کدام یک گره گشای مشکلات پیچیده پایتخت

برخی صاحبنظران تنها راه برون رفت از انبوه معضلات پیچیده و در هم تنیده پایتخت را در انتقال آن به منطقه ای دیگر از کشور و برخی نیز تنها راه را تمرکززدایی پیشنهاد می کنند، معضلاتی که البته در سایه تداوم این اختلافات روز به روز بر حجم آن افزوده می شود.به گزارش ایرنا،مسائلی همچون آلودگی هوا و انباشت زباله، معضل ترافیک، بلندمرتبه سازی و همچنین مهاجرت و رشد ناهمگون شهر از جمله مشکلات اساسی حال حاضر کلان شهر تهران محسوب می شود و متاسفانه به دلیل عملکرد بدون ضابطه و غیر نظام مند مدیریت شهری در طول دهه های گذشته روز به روز بر حجم این مشکلات اضافه شده است.این مشکلات به اندازه ای است که گاه مسئولان حوزه های مرتبط را وادار به اتخاذ تصمیم‌هایی از قبیل تعطیلی مدارس، اجرای طرح های ترافیکی از جمله زوج و فرد کرده و گاهی مواقع از سال نیز به شهروندان توصیه می شود که برای حفظ سلامتی خود از رفت و آمدهای غیرضروری در شهر اجتناب کنند.به دنبال این مسائل، برخی صاحبنظران تنها راه برون رفت از این وضعیت را انتقال پایتخت دانسته و معتقدند بار جمعیتی موجود در تهران بایستی در سایر نقاط کشور تقسیم شود و این رشد به تعبیری سرطانی در جایی باید متوقف شود، آنها حتی شهرهایی را از جمله خمین، اصفهان، سمنان و همدان، پردیس و پرند، برای تغییر پایتخت پیشنهاد داده اند.
بهرام عکاشه پدر علم زلزله شناسی از جمله کسانی است که در طول سال‌های گذشته همواره بر انتقال پایتخت به منطقه ای دیگر از ایران تاکید کرده و معتقد است با توجه به احتمال وقوع زمین لرزه در تهران و تبدیل این حادثه به بزرگترین فاجعه تاریخی، تهران هرچه زودتر بایستی تخلیه شود.وی در گفت وگویی رسانه ای با بیان این که انتقال پایتخت تنها برای ایران موضوعیت ندارد، بلکه در حدود 10 کشور دیگر این کار انجام شده و نتیجه هم داده است، در عین حال این امر را نیازمند برنامه ریزی و سیاست گذاری دقیق در یک دوره زمانی بلندمدت می داند.
**تمرکز زدایی مناسب تر از انتقال پایتخت: هرچند انتقال پایتخت در دنیا موضوع عجیبی نیست و چندین کشور از جمله آمریکا، استرالیا، هند، برزیل، پاکستان، مالزی و قزاقستان به دلائل مختلفی از جمله سیاسی، اقتصادی، امنیتی و طبیعی دست به این کار زده اند، اما برخی صاحبنظران به دلیل هزینه بسیار هنگفت این طرح در کشورمان که حدود 100 هزار میلیارد تومان برآورد می شود، تنها راه خروج از این بن بست را تمرکززدایی و ساماندهی پایتخت عنوان می کنند. چندی پیش بود که محمود صادقی- عضو هیات رئیسه مجمع نمایندگان تهران در مجلس شورای اسلامی ضمن اظهار نگرانی از تمرکز برخی از امکانات از جمله درمانی و اشتغال تنها در چندین کلان‌شهر کشور همچون تهران، این مسئله را باعث افزایش مشکلات و معضلاتی همچون مهاجرت، حاشیه نشینی و درادامه نابسامانی اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و حتی سیاسی دانست.وی با اشاره به این که در طرح جامع ظرفیت زندگی برای پایتخت 8.5 میلیون نفر پیش‌بینی شده است، تصریح کرد: درحال حاضر 3 تا 4 میلیون نفر بیش از ظرفیت در تهران زندگی می کنند که این تراکم جمعیت موجب افزایش بلند مرتبه‌سازی‌ها و تغییرکاربری فضای سبز به فضای مسکونی شده است، ضمن اینکه حتی در برخی نقاط امکانات ورزشی و آموزشی به فضای تجاری تبدیل شده و مشکلات بسیاری را به وجود آورده است.
صادقی تنها راه برون رفت از این وضعیت را تمرکززدایی و ساماندهی پایتخت دانست و تاکید کرد: بایستی بر اساس یک برنامه ریزی دقیق بسیاری از مراکز اداری، دانشگاه ها، وزارتخانه ها و شرکت‌های بزرگ به خارج از شهر منتقل شوند، ضمن اینکه خروج برخی امکانات درمانی نیز به خارج از پایتخت ضروری است.این نماینده مجلس با اشاره به مصوبه مجلس نهم تحت عنوان تشکیل شورای عالی ساماندهی پایتخت برای پیگیری طرح تمرکززدایی از تهران که البته مدت زیادی است جلسات آن برگزار نشده است، در عین حال انجام اقدامات عملی در این خصوص را نیازمند عزم جدی و اتخاذ تصمیم گیری های مهم و برنامه ریزی های جامع از سوی دستگاه‌های مختلف و در راس آن ریاست جمهوری دانست و افزود: البته کمیسیون شوراها و اجتماعی مجلس نیز می توانند این موضوع را پیگیری کنند.


**مصوبه مجمع تشخیص و شورای نگهبان در خصوص انتقال پایتخت: مجمع تشخیص مصلحت نظام در پاییز سال 1388 با توجه به خطر گسترش آلاینده های زیست محیطی مصوبه ای را تصویب کرد که طبق آن بایستی طی برنامه سند چشم‌انداز بیست ساله کشور مقدمات انتقال پایتخت سیاسی فراهم شود.به گفته علی آقامحمدی از اعضای مجمع، انتقال مرکز سیاسی کشور در مکان مناسب جهت بهبود و اصلاح استقرار جمعیت تا پایان چشم‌انداز ضروری بوده که مجمع تشخیص مصلحت نظام برای انتقال پایتخت سیاسی کشور استارت آن را زده است و در صورتی که مصوبه انتقال پایتخت سیاسی به تایید مقام معظم رهبری برسد، لازم الاجرا خواهد بود.همچنین بر همین اساس اردیبهشت ماه سال 1394 شورای نگهبان نیز طرحی را تصویب کرد که مطابق آن دولت موظف شده است طرح انتقال پایتخت سیاسی از تهران را مورد بررسی قرار دهد.طبق این طرح دولت بایستی در طول دو سال که در حال حاضر مدت آن نیز پایان یافته است، طرح امکان‌سنجی انتقال «پایتخت سیاسی ــ اداری» را اجرایی کند.
**مشکلات پایتخت نیازمند تحلیل جامعه‌شناختی و اقتصاد سیاسی: اما پروفسور محسن وفامهر از اساتید بنام و برگزیده معماری عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت در این خصوص معتقد است که اگر بخواهیم در خصوص مشکلات کلان شهر تهران به صورت علمی صحبت کنیم، ابتدا بایستی آسیب شناسی کرده که چه چیزهایی شهرمان را دچار مشکلات فعلی از جمله آلودگی هوا، ترافیک، بلندمرتبه سازی‌های بی ضابطه و انباشت جمعیت کرده است.وی با تاکید بر این که بایستی مسائل را دسته بندی و از جزء به کل و بالعکس رصد کرد، تنها مقصر دانستن شهرداری در ایجاد وضعیت کنونی پایتخت را قضاوتی غیرصحیح و ناعادلانه دانست. ادامه در صفحه 2