روزنامه ابتکار
1399/01/30
چرا با وجود توافق صلح و مبادله زندانیان، خشونت‌ها همچنان ادامه دارد؟ بازگشت هراس از طالبان به افغانستان
محمدرضا ستاریبا وجود نهایی شدن توافقنامه صلح میان آمریکا و گروه طالبان و اینکه گفته می‌شد این توافق از جمله راهکارهای زیربنایی برای کاهش خشونت‌ها و اتمام جنگ داخلی در افغانستان است، معادلات سیاسی و امنیتی این کشور پس از گذشت بیش از یک ماه از امضای این توافقنامه همچنان مبهم و به صورت خشونت‌باری رقم می‌خورد.
در اوج رایزنی‌ها برای برگزاری یک مذاکره بین‌الافغانی میان طالبان و دولت کابل و همزمان با اینکه گروه طالبان همواره اعلام کرده که دولت کابل را به رسمیت نمی‌شناسد، طرح مبادله زندانیان میان دو طرف کورسوی امیدی را در جهت کلید خوردن این گفتوگوها ایجاد کرد. در ابتدای امر قرار شد تا اشرف غنی که اکنون با مشکلات سیاسی پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری و شیوع بیماری کرونا دست به گریبان است پنج هزار زندانی طالبان را آزاد کند تا مقدمات برای گفت و گوهای بین‌الافغانی فراهم شود. هرچند این موضوع در کابل به صورت کامل محقق نشده و تنها بخشی از زندانیان طالبان آزاد شده‌اند، اما روز گذشته سهیل شاهین سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در دوحه قطر خبر از آزادی 20 نیروی نظامی و امنیتی افغانستان داده است. با آزادسازی این تعداد، طالبان اکنون در ازای آزاد کردن 40 اسیر دولتی از هزار نفری که توافق کرده است، 300 شبه‌نظامی خود را از میان 5 هزار زندانی از دولت کابل تحویل گرفته است.
ادامه حملات طالبان
با این حال همزمان با مذاکرات درخصوص آتش‌بس، حملات نیروهای طالبان به مراکز دولتی و غیر نظامیان متوقف نشده است. در همین راستا طی دو روز پنجشنبه و جمعه در دو حمله جداگانه نیروهای طالبان 12 نفر کشته و زخمی شده‌اند. در حمله نخست که صبح پنجشنبه در پایگاه نظامی بگرام اتفاق افتاد 9 کارگر افغانستانی کشته و زخمی شدند که البته ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان گفته که مسئولیت این حمله متوجه نیروهای طالبان نیست و احتمالا گروه داعش مسئول این حمله است. همچنین دیروز نیز در اثر حمله‌ای خمپاره‌ای در ولایت پکتیای افغانستان سه غیر نظامی جان خود را از دست داده‌اند که وزارت دفاع افغانستان اعلام کرده این گلوله خمپاره توسط نیروهای طالبان شلیک شده است.
گروه طالبان در اوج مذاکراتش با آمریکا در دوحه قطر نیز دست از حملات نظامی خود نکشید؛ امری که در شهریور ماه امسال پس از 9 دور مذاکره و در حالی می‌رفت توافق نهایی صلح امضاء شود، بر اثر کشته شدن یک نظامی آمریکایی باعث برهم خوردن گفت و گوها شد. در این رابطه هرچند اسفند ماه امسال سرانجام توافق میان طابان و آمریکا نهایی شد و طبق بند توافقنامه قرار شد تا طالبان دست از خشونت برداشته و با سایر نیروهای افراط‌گرا در افغانستان مبارزه کند، برخی از کارشناسان دلیل ادامه خشونت‌ها توسط این گروه را شاخه شاخه بودن طالبان عنوان می‌کنند. طبق برآوردها هم اکنون بیش از بیست گروه در افغانستان وجود دارند که مدعی نمایندگی طالبان هستند و گفته میشود که دفتر سیاسی این گروه در دوحه نفوذ چندانی بر آنها ندارد. از سوی دیگر طالبان با اصرار فراوان لفظ امارت اسلامی را در توافقنامه صلح با آمریکا گنجانده و نیز همچنان زمزمه‌های قوی‌ای از سوی رهبران این گروه مبنی بر عدم مشروعیت دولت کابل برای مذاکره شنیده میشود.
دورنمای تداوم خشونت‌ها
این در حالی است دولت کابل اکنون علاوه بر مشکلات امنیتی و اقتصادی با گره کور تشکیل دولت نیز روبروست. از یک طرف اشرف غنی به عنوان برنده انتخابات، خود را رئیس دولت جدید می‌داند و از سوی دیگر عبدالله عبدالله با همراهی تعدادی از مقامات فعلی و سابق نتایج انتخابات را قبول نداشته و مراسم تحلیف جداگانه‌ای برای خود برگزار کرده‌اند. در چنین شرایطی گروه طالبان با توجه به نفوذ رو افزون خود در مناطق مختلف افغانستان به ویژه مناطق روستایی، بهترین فرصت را برای به دست‌گیری کامل قدرت کسب کرده است. در واقع طبق تحلیل‌های صورت گرفته، شرایط امروز افغانستان از لحاظ سیاسی بی‌ثبات‌تر از زمان حکومت نجیب در اواسط دهه 1370 است که طالبان توانست با ساقط کردن او، امارات اسلامی خود در افغانستان را پایه‌گذاری کند. در این میان اوج اختلافات میان غنی و عبدالله همزمان با کاستن از مشروعیت دولت، به تقویت طالبان دامن می‌زند؛ به طوریکه ممکن است ادامه این اختلافات منجر به سوق دادن هر کدام از آنها به سمت طالبان برای مهار اوضاع باشد که این امر زنگ خطری جدی در آینده تحولات افغانستان خواهد بود.
از سوی دیگر غنی با حذف کردن پست ریاست اجرایی دولت به طور کامل موضوع شرکت عبدالله در کابینه را متنفی کرده و عبدالله عبدالله نیز با توجه به شرایط فعلی و اینکه اعلام کرده است دیگر هیچ گونه میانجی‌گری را نخواهد پذیرفت درصورت عقب‌نشینی ممکن است به عمر سیاسی خود پایان دهد. به همین دلیل است که ناظران بین‌المللی با نگرانی زیادی تحولات افغانستان را دنبال می‌کنند و معتقدند ادامه شرایط کنونی در کابل علاوه بر اینکه هر روز به دامنه خشونت‌های می‌افزاید، ممکن است شرایط مناسبی را برای به دست گرفتن کامل قدرت توسط طالبان فراهم کند. این موضوع علاوه بر تداوم جنگ داخلی، معادلات ژئوپلتیک منطقه‌ای را برای همسایگان افغانستان مانند ایران، چین، پاکستان، روسیه و ازبکستان تغییر داده و منجر به شکل‌گیری وضعیتی بی‌ثبات در منطقه خواهد شد.
سایر اخبار این روزنامه
با سعدی به استقبال اردیبهشت می‌رویم
خوش است درد که باشد امید درمانش
محمدعلی وکیلی
آیا کرونا روحانی را تغییر داده؟
کارکرد حزب در فاصله میان دو انتخابات و شرایط بحران بررسی شد
احزاب در چرخه انفعال
چرا با وجود توافق صلح و مبادله زندانیان، خشونت‌ها همچنان ادامه دارد؟
بازگشت هراس از طالبان به افغانستان
«ابتکار» حواشی بر سر حبابی بودن شاخص بازار سرمایه را بررسی کرد
بورس زیر سایه ارزندگی
حاشیه‌های ایجادشده درباره آمار و ارقام مبتلایان و قربانیان کرونا در ایران چه تبعاتی برای جامعه دارد؟
از سوی رئیس دفتر فرماندهی معظم کل قوا انجام شد
ابلاغ سلام و محبت مقام معظم رهبری به کارکنان ارتش
دستور رئیس‌جمهوری به وزیر نفت
به سیاست‌های افزایش تولید فرآورده‌های نفتی شتاب دهید
بازی به بازی با نبرد سال شطرنج نابغه ایرانی چطور نفس کارلسن را گرفت
یک حقوقدان:
بعد از کرونا کشورها درون‌گراتر خواهند شد
سردار باقری:
اجازه هیچ خطایی را به ماجراجویان علیه ایران نمی‌دهیم
لاریجانی:
ارتش کارنامه‌ای ستودنی میان ملت ایران دارد
