روحانی مقابل رییسی

گروه سیاسی- محمدباقر قالیباف، نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم به نفع سیدابراهیم رییسی از انتخابات کنار کشید‌‌. در بخشی از بیانیه او آمده است‌: «برای حفظ این آرمان بزرگ، از همه حامیان مردمی خویش در سراسر کشور می‌خواهم که تمام ظرفیت و حمایت خود را برای موفقیت برادر ارجمندمان حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رییسی و به بار نشستن دولت کار و کرامت برای خدمت به مردم قرار دهند و از همه مردمی که در این مدت به تشکیل دولت مردم دل بسته بودند و از همه حامیان مردمی و یاران بی‌ادعای خودم که بی‌هیچ چشمداشتی و با تمام وجود، در جهت تحقق آرمان‌های انقلاب تلاش کرده‌اند، تشکر و قدردانی می‌کنم‌.»
بعد از برگزاری آخرین مناظره انتخاباتی نامزدها، نظرسنجی‌هایی درخصوص سه نامزد مطرح تغییر قابل توجهی داشت‌‌. رای حسن روحانی رشد محسوسی داشت و این درحالی بود که رای قالیباف در برخی نظرسنجی‌ها متوقف و در برخی دیگر با رشدی دو درصدی مواجه شد‌‌. حالا و در حالی که تنها دو روز به پایان زمان قانونی تبلیغات باقی مانده است، گروه تصمیم‌ساز اصولگرایان به این نتیجه رسیده است که قالیباف به نفع سیدابراهیم رییسی کناره‌گیری کند تا آرای محمدباقر قالیباف به سبد رییسی ریخته شود‌‌. این در حالی است که در نخستین مناظره، بیشترین حمله از جانب قالیباف به جهانگیری وارد شد و او را کاندیدای پوششی و ضربه‌گیر خواند و حضور جهانگیری را باعث «افزایش هزینه‌های انتخاباتی» دانست اما خود او نخستین کسی بود که از انتخابات کناره‌گیری کرد و باید به این سوال پاسخ دهد که چرا برخلاف صحبت‌های خود از انتخابات کنار کشیده است؟
ریسک تصمیم‌گیران اصولگرایان
تصمیم‌‌گیران اصولگراها نهایتا به این نتیجه رسیدند که با حضور قالیباف نمی‌توانند روحانی را در دور دوم شکست دهند چراکه افزایش شیب حمایت‌ها از حسن روحانی و اعلام حمایت تمام‌عیار طبقه متوسط و فرهنگی جامعه که متشکل از هنرمندان و ورزشکاران است موجب شده روحانی به بهترین شرایط در چند هفته اخیر خود برسد‌. حضور جمعیت زیاد در سفرهای انتخاباتی‌اش نیز گواه این موضوع است و این محبوبیت منجر به نگرانی اصولگرایان شد از این رو بزرگان، مذاکرات را با قالیباف آغاز کردند تا بتوانند انتخابات را به دور دوم بکشانند و امیدشان به شکست روحانی کمی بیشتر شود اما اصولگرایان از این نکته غافلند که آرای قالیباف صرفا آرای خاکستری است که در صورت کناره‌گیری او بیشتر به سبد روحانی ریخته خواهد شد تا رییسی‌‌. از طرفی بسیاری از جریان‌های اصولگرایی حاضر نشدند از قالیباف در انتخابات ریاست‌جمهوری حمایت کنند و او را از همان ابتدا گزینه اصلح در مقابل اصلح‌تر خطاب می‌کردند. از این سو حامیان اصولگرای قالیباف به ابراهیم رییسی رای می‌دهند اما طبقه متوسطی که می‌خواستند به او رای دهند ممکن است رای خود را به سبد روحانی بیندازند‌‌ و از این جهت نتیجه انتخابات می‌تواند همان دوره اول مشخص و روحانی پیروز میدان انتخابات شود‌‌. از سوی دیگر به نظر می‌رسید قالیباف از همان ابتدا قصد حضور نهایی برای انتخابات ریاست‌جمهوری نداشته همان‌گونه که در بیانیه قبل از ثبت نام هم گفت که هیچ قصدی برای گرفتن صندلی ریاست‌جمهوری نداشته و ندارد و اگر ذره‌ای بر حرفش پایبند می‌ماند، همین انتظار می‌رفت که شد‌‌.


رییسی آمده بود که بماند
رییسی در مقایسه با سه نامزد اصولگرا، فعال‌تر از دو نفر دیگر ظاهر شد، شاید به‌خاطر اینکه سابقه اجرایی کمتری نسبت به دو نامزد دیگر دارد و نیاز است بیشتر دیده شود؛ برای همین هم تعداد و حجم سخنرانی‌هایش، سفرهایش و حضورش در فضای مجازی و شبکه‌های اینترنتی بیش از قالیباف و میرسلیم بوده است‌. از طرفی از زمان حضورش فکر کناره‌گیری به نفع قالیباف را از سر بیرون کرده بود چراکه اگر از عرصه خارج می‌شد برای همیشه از دل سیاست و اذهان عمومی بیرون می‌رفت‌‌. رییسی دیروز که به شیراز سفر کرده بود در جمع مردم این شهر و در واکنش به انصراف قالیباف از اتحاد نیروهای انقلاب اسلامی تقدیر کرد و گفت‌: من هم از آقای قالیباف تشکر می‌کنم، ایشان حرکت انقلابی انجام دادند‌‌. وضعیت کشور را بنده و آقای قالیباف می‌بینیم‌‌. شما می‌گویید از رکود عبور کرده‌ایم اما رکود، رکورد زده است‌.
آسیب قالیباف در مناظره‌ها
ناصر ایمانی، فعال سیاسی اصولگرا در گفت‌گو با روزنامه «جهان صنعت» در واکنش به کناره گیری قالیباف گفت‌:« از ابتدا جمنا گفته بود در صورتی که لازم بدانیم یکی از کاندیداها را کنار خواهیم کشید البته اخیرا هم گفته می‌شد که ممکن است هر دو کاندیدا را در صحنه نگه داریم بنابراین بعید نبود که یکی از این کاندیداها کنار بکشد‌‌. البته از کاندیداها تعهد گرفته بودند که اگر لازم شد یکی از آنها کنار برود‌‌. این روال از قبل هم قابل پیش‌بینی بود‌.»
وی درباره اینکه قالیباف قصد داشت تا انتها بماند اما برخی از فشارها باعث کناره‌گیری او شد، گفت‌: «چرایی کنار کشیدن قالیباف روشن است، نوع مواجهه‌ای که قالیباف با دولتی‌ها و جناح مقابل در مناظره داشت باعث شد که بیشترین حمله متوجه ایشان شود و در نتیجه بیشترین آسیب را هم در این مناظرات قالیباف دید چراکه بیشترین حملات را در مناظرات کرد‌‌. وقتی این آسیب را دید خود جمنا و قالیباف صلاح دیدند که به نفع رییسی در انتخابات کنار بکشد و بحث اینکه فشاری ایشان را مجبور به انصراف کرده باشد، نبود و پیش از آن هم تعهد داده بودند که براساس شرایط از انتخابات کنار بروند‌‌.
ایمانی درباره اینکه آیا رای قالیباف در سبد ابراهیم رییسی سرریز می‌شود، گفت‌: «مسلما مقدار زیادی از آرای قالیباف و رییسی همپوشانی دارد و درصدی از آن هم مشترک نیست‌‌. اگر فرض کنیم آرای این دو نفر 80 درصد مشترک است و 20 درصد مشترک نیست‌، این امکان کمتر وجود داشت که آرای رییسی در تور قالیباف ریخته شود‌‌. اگر رییسی کنار می‌کشید از 20 درصد رای نامشترک ممکن بود حداکثر 10 درصد آن به سبد قالیباف ریخته شود که 10 درصد دیگر یا به روحانی رای می‌دادند که بعید می‌دانم یا اینکه نهایتا رای نمی‌دادند‌‌. اما درباره قالیباف این 20 درصد حداقل 15 درصد از آرای او به نفع رییسی است و پنج درصد ممکن است که رای ندهند‌‌. امکان جذب آرای قالیباف برای رییسی به مراتب بیشتر است‌‌.»
وی در پاسخ به این سوال که جمنا قصد داشت با حضور دو کاندیدای خود انتخابات را به دور دوم بکشد اما با انصراف قالیباف این احتمال از بین رفته، گفت‌: «تحلیل جمنا به اعتقاد من این است که الان هم اگر آرای قالیباف برای رییسی برود قاعدتا این امکان هنوز هم وجود دارد که انتخابات به دور دوم برسد‌‌. ضمن اینکه در شرایط فعلی حالت تفرقی که در افکار عمومی به دلیل وجود دو کاندیدا در اصولگرا وجود داشت و تصور می‌کردند وحدت بین جناح اصولگرایی نیست از بین رفته و اکنون امکان تجمیع آرا برای رییسی بیشتر است‌.» ایمانی با اشاره به انتقاد از تبلیغات ناعادلانه عیله اصولگراها گفت‌: «البته خودم اعتقاد دارم که رییسی هم باید از انتخابات انصراف دهد‌‌. از جبهه نیروهای مردمی انقلاب کسی نباید در صحنه باشد‌‌. شرایط تبلیغات انتخابات شرایط منصفانه و عادلانه نیست‌‌. فقط آقای روحانی در صحنه برای انتخابات باقی بماند و انتخابات تک نفره داشته باشیم‌.»
وی درباره علت این استدلال افزود‌: «جناح دولتی به گونه‌ای رفتار کرده است که انتخابات عادلانه نیست‌‌. در این شرایط اصولگراها نباید در انتخابات باشند، اگر رقابت سالم بود حضور پیدا کنند‌‌. الان رقابت سالم نیست تمام دستگاه‌ها، وزارتخانه‌ها و وزرا همه از یکی از کاندیداها دفاع می‌کنند که این خلاف قانون است‌‌. شرایط درستی برای برگزاری انتخابات رقابتی وجود ندارد‌‌. هنگامی که یکی از کاندیداها مقابل دولت یک صحبتی می‌کند تمام دستگاه‌های دولتی اطلاعیه می‌دهند‌‌. کسی حق ندارد طبق قانون به کاندیداها توهین و افترا بزند‌‌.
دستگاه‌های دولتی صبح و شب این کار را انجام می‌دهند‌‌. این شرایط بسیار ناعادلانه‌ای است‌‌. به نظرم آقای رییسی باید انصراف بدهد و شاید ایشان هم در روزهای آینده این کار را انجام بدهند‌‌.
این روالی که امسال باب شده و برای اولین‌بار است که در مقابل رییس‌جمهور مستقر هیچ کاندیدایی نمی‌تواند بایستد برای اینکه دستگاه‌های دولتی به کمک رییس‌جمهور می‌آیند‌‌. مسلم است که دستگاه‌های دولتی زیر نظر او هستند و جرات ندارند که بخواهند خلاف نظر او صحبت کنند‌.»
تمام این مواردی که گفته شد می‌تواند از عوامل کناره‌گیری قالیباف به نفع رییسی باشد و باید دید طبق پیش‌بینی‌ها خیال اصلاح‌طلبان و روحانی به پیروزی در انتخابات همان مرحله اول راحت می‌شود و آیا ریسک بزرگ بزرگان اصولگرا می‌تواند به نفع جریان اصلاح‌طلب باشد؟