روزنامه ابتکار

زردنویسی چه پیامدهایی به دنبال دارد؟ خیزش دوباره پاپاراتزی از دامن شبکه‌های اجتماعی

گروه فرهنگ و هنر - عکاس‌های‏شان هرجایی کمین می‌کنند، خبرنگاران‌شان به هر کسی رو می‌اندازند تا خبر جدیدی بگیرند. اگر هم خبری نبود، پای «می‌گویند»ها و «شنیده می‌شود»ها به میان می‌آید و شایعه شکل می‌گیرد. این تصویر آشنای پاپاراتزی‌هاست؛ خبرنگاران رسانه‌های زرد. اگرچه نشریات زرد در ایران هم وجود داشته‌اند، اما فضای مجازی همان‌طور که رسانه‌های جدی را تحت تاثیر قرار داده است، چهره جدیدی از رسانه‌های زرد هم ارائه می‌کند.
پاپاراتزی (Paparazzi) واژه‌ای ایتالیایی است که به عکاسان سمج و فضولی اطلاق می‌شود که به زندگی افراد مطرح مانند ستارگان سینما و سیاست سرک می‌کشند و مخفیانه از زندگی خصوصی آنان عکس و فیلم می‌گیرند. این واژه از سال ١٩۶٠ بر سر زبان‌ها افتاده است. در آن سال فدریکو فلینی، کارگردان مشهور ایتالیایی فیلمی با نام «لادولچه ویتا» (زندگی شیرین) می‌سازد. در این فیلم عکاس سمجی وجود دارد که نامش پاپاراتزی است. از آن موقع به بعد عکاسانی که به صورت مخفیانه از افراد مشهور یا نزدیکان‌شان عکس تهیه می‌کنند و به رسانه‌ها می‌فروشند، پاپاراتزی نام گرفتند. پاپاراتزی‌ها تلاش می‌کنند در عکس یا فیلم‌‌های‏شان بخش‌های مخفی زندگی سلبریتی‌ها را افشا کنند، مثلا بفهمند با چه کسانی بیرون می‌روند، به کجاها می‌روند، در خیابان چه می‌پوشند، چه می‌خورند و... به همین منظور در محل‌های عمومی دنبال آن‌ها می‌روند تا لحظه‌های جالب را با دوربین‌شان شکار کنند. آن‌ها نباید قوانین حریم شخصی را زیر پا بگذارند و نمی‌توانند در محفل‌ها و مکان‌های خصوصی از سلبریتی‌ها عکس و فیلم بگیرند ولی مثلا اگر پنجره خانه یک هنرمند باز باشد و بتوان از خیابان صحنه‌ای را دید حتما از آن عکس می‌گیرند اما باید پای دردسرهایش هم بایستند.
از سوی دیگر در عالم رسانه، هم عنوانی وجود دارد به نام «خبرنگاری زرد». این نوع از خبر هم تقریبا از اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم در آمریکا فعالیتش را شروع کرد. علت استفاده از واژه «زرد» اما به داستان‌های محبوب کودکان و نوجوانان برمی‌گردد که در آن اسم یکی از قهرمانان این داستان‌ها که بسیار هم طرفدار پیدا کرده بود با رنگ زرد نوشته می‌شد. این نوع داستان‌ها روی ورق‌های تک‌برگی با کیفیت پایین، قیمت بسیار ارزان و تیراژ بالا تولید می‌شد. این نشریات ارزش خبری چندانی نداشتند و بیشتر محتوای آنها تفریحی و تفننی بودند. به تدریج و با گذشت زمان واژه روزنامه‌نگاری زرد به روزنامه‌نگاری سطحی و عامه‌پسند هم اطلاق شد. در این روش، خبرنگار با استفاده از روش‌های عوام‌گرایانه تلاش می‌کند تا مخاطبان بیشتری جذب کند. اغلب، این نوع روزنامه‌نگاری را به عنوان روزنامه‌نگاری جنجالی می‌شناسند که متکی بر احساسات مخاطبان است.
حالا پاپاراتزی را با خبرنگاری زرد ادغام کنید تا ببینید چه آش شله‌قلمکاری از آب درمی‌آید! خبرنگاری که به دنبال شایعات زرد می‌رود، مطلبش را با یک عکس یواشکی از سوژه مورد نظر ترکیب می‌کند و حالا ملغمه آماده‌ است برای انتشار و جنجال‌آفرینی، جنجالی که معمولا هم دردی از کسی دوا نمی‌کند که هیچ، دردسرهای زیادی هم برای سوژه گزارش به وجود می‌آورد.


وقتی پای شبکه‌های اجتماعی به میان می‌آید
گرچه این نوع از فعالیت‌هایی که نمی‌دانیم می‌توانیم اسمش را فعالیت خبری بگذاریم یا نه، در همه دنیا طرفداران خودش را دارد اما در ایران هم ردپایی از آن مشاهده می‌شود. اگر نگاهی گذرا بر مجله‌های چیده شده روی پیشخوان دکه‌های روزنامه‌فروشی بیندازید، حتما حداقل یکی دو تا از آن‌ها را می‌بینید اما به هر حال تعداد نشریات چاپی در این بخش در ایران چندان زیاد نیست و شاید دلیل این باشد که رسانه‌ها چندان راغب به هزینه در این بخش نیستند و دردسرهای قانونی زیادی هم برایشان پیش خواهد آمد. اما با روی کار آمدن تکنولوژی، خبرهای زرد و محتواهای صوتی و تصویری از زندگی خصوصی افراد مطرح بسیار بی‌دردسرتر از گذشته تولید می‌شود. حالا با دوربین‌های دیجیتال کوچک یا دوربین‌های موبایل به راحتی می‌توان هر چیزی را ضبط و با استفاده از شبکه‌های اجتماعی آن را منتشر کرد و برای خود مخاطب جمع کرد. به عبارت دیگر هرجا فرهنگ «تکنولوژی مزاحمت» حاکم باشد، پاپاراتزی‌ها هم هستند. موضوعات هم بیشتر پیرامون ازدواج دوم فلان بازیگر، طلاق فلان شخصیت مشهور از همسرش، درسی که فلان بازیگر به ما آموخت، رازهای زیبایی فلان مدل، مدل لباس و کفش فلان بازیگر مطرح سینما، حاشیه‌های کنسرت فلان خواننده، افشای جنجالی فلان بازیگر و... هستند. خبرهایی که چند روز بحث داغ شبکه‌های مجازی است ولی بلافاصله بعد از گذشت چند روز تبش فروکش کرده و جای خود را به خبر جنجالی دیگری می‌دهد.
دردسرهای زردخوانی
اما بیشتر چه‌کسانی به این نوع خبر علاقه ‌نشان می‌دهند؟ زردخوانان از منظر روان‌شناختی اجتماعی عمدتاً گروهای سنی، جنسی، صنفی، قومی، تحصیلی متفاواتی را تشکیل می‌دهند که زمینه تهییج و تحریک بیشتری دارند.
شاید به نظر برسد که زردنویسی یا پاپاراتزی تنها برای منتشرکننده آن دردسرهایی داشته باشد اما بد نیست بدانیم اگر ما هم بیشتر وقت‌مان را صرف دنبال کردن این اخبار ‌کنیم در درازمدت در معرض آسیب‌های جدی‌ای خواهیم بود. دنبال کردن این اخبار باعث می‌شود سطح آگاهی اجتماعی و آموزش مناسب در معرض خطر قرار بگیرند و از آنجا که بیشتر افراد کم سن و سال یا جوانان مخاطبان اینگونه محتواها هستند، ممکن است اختلال یا افت شدید در نبوغ، نوآوری، ابتکار، تفکر عمیق و همچنین استیصال در نقش‌ها و تحلیل‌های اجتماعی را برای آنان به ارمغان بیاورد.
زردنویسی و زرد‌خوانی پیامد هولناک فرهنگی و اجتماعی را برای جامعه به همراه دارد که اگر به این منوال پیش برویم در آینده‌ای نه‌چندان دور، انتظار غلبه قضاوت و داوری زرد را به‌طور گسترده و همه‌گیر در سطح جامعه خواهیم داشت. بخشی از پیامدهای گسترش زردخوانی در جامعه واژه‌سازی عامیانه، لمپنیسم زبانی، بی‌هویتی فردی، گروهی و اجتماعی، انفعال اجتماعی، بی‌اعتمادی، ترویج تفکر سطحی‌نگر، آمادگی پذیرش تحریکات و تنش‌های اجتماعی است.
گفته می‌شود ذهن‌های کوچک به افراد می‌پردازد، ذهن‌های میان‌رده به اتفاقات و ذهن‌های بزرگ به ایده‌ها. بر این اساس اگر ما به عنوان مخاطبان زردنویسان و پاپاراتزی‌ها که رویمان برای انتشار اخبارشان حساب می‌کنند، به افراد مشهور و اخبار شخصی و بی‌اهمیت زندگی‌شان اهمیت بدهیم، خود را از داشتن خلاقیت و ایده‌پردازی محروم می‌کنیم و زمان‌مان را به چیزی اختصاص می‌دهیم که گذرا و فاقد ارزش واقعی است و در نهایت با چنین کاری این جامعه است در مسیر انحطاط اخلاقی و عقب‌ماندگی فرهنگی قرار می‌گیرد.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
اسراييل‌ضربه راهبردي خورده است (اعتماد) افتتاح ابرپروژه سد و نیروگاه ایرانی در سریلانکا (جوان) اخبار ویژه (کيهان) عیارسنجی طرح مالیات بر عایدی سرمایه (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
ژوبین صفاری دولت کاری نکند! ضوابط موقت چک‌های برگشتی ابلاغ شد ارفاق کرونایی به صاحبان مشاغل برخی از رهبران بین‌المللی چگونه به مبارزه با شیوع کووید19 پرداخته‌اند؟ آزمون دشوار کرونا برای سیاستمداران علت خودکشی دختر ۱۲ ساله ایلامی از زبان مدیرکل بهزیستی استان «ابتکار» از تاثیر افزایش دستمزدها بر شاخص‌های اقتصادی گزارش می‌دهد دور باطل حقوق و تورم «ابتکار» از خطرات پیش روی افراد مهجور بر اثر شیوع کووید19 گزارش می‌دهد آسایشگاه‌ها در محاصره کرونا رئیس‌جمهوری در جلسه ستاد مدیریت و مقابله با کرونا: هر از چندگاهی بدهی جدیدی از دوران قالیباف کشف می‌شود بی‌مقدار: باید در افزایش حقوق کارگران تجدیدنظر شود جهانگیری در جلسه معارفه وزیر جهاد کشاورزی: سیاه‌نمایی‌ها مانع اطلاع مردم از دستاوردهای دولت شده است نگاهی جامعه‌شناسانه به مهمان ناخوانده زردنویسی چه پیامدهایی به دنبال دارد؟ خیزش دوباره پاپاراتزی از دامن شبکه‌های اجتماعی