پیگیری معادن توس در پاستور

روز بزرگداشت فردوسی و حضور معاون میراث فرهنگی کشور در آرامگاه حکیم توس، بهترین فرصتی بود که بار دیگر مطالبه بحق اهالی خراسان و دوستداران فرهنگ و تاریخ ایران عزیز به گوش مسئولان ملی رسانده شود تا عزم ملی برای حفاظت از میراث فرهنگی وتاریخی توس تقویت شود. این روزها، فعالیت معادن شن و ماسه در حریم توس مهم ترین معضل این منطقه تاریخی است که علاوه بر تهدیدات و آسیب های انسانی و محیط زیست، امکان ثبت جهانی توس را هم به خطر انداخته است. هرچند طی هفته های گذشته و با تشکیل کمیته نجات توس، شورای حفظ حقوق بیت‌المال استان دست به کار شده و سازمان میراث فرهنگی، شهرداری مشهد و سازمان صنعت و معدن استان را برای حل این معضل پای کار آورده است، اما تردیدی نیست که بدون حمایت مسئولان ملی، تعطیل کردن این معادن به این سادگی ها میسر نخواهد بود. معادنی که اگرچه مجوز بهره برداری از آن ها حدود یک دهه قبل و به طور کامل قانونی صادر شده است، اما با الحاق توس به شهر مشهد و همچنین با توجه به ضوابط میراث فرهنگی یونسکو، ادامه کار این معادن چیزی جز بحران فرهنگی، اجتماعی و زیست‌محیطی در پی نخواهد داشت. «محمدحسن طالبیان» معاون میراث فرهنگی کشور که در آیین «نکوداشت زبان فارسی و بزرگداشت فردوسی» حضور یافته بود در پاسخ به مطالبه خراسان برای پیگیری این موضوع توضیحاتی ارائه و اظهار کرد: موضوع فعالیت معادن در حریم منطقه تاریخی توس، علاوه بر میراث فرهنگی معترضان دیگری هم دارد و با توجه به قرار گرفتن توس در منطقه منفصل شهری، اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی و شهرداری مشهد هم خواستار رسیدگی به وضعیت فعالیت این معادن هستند. طالبیان افزود: در این باره مکاتبات لازم را در دولت انجام می دهیم و از طریق سازمان میراث فرهنگی کشور موضوع را پیگیری خواهیم کرد تا رایزنی ها با وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام شود.
مصوبه هیئت دولت برای فعالیت معادن
طالبیان به مصوبه اخیر دولت برای رفع چنین مشکلاتی هم اشاره کرد و گفت: به تازگی دولت مصوبه ای داشت که بر اساس آن، از این پس برای صدور پروانه فعالیت همه معادن کشور، علاوه بر سازمان های مرتبط، باید از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور نیز استعلام شود تا در صورت مغایرت فعالیت معادن با شرایط تاریخی و فرهنگی منطقه، از صدور مجوز جلوگیری شود.  
آماده شدن فاز یک ساماندهی توس برای مشارکت بخش خصوصی
معاون سازمان میراث فرهنگی کشور درباره مشارکت بخش خصوصی در ساماندهی و به سازی منطقه توس نیز توضیحاتی ارائه و اظهار کرد: طبق دستورالعمل های میراث فرهنگی، ضوابط و چارچوب های خاصی برای ساماندهی مناطق تاریخی وجود دارد و ما نمی توانیم خارج از این ضوابط به بخش خصوصی اجازه اجرای طرحی را بدهیم. طالبیان افزود: بافت منطقه توس کاملا تاریخی است و بسیاری از بخش های زیرین این منطقه جزو آثار میراث فرهنگی به شمار می آید و نمی توان در این محدوده عملیات عمرانی گسترده‌ای انجام داد. بنابراین ما طرح هایی را می پذیریم که کاملا کارشناسی و ضوابط مناطق میراثی در آن رعایت شده باشد. وی تصریح کرد: یکی از سرمایه گذاران طرحی را ارائه کرد و گفت که می خواهد در جلوی آرامگاه یک مجتمع تجاری بسازد، در حالی که در هیچ کجای دنیا جلوی یک محوطه تاریخی مجتمع تجاری احداث نمی شود. تعریف چنین کاربری دارای اشکال بود و قابل پذیرش نیست. طالبیان گفت: هم اکنون با اقدامات کارشناسی انجام شده، فاز یک طرح ساماندهی محور پردیس (از پل کشف رود تا جلوی خوان) آماده و امکان مشارکت سرمایه گذار بخش خصوصی نیز فراهم شده است. طالبیان همچنین با اشاره به حضور دکتر نوبخت معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور در مراسم بزرگداشت روز فردوسی گفت: از دکتر نوبخت تقاضا کردم بر اساس طرحی که برای ساماندهی توس آماده شده است، درسال 96 پشتیبانی ویژه ای از منطقه تاریخی انجام شود و مقرر شد این درخواست به صورت مکتوب ارسال و پیگیری شود. تلاش خواهیم کرد امسال رسیدگی به منطقه تاریخی توس در اولویت کاری قرار بگیرد و بتوانیم اعتبار خوبی برای عملی کردن طرح ها جذب کنیم. سعی می کنیم برگزاری منظم شورای ملی احیای توس را نیز در دستور کار قرار دهیم، هرچند شورای راهبردی احیای توس در استان فعال است و اجرای کارها را دنبال می کند.