روزنامه جهان صنعت
1396/03/03
چالش‌های صنعت نفت در دولت دوازدهم
ظرفیت کنونی توسعه میادین هیدروکربوری برای مدیران و مهندسان ایرانی و غیرایرانی فعال در صنعت انرژی دنیا شناخته شده است.ایرانی‌ها در دوره جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰ میلادی، توانستند با وجود همه چالش‌ها، تولید را از میادین خود ادامه دهند. هرچند در آن دوره، آسیب‌های گسترده‌ای به تاسیسات صنعت نفت وارد شد. بعدها در دوره تحریم‌های بین‌المللی که از سال ۲۰۱۱ میلادی آغاز شد، صادرات نفت ایران به کمتر از نصف سقوط کرد. اما تاسیسات صنعت نفت ایران در شرایط کنونی، نیاز زیادی به روزآمدی دارد تا از ذخایر کنونی، بیشینه برداشت شود.به گزارش نفت ما، ایران خواهان ایجاد جذابیت برای طرف‌های خارجی جهت انتقال فناوری، تخصص و دانش روزآمد است. ایرانی‌ها امیدوارند سرمایه خارجی، فضای جدیدی را در صنعت نفت فراهم کند تا اقتصاد بحرانی کشورشان از آینده بهتری برخوردار شود.
ایرانی‌ها با داشتن هزاران فارغ‌التحصیل دانشگاهی، ذخایر عظیم نفت‌خام، کسب جایگاه دومین دارنده میادین گاز طبیعی و اجرای توافق هسته‌ای با قدرت‌های جهانی می‌توانند یک بار دیگر جایگاه خود را در جامعه جهانی به دست آورند. این فرضیات براساس واقعیت‌ها و نه آرمان‌گرایی ارائه شده است. البته مدیران ارشد صنعت نفت در تهران به خوبی از محدودیت‌های کنونی نظیر دیوان‌سالاری دست و پاگیر، کشمکش‌های سیاسی و ضعف‌های نظام مالی اطلاع دارند اما بر این نکته اتفاق نظر دارند که باید در مسیر اجرای اصلاح گام بردارند.در یک نظرسنجی انجام شده در همایشی بین‌المللی با حضور کارشناسان آشنا به صنعت نفت ایران، ۵۱ درصد پاسخ‌دهندگان مهم‌ترین نیاز تاسیسات صنعت نفت ایران را تجهیزات پیشرفته و بهبود فرآیندهای پالایشی دانسته‌اند. ۲۷ درصد آنان نیز از فرسودگی تاسیسات صنعت نفت به عنوان مهم‌ترین چالش کنونی ایران یاد کرده‌اند. در پرسشی دیگر ۴۳ درصد پاسخ‌دهندگان، جایگزینی تجهیزات قدیمی و فرسوده را مهم‌ترین نیاز کنونی صنعت نفت ایران اعلام کردند. ۵۷ درصد آنان نیز اعلام کردند به دلیل فقدان سرمایه‌گذاری، تاسیسات نفتی ایران نیازمند تعمیرات اصلاحی است. ۹۲ درصد پاسخ‌دهندگان از نیاز ایران به اجرایی کردن استانداردهای بین‌المللی به ویژه در حوزه بالادستی به عنوان یک ضرورت یاد کرده‌اند. بهبود کیفیت آموزش و ارتقای روش‌های تایید صلاحیت و کیفیت از دیگر ضرورت‌ها در مسیر کاهش زمان توقف عملیات به شمار می‌رود. هرچند با شرایط نامساعد مالی ایران، شاهد بدبینی نسبت به اثربخشی آموزش‌های در سطح بین‌المللی هستیم.
اما یکی از ویژگی‌های قراردادهای آی‌پی‌سی، لزوم در پیش گرفتن راهبردهای حضور بلندمدت برای شرکت‌های پیمانکار بین‌المللی در بخش‌های اکتشاف، توسعه و تولید است. اما پرسش اصلی این است که چه زمانی؟ در ماه‌های اخیر چند شرکت بین‌المللی، تفاهمنامه‌هایی با دولت برای توسعه میادین نفت و گاز ایران منعقد کرده‌اند. هرچند اکثر این مذاکرات، وارد مرحله اجرایی نشده است.
میادین سالخورده نفتی ایران نیاز زیادی به اجرای روش‌های افزایش ضریب برداشت دارند چراکه تولید از این میدان‌ها در سال‌های اخیر به شدت نزولی شده است. با فقدان سرمایه‌گذاری‌های مورد نیاز، اکثر کارشناسان معتقدند اجرای طرح‌های افزایش ضریب بازیافت در مقایسه با توسعه میادین جدید، دستاوردهای اقتصادی بزرگ‌تری برای صنعت نفت ایران به ارمغان می‌آورد.
در بخش صنعت گاز، ایران سالانه ۳۴ میلیارد مترمکعب گاز به میادین نفتی دارای تولید نزولی تزریق می‌کند و با افزایش تولید نزولی، حجم این گاز تزریق‌شده همچنان باید افزایش یابد. ایرانی‌ها سال‌هاست خواهان تبدیل شدن به یک صادرکننده گاز طبیعی در دنیا هستند اما رشد افسارگسیخته مصرف داخلی، مانع تحقق این راهبرد شده است.
با افزایش تعداد طرح‌های تزریق گاز طبیعی به میادین نفتی قدیمی، ایران باید در بخش افزایش تولید گاز، گام‌های بیشتری بردارد. تولید کنونی گاز طبیعی ایران ۷۰۰ میلیون مترمکعب در روز است و براساس اعلام ایران در سال ۲۰۲۰، این عدد به 2/1 میلیارد مترمکعب در روز افزایش خواهد یافت. با این افزایش تولید، بخش‌های صنعتی و داخلی ایران می‌توانند گاز بیشتری مصرف کنند.
ایران در بخش طرح‌های پیشرفته افزایش ضریب بازیافت نسبت به سایر کشورهای خاورمیانه از عقب‌ماندگی زیادی برخوردار است و باید تلاش بیشتری در جهت مشارکت با شرکت‌های بین‌المللی برای اجرای این فناوری‌ها انجام شود.
از سوی دیگر با وجود کشف تعداد قابل توجهی میادین نفت سنگین همچنان مدیران وزارت نفت ایران تمایل زیادی به فعالیت در توسعه این طرح‌های پیچیده ندارند. هرچند می‌دانیم که ایرانی‌ها فاقد فناوری و نیروی انسانی متخصص برای تولید از این میدان‌ها هستند. روش‌های پیشرفته افزایش ضریب بازیافت از نیازهای اساسی صنعت نفت ایران بوده و تداوم برداشت از اکثر میدان‌های نفتی تولیدی این کشور در گرو اجرای این روش‌هاست هرچند به نظر می‌رسد توسعه این میادین فاقد اولویت برای مدیران کنونی صنعت نفت است.
در مجموع پژوهش، دانش و همکاری‌های بین‌المللی، نیازهای اساسی صنعت نفت ایران در بخش میادین نفت سنگین بوده و تغییر دیدگاه‌های سنتی همراه با نوآوری، یک ضرورت است.
سایر اخبار این روزنامه
ضرورت کاهش مطالبات معوق
همه باید تمکین کنند
دورنمای مبهم صلح
بررسی توانمندی طرح کاج در اشتغالزایی کشور؛
نرخ تورم سالانه 1/7 درصد
چالش‌های صنعت نفت در دولت دوازدهم
نامزدهای پیشنهادی برای شهرداری تهران
هشدار بخش خصوصی نسبت به کاهش بهره وری اقتصادی کشور در 4 دهه اخیر ؛
فصل مشترک تیم اقتصادی دولت از نگاه کارشناسان؛همسویی با بخش خصوصی
بررسی کیفیت اعضای جدید شورای شهر تهران در گفت و گو با دکتر ایمانی؛
شهردار را مردم انتخاب کردند
لایحه شفافیت اقتصادی را به مجلس می‌برم
وعده‌ای که باید محقق شود
فرصت‌سوزی در کمین
پایگاه تحلیلی «اینترسپت» نوشت:
وعده‌ای که باید محقق شود
فرصت‌سوزی در کمین
روحانی از دیدگاه‌های اقتصادی رقبایش نگذرد
فرصت‌سوزی در کمین
روحانی از دیدگاه‌های اقتصادی رقبایش نگذرد
فرصت‌سوزی در کمین
روحانی از دیدگاه‌های اقتصادی رقبایش نگذرد
