روزنامه جهان صنعت
1396/03/18
رویکرد متفاوت صداوسیما در حادثه تروریستی تهران؛
گروه فرهنگ و هنر- اخبار حوادث تروریستی دیروز تهران در حالی لحظه به لحظه از سوی رسانه‌های داخلی و خارجی پوشش داده می‌شد که شبکه‌های سراسری صداوسیما تا سه ساعت پس از وقوع این حادثه چیزی اعلام نکردند. رسانه ملی در ساعات ابتدایی پوشش این موضوع را به شبکه‌های بین‌المللی خبری‌اش چون شبکه خبر، پرس تی‌وی و العالم سپرده بود و شبکه‌های سراسری بدون پخش حتی زیرنویسی، به پخش برنامه‌های روتین خود ادامه دادند و سه ساعت پس از این حادثه، شبکه اول سیما همزمان با پخش اخبار ساعت ۱۴، نخستین شبکه سراسری بود که اخبار مربوط به حملات تروریستی تهران را اعلام کرد.پوشش خبری از شبکه‌های برون‌مرزی
شبکه‌های برون‌مرزی العام و پرس‌تی‌وی پیش از شبکه خبر به پخش تصاویر زنده از محل حادثه تروریستی اقدام کردند. شبکه عرب‌زبان العالم و انگلیسی‌زبان پرس تی‌وی با پخش تصاویر و گزارش‌هایی زنده از محوطه مجلس شورای اسلامی و حرم مطهر(ره) سعی در آگاه کردن مخاطبان جهانی خود داشتند.
این در حالی است که شبکه خبر با بسنده کردن به پخش تصاویر زنده از صحن علنی مجلس، رویکرد آرامش‌بخشی به مخاطبان را در دستور کار قرار داده بود و در زیرنویس‌های این شبکه هم این رویکرد به وضوح دیده می‌شد.
این شبکه فارسی‌زبان همزمان با این حادثه به پخش برنامه‌های روتین خود ادامه داد و در کنار پخش اخباری از تیراندازی در مجلس و حرم مطهر، با آوردن زیرنویس‌هایی چون «اوضاع تحت کنترل است» و «تلاش برای بازداشت مهاجمان ادامه دارد»، در عین حال سعی در ایجاد آرامش میان مخاطبان داشت. همچنین با گذشت حدود سه ساعت از حادثه تیراندازی، شبکه خبر زیرنویس‌هایی چون «نمایندگان ملت کار عادی خود را ادامه می‌دهند و در حال بررسی دستور جلسه امروز هستند»، «وزیر کشور دستور تشکیل جلسه فوق‌العاده برای حوادث امروز مجلس و حرم امام(ره) را داده است» و «مسوولان نظامی و امنیتی تاکید کردند که اوضاع تحت کنترل است» را به‌طور مداوم پخش می‌کرد.
شبکه‌های سراسری هم در رویکردی متفاوت از شبکه‌های خبری صداوسیما تا بخش خبری ساعت ۱۴ شبکه یک سیما، به هیچ عنوان به این خبر نپرداختند. در بخش خبر ساعت ۱۴ شبکه یک سیما، گزارشی از دو حمله تروریستی به ساختمان مجلس شورای اسلامی و حرم مطهر امام خمینی (ره) ارائه داده شد. در این بخش خبری با ارائه تصاویر و فیلم‌هایی از حملات تروریستی تهران، گزارشی روایی به ترتیب زمان از اتفاقات تروریستی، شنیده‌ها، تعداد مجروحان و کشته‌شدگان ارائه داده شد. همچنین در این گزارش، تصاویری که تا آن لحظه در شبکه بین‌المللی خبر نمایش داده نشده بود، پخش شد.
در این بخش خبری با ارائه تصاویر و فیلم‌هایی از حملات تروریستی صبح دیروز تهران، گزارشی روایتی به ترتیب زمان از اتفاقات تروریستی، شنیده‌ها، تعداد مجروحان و کشته‌شدگان ارائه داده شد. همچنین در این گزارش، تصاویری که تا آن لحظه در شبکه بین‌المللی خبر نمایش داده نشده بود، پخش شد. در ادامه این گزارش خبری، صحبت‌های علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی در پایان جلسه دیروز مجلس قرائت شد.
در ادامه گفت و‌گویی زنده با بروجردی، نماینده مجلس درباره حادثه تروریستی صورت گرفت؛ این نماینده مجلس به بیان توضیحاتی درباره نحوه وقوع این حادثه تروریستی در ساختمان مجلس پرداخت. همچنین گفت و‌گویی زنده با خبرنگار صداوسیما مقابل ساختمان مجلس شواری اسلامی صورت گرفت. این خبرنگار اظهار امیدواری کرد که تا یک ساعت دیگر تروریست‌های مجلس شورای اسلامی به هلاکت خواهند رسید. همچنین گزارشی کوتاه از شرایط برقراری امنیت در حرم امام خمینی (ره) ارائه شد. در ادامه ذوالفقاری، معاون امنیتی وزیر کشور با حضور در استودیو بخش خبری ساعت ۱۴ به بیان توضیحاتی درباره نحوه اجرای حملات تروریستی تهران و برخورد نیروهای امنیتی پرداخت. در پایان ارتباطی مستقیم با خبرنگار مستقر صداوسیما در حرم امام خمینی (ره) برقرار و گزارشی از نحوه برخورد با تروریست‌ها ارائه داده شد.
انتقادات کارشناسان از پوشش خبری صداوسیما
کامبیز نوروزی روزنامه‌نگار و حقوقدان با انتشار مطلبی به رفتار شبکه خبر و صداوسیما درباره حادثه حمله به مجلس و حرم امام واکنش نشان داد. متن یادداشت کامبیز نوروزی به شرح زیر است: «ساعاتی است که اخبار حمله تروریستی به مجلس شورای اسلامی و مرقد مطهر حضرت امام خمینی، در همه خبرگزاری‌های داخلی و خارجی و کانال‌های تلگرامی منتشر شده و لحظه به لحظه انواع اخبار جدیدتر می‌آیند. خبری بسیار مهم که قویا با امنیت ملی ایران مرتبط است. در چنین حادثه‌ای، مدیریت خبر و افکار عمومی همان اندازه مهم است که دفاع در برابر تروریست‌ها در محل عملیات تروریستی اهمیت دارد و تلویزیون، مهم‌ترین و استراتژیک‌ترین منبع رسانه‌ای برای مدیریت خبر و افکار عمومی است تا هم خبرهای درست و دقیق و لحظه به لحظه منتشر کند و هم ضمن خبررسانی، مانع از گسترش ترس و التهاب در جامعه شود که همیشه از اهداف تروریست‌هاست اما مدیریت خبری صدا و سیما چنان است که هیچ درکی از وظیفه بزرگ خود در این قبیل موارد ندارد و جز انتشار چند خبر کوتاه و کم‌اهمیت، فرسنگ‌ها از فضای خبری دور است.»
عمر محرمانگی و سانسور به سر آمده است
محمد سلطانی‌فر، استاد ارتباطات هم در پاسخ به اینکه عملکرد رسانه‌های رسمی در قبال پرداختن به اخباری چون حادثه تیراندازی دیروز در مجلس و حرم امام(ره) چگونه باید باشد، گفت: «در دنیای امروز عمر محرمانگی و سانسور به سر آمده است و دیگر سانسور معنایی نمی‌دهد. اگر رسانه‌های رسمی به بهانه امنیت ملی و نگرانی مردم، تعللی در انتشار انجام دهند و کم و کاستی در پخش خبر داشته باشند، اعتبارشان را از دست می‌دهند و از سویی کنترل شایعه‌ها در شبکه‌های اجتماعی غیرممکن خواهد بود.»
او که با ایسنا گفت‌وگو می‌کرد، در پاسخ به این پرسش که رسانه‌های رسمی در بحران‌ها تا چه مرزی مجاز هستند اخبار را منتشر کنند و هدایت آن را به دست بگیرند، بیان کرد: «درس مبارزه با بحران در رسانه این است که شما از بحران نترسید و با آن وفق شوید. مواجه شدن با بحران این است که بتوانید بهترین اخبار و اطلاعات را به مردم بدهید چراکه اگر رسانه‌های رسمی این کار را نکنند بازار شایعه آنقدر وخیم است که غیرقابل کنترل میشود.»
این استاد ارتباطات در ادامه با اشاره به اینکه مردم در مواقع بحران باید به رسانه‌ها اعتماد کنند، گفت: «رسانه‌های رسمی و خبرگزاری‌ها باید دقیق‌ترین خبر را منتشر کنند حتی اگر آن اخبار بدترین اخبار و بحرانی‌ترین باشد. مردم باید سعی کنند از رسانه‌های رسمی، اخبار را پیگیری کنند.»
منابع شایعه‌ای از فضای تروریستی بدترند
سلطانی‌فر سپس با اشاره به وظایف رسانه‌های رسمی در مواقع بحرانی تاکید کرد: «اگر رسانه‌های رسمی به بهانه‌ها و دلایلی چون امنیت ملی و ابراز نگرانی مردم، در انتشار اخبار تعلل کنند، قطعا بدانید منابع شایعه‌ای که خود آن هم بخشی از فضای تروریستی است و می‌خواهند به آن دامن بزنند، فعال می‌شوند و تاثیر خودشان را خواهند داشت.»
این استاد ارتباطات وظیفه رسانه‌ها را مواجهه کامل با پدیده بحران، نترسیدن از بحران و دادن اطلاعات دقیق و سریع در بحران دانست و گفت: «در دنیای امروز عمر محرمانگی به سر آمده است به ویژه مثل حمله مسلحانه‌ای که در محافل عمومی رخ داده است، دیگر سانسور معنایی نمی‌دهد. امروز تمام موبایل‌ها خودشان خبرگزاری‌اند و تمام مردم خبرنگار و جزو رسانه‌اند و به همین جهت سانسور یک معنای غلط است. همان‌گونه که مشاهده کردید در اتفاقات تروریستی در دنیا از جمله حادثه‌ای که در لندن رخ داد، این تمام مردم بودند که انعکاس خبر را بر عهده داشتند و زمانی هم که اعلام شد چه تعداد افراد کشته شده‌اند، هیچ‌گاه خبری مبنی بر اینکه میزان کشته‌ها زیاد بوده و دولت خواسته است پنهانکاری کند، نشنیدیم و همیشه دقیق‌ترین و سریع‌ترین اخبار از بحران‌ها را منتشر کرده‌اند.»
سلطانی‌فر در پایان با پذیرش اینکه در اتفاقات اخیر، این شبکه‌های اجتماعی بوده‌اند که هدایت اخبار را به دست گرفته‌اند، مطرح کرد: «سرعت عمل، دقت و نترسیدن از پخش اخبار و سانسور نکردن اخبار در رسانه‌های رسمی باعث میشود که شبکه‌های اجتماعی نتوانند اخبار را تحت کنترل خود قرار دهند. اگر رسانه‌های رسمی در لحظات آغازین حادثه، اخبار را به مخاطب منتقل کنند، مردم هم اعتماد خود را به آن رسانه‌ها حفظ خواهند کرد اما اگر به فرض چهار نفر کشته شده‌اند و رسانه‌ای اعلام کند که یک نفر کشته شده است و بعدها افشا شود که خبر نادرست بوده است، این بی‌اعتباری باعث میشود جریان اطلاع‌رسانی دست شبکه‌های اجتماعی بیفتد.»
تهران«خبر فوری» رسانه‌های جهان
گفتنی است صبح دیروز شبکه‌ها و وب‌سایت‌های معتبر خبری دنیا در قالب خبر فوری به پوشش لحظه به لحظه تیراندازی در مجلس و حرم امام(ره) پرداختند. رویترز، گاردین، الجزیره، بی‌بی‌سی، سی‌ان‌ان، ایندیپندنت، یواِس‌‌ای تودی، دیلی‌اکسپرس، راشا تودی و واشنگتن‌پُست از جمله رسانه‌ها و شبکه‌های خبری هستند که به پوشش لحظه به لحظه از آخرین تحولات این حادثه در ایران پرداختند و این درحالی بود که منبع خبری این وب‌سایت‌های خبری خارجی، خبرگزاری‌های ایرانی بود نه رسانه ملی.
سایر اخبار این روزنامه
زنگنه اعلام کرد؛
تغییر موضع ناگهانی ترامپ در مورد انزوای قطر
آغاز پذیره‌نویسی اولین صندوق طلا
پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی از افزایش تولید نفت آمریکا؛
رویکرد متفاوت صداوسیما در حادثه تروریستی تهران؛
قانون اخذ مالیات از درآمد ساخت و فروش ساختمان تمدید شد؛
کاسپین دردسرساز شد
کاهش تعرفه برق در شهرهای استان سیستان‌و‌بلوچستان
کشته شدن آدم‌ها
رییس کنفدراسیون صادرات به دریافت حق بیمه غیر واقعی از واحدهای صنعتی اشاره کرد؛
فضای ملتهب مجلس به صحن علنی کشیده نشد
مرگ، دیگر برای همسایه نیست
ضرورت اقدام امنیتی به جای عملیات پلیسی
تبعات ترور سیاه در بورس
از تروریسم تا برگزیت
قطر قربانی زیاده‌طلبی عربستان
تقدم فرع بر اصل در رسانه ملی
مرگ، دیگر برای همسایه نیست
ضرورت اقدام امنیتی به جای عملیات پلیسی
قطر قربانی زیاده‌طلبی عربستان
