روزنامه ابتکار
1399/01/18
صاحبان آثار سینمایی چه تصمیمی برای اکران فیلم‌هایشان می‌گیرند؟ برندگان و بازندگان تعطیلی سینماها
گروه فرهنگ و هنر: شیوع کووید 19 شاید برای بسیاری از کسب و کارها و فعالان عرصه‌های گوناگون یک تهدید جدی محسوب شود، اما برخی حوزه‌ها هم بودند که اگر به خود جنبیده باشند، از این تهدید فرصتی برای خود ساخته‌اند.شاید برای تعطیلی بسیاری از مراکز فرهنگی و هنری جایگزینی وجود نداشته باشد. مثلا گالری آنلاین چندان اهداف گالری را محقق نمی‌کند، کنسرت آنلاین فضای کنسرت را تداعی نمی‌کند و البته تئاتر دیدن هم به صورت فیلم تئاتر چندان «تئاتر» نیست! درمورد سینما اوضاع کمی فرق می‌کند. هرچند صنعت سینما به طور کلی با تعویق ساخت فیلم‌ها، تعطیلی سالن‌های سینما از سوم اسفندماه 98 و از دست دادن اکران نوروزی ضربه بزرگی خورده است و بسیاری درباره بیکاری کارکنان سینماها و نیز مشاغل کوچک جانبی آن هشدار می‌دهند، اما پخش تلویزیونی و شبکه نمایش خانگی به طور رسمی بخشی از درآمدزایی این عرصه محسوب میشود. با وجود اینکه در ایران با توجه به عدم عضویت در پیمان جهانی کپی‌رایت، همانطور که بسیاری از فیلم‌ها و آثار ویدئویی خارجی، بدون پرداخت حق پخش به نمایش در می‌آیند، بسیاری از آثار ایرانی نیز به شبکه‌های نمایش فارسی زبان ماهواره‌ای می‌رسند یا در سایت‌های دانلود رایگان قرار می‌گیرند. این شرایط هرچند سودی نصیب سینماگران نمی‌کند، اما به کام این شبکه‌ها و سایت‌ها است.
شیوع کرونا و اقدام بسیاری از مردم به در خانه ماندن و خودقرنطینگی، باعث شد که در برای ضرر سنگین سینما، مجموعه ابزارهای تماشای فیلم در خانه مورد توجه قرار گیرند.
نوروز 99؛ پرمخاطب‌ترین سال تلویزیون در یک دهه گذشته
صداوسیما با در اختیار داشتن انحصار این حوزه در ایران، در سال‌های اخیر و به دلایل گوناگون، با افت جدی مخاطب مواجه شده است. در کنار این افت مخاطب، رقبای تازه نفسی همچون شبکه‌های ماهواره‌ای، شبکه‌های نمایش آنلاین و خانگی و البته ابزارهای دانلود محتوای ویدئویی و پادکست‌ها هم به میدان آمده‌اند. با این حال صداوسیما خود را در مناسبتی مثل نوروز از تک و تا نمی‌اندازد. برنامه‌های نوروزی گوناگون همچون سریال‌های پایتخت 6، کامیون و دوپینگ و نیز شوها و مسابقه‌هایی مثل عصر جدید و دورهمی از جمله تلاش‌های صداوسیما برای جذب مخاطب در نوروز بوده‌اند. در عین حال صداوسیما اغلب در این روزها برای جذب مخاطب بیشتر، به نمایش فیلم‌های به روزتر سینمای ایران و جهان هم روی می‌آورد. با این حال و در شرایطی که برنامه‌های نوروزی تلویزیون از نظر روال، تفاوت معناداری با سال‌های گذشته نداشته است، این شیوع کرونا بود که باعث شد تلویزیون رکورد 10 ساله مخاطب نوروزی خود را بشکند. هرچند آمارهای ارائه شده از سوی صداوسیما اغلب چندان قابل استناد نیستند، اما مرتضی میرباقری، معاون سیمای رسانه ملی گفته است: نوروز امسال تلویزیون با بیش از نود درصد بیننده، بیشترین مخاطب را طی یک دهه گذشته داشته است. وی با اشاره به نظرسنجی مرکز تحقیقات سازمان در نیمه نوروز درخصوص میزان مخاطبان برنامه‌های نوروزی گفت: ما در نوروز امسال حدود 90.3 درصد بیننده داشتیم که در یک دهه اخیر یک رکورد برای تلویزیون محسوب میشود.
وی با اشاره به برنامه‌های گوناگون صداوسیما در این ایام اعم از برنامه‌های ترکیبی، مسابقه‌ها و مستندهای گوناگون اظهار کرد: ما حدود ۱۳۰ فیلم سینمایی که همه مربوط به دو-سه سال اخیر است در ایام نوروز پخش کردیم، ۲۰ فیلم سینمایی انیمیشن و ۴ سریال داشتیم که در مجموع ۶۰ قسمت سریال پخش شد و ۲۰ مسابقه با پخش ۲۰۰ قسمت، تقدیم هموطنان و بینندگان عزیز شده است.
سود نامعلوم شبکه‌های نمایش آنلاین خانگی
در این میان سود شبکه‌های نمایش خانگی آنلاین در ایام شیوع کرونا و به ویژه تعطیلات نوروزی چندان مشخص نیست. تعدد شرکت‌های پخش کننده در این عرصه و سازوکارهای گوناگون پرداخت اشتراک آن‌ها از جمله تخفیف‌های انجام شده یا پرداخت از طریق اشتراک اینترنت، باعث شده است که جمع زدن میزان سود این حوزه دشوار باشد. با این حال شواهد نشان می‌دهد که شبکه‌هایی مثل آپارات، فیلم نت، تی وی پلاس، آیو، نماوا، روبیکا، آنتن و ... در این روزها مخاطبان بسیاری را به خود جلب کرده‌اند. سایت‌های دانلود ویدئویی که بسیاری از آن‌ها چندی پیش با شکایت برخی از این شبکه‌ها و دستور دستگاه قضایی به سرویس‌دهندگان هاست‌های ایرانی غیرفعال شده بودند نیز با بازیابی شرایط خود به عرصه بازگشته و از این فرصت بهره بردند. در این میان برخی از این سایت‌ها با فروش اشتراک فعالند و برخی نیز رایگانند. در روزهای گذشته، اقدام به سانسور فیلم‌ها و سریال‌های خارجی بدون اطلاع به مخاطب در این عرصه باعث حاشیه‌هایی در فضای مجازی شد و برخی کاربران فهرست‌هایی از نام این سایت‌های که محتوای با سانسور و بدون سانسور را برای دانلود در اختیار مخاطبانشان قرار می‌دهند، منتشر و معرفی شد. از دیگر نکات قابل توجه رسانه‌های تصویری آنلاین، جدول پخش روزانه برنامه‌های گوناگون یکی از این شبکه‌ها برای مخاطبان با بسته‌ای از انیمیشن، فیلم و بازپخش مسابقات ورزشی بود. یکی دیگر از این شبکه‌ها هم که به پخش مسابقات ورزشی اختصاص دارد، در روزهای گذشته با تعطیلی مسابقات به دلیل شیوع کرونا در بیشتر نقاط جهان، به پخش مسابقات لیگ‌های کشورهای کمتر شناخته شده که هنوز مسابقات خود را ادامه می‌دهند پرداخت. به هر ترتیب شرایط نشان می‌دهد که صاحبان این حوزه‌ها، در تهدید به وجود آمده، فرصتی یافته و هر یک به فراخور تبلیغات و ارائه خدمات گوناگون از آن استفاده کرده‌اند. البته نباید فراموش کرد که در خانه نشستن مردم با بالا بردن میزان استفاده از اینترنت خانگی، کیفیت این شبکه را در هفته‌های گذشته تا حد زیادی با افت مواجه کرد که می‌تواند بر استفاده مطلوب مخاطبان از این ابزارها تاثیرگذار بوده باشد.
خسارت ۴۲ میلیاردی سینماها در نوروز ۹۹
در مقابل سود قابل توجه تلویزیون و شبکه‌های نمایش آنلاین و خانگی، سینما با از دست دادن بهترین فرصت اکران سال خود، یعنی اکران نوروزی ضرر سنگینی را متحمل شد. امیرحسین خان احمدی، کارشناس و تحلیلگر کسب و کارهای رسانه‌ای که به‌تازگی در قالب گزارشی به بررسی خسارت‌های اقتصادی وارد شده به سینماها به‌واسطه بحران کرونا پرداخته است، در گفت‌وگو با مهر درباره تهیه اینفوگرافیک ضررهای سینما در تعطیلات نوروزی اظهار کرد: باید بگویم وقتی در کشوری بحرانی پیش می‌آید، اولین جایی که دچار آسیب میشود حوزه سرگرمی است. با شیوع بیماری کرونا هم سینماها به دلیل ایجاد تجمع مخاطبان در آن، یکی از اولین مراکزی بودند که تعطیل شدند، از همین رو برایمان جذاب بود بررسی کنیم و ببینیم آثار و عواقب شیوع این ویروس بر اقتصاد سینمای ایران تا چه اندازه بوده است. وی افزود: به همین ترتیب آمار فروش سال گذشته و سال‌های پیش را بررسی کردیم و نرخ رشد درآمد سینماها را برای کل سال و اکران نورزی محاسبه کردیم. براساس این محاسبه در اکران نوروزی سال ۹۸ مجموع فروش سینماها مبلغ ۳۸ میلیارد تومان بود، ما با احتساب رشد ۱۰ درصدی در نوروز ۹۹ نسبت به سال ۹۸، پیش‌بینی کردیم که فروش سینماها در اکران نوروزی سال ۹۹ می‌توانست در حدود چهل و دو میلیارد تومان باشد که به‌واسطه بحران کرونا ما آن از دست دادیم و این ضرر متوجه کل سینمای ایران شد چون از این فروش تنها ۴۵ درصد سهم سینمادار است و سهم تهیه‌کننده و شرکت‌های پخش هم در این میان از دست رفته است.
خان‌احمدی توضیح داد: محاسبه دیگری که برای این اینفوگرافیک انجام دادیم مبنی بر این بود که هر یک ماهی که تعطیلی سینماها تمدید شود چه اتفاقی خواهد افتاد. در این محاسبه، رقم فروش اکران نورزی امسال و ماه اسفند سال ۹۸ را که تعطیل بود، حذف کردیم و مجموع درآمد کل سینماها از اردیبهشت تا بهمن سال گذشته را محاسبه و تقسیم بر تعداد ماه‌ها کردیم که با احتساب همان رشد ۱۰ درصدی به نسبت سال قبل، عدد به دست آمده ۲۵ میلیارد تومان بوده است. وی ادامه داد: یعنی در صورت ادامه تعطیلی‌ها در هر ماه ۲۵ میلیارد ضرر خواهیم داشت. ضمن اینکه ظرفیت اکران سینماهای کشور در طول سال گذشته ۷۳ فیلم بوده که در بهترین شرایط این تعداد به صد می‌رسد چراکه عامل محدود کننده این موضوع، زمان است وقتی سینماها ۲ یا ۴ ماه تعطیل باشد عملاً تعداد کمتری فیلم می‌توانیم اکران کنیم و در این صورت تعدادی از فیلم‌ها از چرخه اکران حذف می‌شوند که گویا قرار است برخی از فیلم‌ها بدون اینکه اکران شوند، وارد شبکه نمایش خانگی بشوند. این اتفاق خودش یک آسیب دیگر است یعنی صاحبان این آثار اگر سینماها بازگشایی شوند از اکران نشدن فیلم‌ها آسیب می‌بینند. این کارشناس اقتصاد رسانه، درباره شرایط پس از کرونا اظهار کرد: به نظر می‌رسد سبک زندگی جدید مردم، دارد آنلاین‌تر می‌شوند و برای مدتی به راحتی در تجمعات شرکت نمی‌کنند. به خاطر همین فکر می‌کنم بعد از اتمام دوران کرونایی، دوران طلایی سینماها به این زودی‌ها شروع نخواهد شد.
«خروج» حاتمی‌کیا از سینما به شبکه نمایش خانگی
برآیند این شرایط در تصمیم‌گیری ابراهیم حاتمی‌کیا و موسسه رسانه‌ای اوج درباره ورود فیلم «خروج» به عنوان آخرین اثر این کارگردان به شبکه نمایش خانگی پیش از اکران سینمایی نمایان میشود. گفته میشود این تصمیم با موافقت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مراجع قانونی نمایش در کشور روبهرو شده و این فیلم که بیستمین اثر حاتمی‌کیا محسوب شده و اخیرا در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر به نمایش در آمد، از اوایل هفته آینده در فیلیمو و نماوا در دسترس مخاطبان قرار می‌گیرد. این برای اولین بار است که یک فیلم سینمایی ابتدا پخش آنلاین مجازی و سپس اکران در سینماها را خواهد داشت. محمد ذوقی، مشاور رسانه‌ای فیلم سینمایی «خروج» و مدیر سابق روابط عمومی سازمان رسانه‌ای «اوج» درباره نمایش این فیلم در وی‌اودی‌ها به مهر گفته است: در این فرآیند به تبلیغات، فروش و... فکر کرده‌ایم و طراحی‌هایی داریم از همین رو در حال گفت‌وگو با صداوسیما برای پخش تیزرهای این فیلم در تلویزیون هستیم. وی افزوده است: به نظرمان در مدل جدیدی که طراحی کرده‌ایم یعنی با پخش اینترنتی و بعد اکران سینمایی و سپس نمایش تلویزیونی، این فیلم بیشتر دیده میشود. ضمن اینکه به جهت برگشت سرمایه هم اتفاق مبارکی می‌افتد. از همه این‌ها مهمتر مردم فیلم را می‌بینند و به احوال روحی مردم کمک میشود.
باید دید این شرایط اوضاع برای دیگر آثار سینمایی و به طور کلی صنعت سینما چگونه پیش خواهد رفت و چه کسانی برنده و بازنده این برهه خاص خواهند بود.
سایر اخبار این روزنامه
چه انگیزه‌ای پشت تصمیم انتقال یوزهای ایرانی از «پردیسان» به سمنان وجود دارد؟
چشم‌ها نگرانِ «ایران» و «دلبر»
ژوبین صفاری
سرگردانی میان بیماری و اقتصاد
رئیس‌جمهوری: کسب و کارهای کم‌ریسک از ۲۳ فروردین آغاز به کار کنند
یک بام و دو هوای مقابله با کرونا
«ابتکار» فرصت‌های سوخته و پیش روی شیوع کووید۱۹ را در عرصه اقتصادی بررسی کرد
درس‌های کرونا برای اقتصاد
صاحبان آثار سینمایی چه تصمیمی برای اکران فیلم‌هایشان می‌گیرند؟
برندگان و بازندگان تعطیلی سینماها
ابلاغیه سازمان بورس مبنی بر حضور حداقلی کارمندان
بورسی‌ها کرونا نمی‌گیرند؟!
واکنش نبی به نامه تهدیدآمیز AFC: سوءبرداشت است، حل میشود
سومین نامه AFC با چاشنی تهدید
«ابتکار» انتخاب کر استارمر به عنوان رهبر جدید حزب کارگر انگلستان را بررسی می‌کند
علاءالدین بروجردی:
نباید تجربه دنیا در مبارزه با کرونا را نادیده بگیریم
سخنگوی جامعه روحانیت مبارز، خبر داد
جلسات ویژه شمخانی با چهره‌های شاخص اصولگرا و اصلاح‌طلب
در گزارشی عنوان شد
تاکید مرکز پژوهش‌های مجلس بر هدفمندسازی حمایت‌های اجتماعی
ورق انتخابات آمریکا برمی‌گردد؟
کرونا، پاشنه آشیل ترامپ در انتخابات
شریعتمداری:
جوانان برای مبارزه با فقر ناشی از بحران کرونا به ما کمک کنند
