روزنامه ابتکار
1399/01/20
گرافیتی‌های دیواری از حال روزهای مبارزه با ویروس همه‌گیر می‌گویند نبرد اسپری رنگ با «کرونا»
گروه فرهنگ و هنر – چند اسپری رنگ و یک ذهن خلاق کافی است تا یک اثر هنری روی دیواری شکل بگیرد، اثری که گاهی کارکردی بیش از یک نقاشی صرف دارد. گرافیتی سال‌ها است که دیوار خیابان‌های بسیاری از شهرهای دنیا را تزئین کرده و شاید امروز بخش جدانشدنی از فضای زندگی مدرن و شهری باشد. گاهی این نقاشی‌ها تنها ردپایی از ذهن خالق‌شان است و گاهی درپی رساندن مفهومی عمیق. حالا که دنیا گرفتار ویروسی به نام «کرونا» شده، گرافیتی‌کارها جلوتر از تمام هنرمندان تاثیر آن را بر جهان روی دیوارهای دنیا نقش کرده‌اند.شاید هنر یکی از معدود زبان‌های مشترک بین تمام انسان‌ها با هر فرهنگ و جغرافیایی باشد. زبانی که در شادی و غم، در سختی و ناراحتی می‌تواند مانند ریسمانی نامریی افراد را به یکدیگر متصل کند. اما در میان شاخه‌های گوناگون هنر، برخی توانایی بیشتری در ایجاد ارتباط موثر دارند. در شرایطی که امروز تمام دنیا درگیر معضلی به نام «کرونا» هستند، گرافیتی‌های نقش بسته روی دیوارها تلاش کرده‌اند اولین واکنش هنر به این بیماری همه‌گیر باشند.
گرافیتی که از واژه ایتالیایی گرافیو به معنی «خط‌خطی» یا «خراش» می‌آید، تاریخچه‌ای طولانی دارد. این هنر در نیمه دوم قرن بیستم در آمریکا ظهور و به سرعت در شهرهای دیگر اروپا هم گسترش پیدا کرد. دیوار ساختمان‌ها، تونل‌های مترو، واگن‌های قطار و حتی علائم خیابانی در خیابان‌ها از اهداف هنرمندان گرافیتی برای آثار خود محسوب می‌شدند. گرافیتی به طرز عجیبی در اواخر قرن بیستم در نیویورک به شهرت رسید. آثار گرافیتی بزرگ با نقاشی‌های استادانه و رنگارنگ، با اسپری روی دیوار ساختمان‌ها و واگن‌های قطار نقش بستند و چشم‌انداز شهری را تحت تاثیر قرار دادند.
مهم‌ترین ویژگی این هنر خیابانی، زودگذر بودن آن است. تمامی آثار گرافیتی غیرمجاز ریسک حذف یا کشیده شدن یک نقاشی دیگر از سوی مقامات محلی یا دیگر هنرمندان روی خود را می‌پذیرند. هیچ‌کس خود را مالک یک دیوار نمی‌داند و آن را نمی‌خرد. بینندگان شاهد یکی از آن دسته از آثار هنری هستند که دوام چندانی ندارد. این موقتی بودن موجب خلق یک بی‌واسطگی و انرژی پیرامون اثر میشود.
هنر خیابانی اغلب می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای ترویج تفکرات شخصی یک هنرمند پیرامون معضلات اجتماعی معاصر دیده شود، چون امروزه نماهای شهری همان نقشی را ایفا می‌کنند که تریبون‌های سخنرانی قدیمی بر عهده داشتند. دیوارهای شهر مکانی برای ترویج عقاید یک هنرمند درمورد مسائل مختلف، از سیاست و محیط زیست گرفته تا مصرف‌گرایی و زوال هستند.
بسیاری از هنرمندان خیابانی از ساختمان‌ها، پل‌ها، تیرهای چراغ‌برق، معابر زیرزمینی، تونل‌ها، پیاده‌روها، دیوارها و نیمکت‌ها به‌عنوان بوم نقاشی استفاده می‌کنند. آن‌ها با این کار مطمئن می‌شوند که پیام‌های شخصی‌شان از سوی سیل گسترده‌ای از مردم، بدون هیچ مانعی، دیده میشود و صرفاً مورد توجه جامعه هنری قرار نمی‌گیرد.
همان‌طور که اشاره شد، هنر گرافیتی می‌تواند تفکرات یک هنرمند درباره معضلات جهان را به تصویر بکشد. حالا هم که تمام جهان درگیر ویروس کرونا شده و تمام جنبه‌های زندگی انسان‌ها تحت تاثیر این بیماری قرار گرفته، گرافیتی‌کارها، این معضل را از زاویه نگاه خودشان روی دیوارهای شهرها به نمایش گذاشته‌اند و این یکی از معدود موضوعاتی است که به طور همزمان در بسیاری از شهرها مانند یک مجموعه هماهنگ روی دیوارها نقش بسته‌اند و به مثابه یک رسانه تصویری عمل می‌کنند.
در ادامه به بعضی از این نقاشی‌ها اشاره می‌کنیم: در یک نقاشی دیواری، هنرمند ایتالیایی سالواتوره که نقاشی مونالیزا اثر لئوناردو داوینچی را با ماسک محافظ و تلفن همراه با عنوان موبایل ویروس جهانی، یکی از این آثار است. کنگره جهانی موبایل به دلیل هراس ناشی از شیوع ویروس کرونا لغو شد.
اثر دیگری هم به گروه هنرمندان گرافیتی به نام RBS CREW تعلق دارد. در این اثر در داکار پایتخت سنگال عبارت همه علیه کووید ۱۹ با حروف بزرگ زرد و سیاه روی دیوار نوشته شده و همچنین متن‌هایی با مضمون تشکر از جامعه پزشکان و پرستاران بر آن دیده میشود.
در اثر دیگری یک هنرمند فلسطینی جمله ما از انسان‌ها در برابر این بیماری واگیردار محافظت می‌کنیم و زمین را حفظ می‌کنیم را روی دیوار نوشته است.
هنرمندان نقاشی دیواری از گالری HOPE Outdoor نیز نقاشی‌هایی با پیام‌های محافظت در برابر ویروس کرونا در شهر تگزاس کشیده‌اند.
در نقاشی دیواری دیگری، رئیس‌جمهوری برزیل در شهر ریو دو ژانیرو بر دیوار نقش بسته که با ماسک صورت خود را پوشیده است.
دیوارهای شانگهای چین، اولین کشوری که ویروس کرونا در آن مشاهده شد نیز میزبان نقاشی‌های دیواری شدند. نقاشی دیواری در یونان که زنی را با ماسک به تصویر کشیده است.
نقاشی دیواری در شهر برگامو در شمال ایتالیا که پرستاری نشان میدهد که نقشه مزین به پرچم ایتالیا را همچون نوزادی در آغوش گرفته و مراقبت می‌کند.
نقاشی دیواری در برلین که زنی نگران را کشیده است که به ویروس کرونا می‌نگرد. نقاشی دیواری در هند که زنی را با لباس سنتی روی دیوار کشیده است که با ماسک دهان و بینی خود را پوشانده است.
از آنجایی که نقاشی گرافیتی یک هنر خیابانی برآمده از دل جوامع گوناگون است و دقیقا هم در مکانی شکل می‌گیرد که در معرض دید عموم باشد، شاید بتوان از آن به عنوان رسانه‌ای بسیار تاثیرگذار نام برد، رسانه‌ای که گرچه معمولا به دلیل ماهیت آن و تقابل نهادهای رسمی چندان مهلتی برای ارائه پیام خود ندارد اما در همان زمان اندک هم تاثیر خود را بر مخاطب می‌گذارد.
سایر اخبار این روزنامه
گرافیتی‌های دیواری از حال روزهای مبارزه با ویروس همه‌گیر می‌گویند
نبرد اسپری رنگ با «کرونا»
جلال خوش چهره
انتخاب‌های دولت در پس کرونا
دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی جهان هشدار دادند
سوءاستفاده تروریست‌ها از وضعیت فوق‌العاده کرونا
«ابتکار» طرح خروج دولت از بنگاه‌داری شرکت‌های بورسی را بررسی کرد
دولت در خط پایان تصدی‌گری؟
صالحی اعلام کرد
رسیدن ایران به 122 دستاورد جدید هسته‌ای در یک سال گذشته
با وجود تصویب پروتکل‌های جدید مقابله با کرونا، ایمنی بهداشتی در وسایل حمل و نقل عمومی پایین است
با رد طرح سه فوریتی مجلس برای تعطیلی سراسری به دلیل شیوع کرونا نمایندگان از خود رفع مسئولیت کردند
در ارتباط ویدئو کنفرانسی رئیس‌جمهوری با مسئولان 5 استان کشور:
عجله‌ای برای بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها وجود ندارد
معاون اول رئیس‌جمهوری اعلام کرد
پرداخت تسهیلات به خانوارهای یارانه بگیر
امیری:
دولت شبانه‌روز و مستمر موضوع کرونا را پیگیری می‌کند
نوبخت:
دولت در حساس‌ترین مرحله مدیریت منابع خود است
رحمانی فضلی:
روند کرونا در خیلی از استان‌ها کاهشی شده است
