ها را ملزم به اجرای آن می‌کنیم.
بخشنامه به درد مشتریان ما نمی‌خورد
بانک بعدی که سراغ آن می‌رویم بانک توسعه صادرات است، رئیس شعب این بانک در استان، درباره بخشنامه بخشودگی سود و جرایم وام‌های زیر 100 میلیون تومان بانک مرکزی به خراسان رضوی می‌گوید: هنوز هیچ سهمیه‌ای از طرف بانک مرکزی به بانک ما ابلاغ نشده است و ما فهرستی از مشتریان را که مشمول این بخشنامه می‌شوند تهیه و به تهران ارسال کردیم.علی قربان مقدم درباره بخشنامه جدید بانک مرکزی که در اردیبهشت‌ماه ابلاغ‌شده است می‌گوید: هیچ‌یک از مشتریان بانک توسعه صادرات استان مشمول بخشنامه جدیدی که بانک مرکزی ابلاغ کرده است نمی‌شوند.تسهیلاتی که بانک توسعه صادرات به مشتریان خود داده است شامل حوادث غیرمترقبه یا مسکن روستایی نمی‌شود.قربانی مقدم می افزاید: ما به‌صورت جدی پیگیر موضوع هستیم که در اولویت‌های بعدی مشتریان ما نیز مشمول بخشودگی قرار بگیرند و مشکل آن‌ها حل شود.
یکی دیگر از بانک‌هایی که در بخشنامه اولیه بانک مرکزی نام آن ذکر شده است بانک صنعت و معدن است. با توجه به این که در گزارش های قبلی این بانک ادعا کرده هنوز هیچ سهمیه ای از طرف بانک مرکزی برای این بانک تخصیص نیافته است در نتیجه این بخشنامه در این بانک اجرایی نشده است. آخرین تصمیمات این بانک در اجرای این بخشنامه را از سرپرست شعب این بانک در استان پیگیری می‌کنم. حسین یوسفی دراین‌باره به خراسان رضوی می‌گوید: ما تمام جرایم تسهیلات دریافتی از این  بانک را به مشتریان خود بخشیده‌ایم ولی برای بخشش سود وام‌ها منتظریم که بانک مرکزی سهمیه‌ای در این زمینه به بانک صنعت و معدن تخصیص دهد.وی تصریح می کند: طبق آخرین پیگیری‌هایی که انجام داده‌ایم هنوز بانک مرکزی هیچ سهمیه‌ای برای اجرای بخشنامه سود و جرایم وام‌ها به بانک صنعت و معدن تخصیص نداده است.
سهمیه تخصیص بدهند اجرا کنیم
بانک دیگری که اسمش در بخش‌نامه بهمن‌ماه بانک مرکزی برای اجرای بخشش جرایم و سود وام‌های زیر 100 میلیون تومان آمده بانک توسعه تعاون است. در گزارش‌های قبلی خراسان  این بانک اعلام کرده بود تا بانک مرکزی سهمیه‌ای برای بخشودگی سود و جرایم بانکی به این بانک تخصیص ندهد این بخشنامه را اجرا نخواهد کرد.برای اطلاع از آخرین وضعیت اجرای این بخشنامه توسط این بانک، سرپرست شعب بانک توسعه و تعاون استان به خراسان رضوی می‌گوید: اگرچه ما به‌طور جد پیگیر تخصیص سهمیه توسط بانک مرکزی برای اجرای این بخشنامه هستیم ولی تاکنون هیچ سهمیه‌ای توسط بانک مرکزی تخصیص نیافته است.احمد محمدی تصریح می‌کند: طی مکاتباتی که با بانک مرکزی داشته‌ایم به ما اعلام‌شده است سهمیه ای به بانک توسعه و تعاون در زمینه بخشودگی سود و جرایم تخصیص نیافته است.اما دو نکته مهمی که از مشاهدات میدانی خراسان رضوی بر می آید این است که با وجود ابلاغ بخشش سود تسهیلات و جرایم دیرکرد وام های زیر 100 میلیون تومان اجرای آن هم مشروط به شرایطی است که بسیاری از مشتریان بانک ها را شامل نمی شود و بیشتر سمت و سوی تسویه بدهی های بدهکاران بانکی به دولت را دارد و دوم این که تا امروز سقف این بخشودگی به 100 میلیون تومان نرسیده و با فرض اجرای دقیق همین بخشنامه از سوی بانک های عامل نیز سقف بخشودگی تاکنون زیر 25 میلیون تومان است.