آيت ا... هاشمی «هشدارهای لازم» را به روحانيت داده بود

آقاي محمودي علاقه‌منديم از دلنوشته‌هاي نوروزي آيت‌ا... هاشمي در عيد 94 و 95 شروع کنيم، گويا شما نقش مهمي در اين زمينه داشتيد؟
بله؛ من پيشنهاد‌دهنده و تنظيم‌کننده متن اوليه دلنوشته‌هاي نوروزي به محضر آيت‌ا... هاشمي بودم که خوشبختانه مورد استقبال ايشان و مردم قرار گرفت. البته من زيره به کرمان بردم چون خود آيت‌ا... هاشمي تواناترين قلم انقلاب را داشتند اما شاگردنوازي کردند و پذيرفتند.
تعابير عجيبي دارد آن دلنوشته‌ها درباره حق‌الناس، اعتدال، روحانيت و حتي خود آقاي هاشمي. معمولا در زمان حيات مرسوم نيست کسي درباره خودش بنويسد من باشم يا نباشم! چطور به اين ساختار نوشتاري رسيديد؟
شرايط عجيبي داشت آن دو دلنوشته. يکي در اسفند 93 و بعد از شکست آيت‌ا... هاشمي از آيت‌ا... يزدي در انتخاب رئيس مجلس خبرگان رهبري بود و ديگري در اسفند 94 بعد از پيروزي تاريخي و خيره‌کننده در انتخابات خبرگان رهبري، اما من به تاسي از خود آقاي هاشمي متاثر از اين وقايع نمي‌نوشتم.


کمي باورش سخت است، بالاخره شرايط متفاوت بود، يکي بسيار تلخ و نوميد کننده، يکي بسيار اميدبخش؟
اين به شناخت از آقاي هاشمي برمي‌گردد، از نگاه من چون ايشان براي منافع خودش تلاش نمي‌کرد شکست و پيروزي‌هاي شخصي هم تاثير خيلي محسوسي در سلوک وي نمي‌گذاشت. مثال‌هاي زيادي در اين ارتباط مي‌توان زد که البته ذکرش از اين مجال خارج است. پس دلنوشته‌هاي نوروزي آقاي هاشمي هم بايد رنگ و بوي مسلک هاشمي را پيدا مي‌کرد؛ با عشق به مردم و دلسوزي عارفانه براي اسلام و ايران و نظام.
البته تاثيرش را هم گذاشت و مثل يک وصيت تاريخي به‌جا مانده است. به نظرتان در شرايط امروزي کشور با اين وضعيت سخت پيش آمده براي مردم اگر آيت‌ا... هاشمي زنده بود، باز هم دلنوشته نوروزي منتشر مي‌کردند؟
سخت است جاي آيت‌ا... هاشمي نظر دادن، ولي چون از دلنوشته نوروزي گفتيد و من شخصا در انجام آن نقش داشتم، بايد بگويم با اين شرايط اگر آيت‌ا... هاشمي زنده بود به‌جاي دلنوشته نوروزي، رنج‌نامه مي‌نوشت!
چرا رنج ‌نامه؟
خيلي مسائل پيش آمده که من مطمئنم قلب آيت‌ا... هاشمي را خون مي‌کرد. مسائلي از قبيل تداوم هزينه کردن‌هاي ناصواب از مقام معظم رهبري، شبيخون به اميد مردم و اضافه شدن استرس و رنج کرونا بر دردهاي قبلي، پافشاري‌ها بر لج ملي به‌جاي وحدت ملي، افزايش دوري مردم از روحانيت در سايه ادامه اشتباهات تاريخي برخي روحانيون ذي‌نفوذ، تداوم شکاف‌ها و نمک پاشيدن بر زخم‌ها، اصرار بر شکست روحاني بي‌توجه به عواقب آنها، ادامه دوقطبي شوم ايراني-عربي در منطقه و پيدا نشدن راه علاجي بر آن، ادامه تنزل جايگاه رسانه ملي نزد قاطبه مردم و... . فکر مي‌کنم اينها براي نوشتن يک رنج‌نامه کافي باشد؛ آن‌ هم به کمترين فاصله از سال‌هاي 92 تا اوايل 95 که گاهي مردم جشني هم در خيابان‌ها مي‌گرفتند!
به مسائل مهمي اشاره کرديد، اجازه بدهيد يکي يکي جلو برويم، از رنج بزرگ آيت‌ا... هاشمي درباره هزينه کردن‌ها يا هزينه‌سازي گفتيد. لطفا توضيح بيشتري بدهيد؟
از نگاه من، مقام معظم رهبري يکي از مهم‌ترين خط قرمزهاي آيت‌ا... هاشمي در تمام طول عمرش بود. بخشي از اين موضوع به رابطه منحصربفرد عاطفي في‌مابين و قسمت اعظم آن به جايگاه بي‌بديل مقام معظم رهبري در اداره کشور برمي‌گشت. آيت‌ا... هاشمي بارها و با قوت تمام مي‌گفت بهتر از حضرت آيت‌ا... خامنه‌اي سراغ ندارم و به اين موضوع ايمان داشت. ولي واقعا از هزينه‌سازي‌هاي به نام ايشان رنج مي‌برد و تاکيد داشت بسياري از دوستان ناآگاه هستند که با اقدامات و حرف‌هاي لطماتي مي‌زنند.
مصاديقي را نام مي‌بريد؟
بالاترين مصداق اين موضوع را در حول شخصي مثل احمدي‌نژاد مي‌دانم که درباره‌اش مي‌توان چندين کتاب نوشت و دوستان ناآگاه چنان او را باد کردند که هنوزم نمي‌توانند مقابلش سربلند کنند. هزار افسوس که هزينه تمام نابلدي‌هاي سياسي خود را هم يا به پاي دفاع از ارزش‌ها مي‌نويسند يا مثل امروز بر سر روحاني فرياد مي‌زنند تا کسي سراغ خطاهاي گذشته آنها نرود در حالي که تاريخ با کسي شوخي ندارد و مطمئن باشند که پاسخگويي هم در دنيا هست و هم در آخرت.
در مورد مسائل روز کشور هم مواردي از هزينه‌سازي‌ها براي مقام معظم رهبري سراغ داريد؟
متاسفانه بايد بگويم الي‌ماشاءا... . اينکه مي‌گويم قلب آقاي هاشمي از مسائل خون بود و هست، اغراق نيست عين حقيقت است. مگر مي‌شود در رسانه ملي عليه وزير خارجه سريال سرشار از تهمت ساخت و آن‌وقت آقا در جواب نامه آقاي ظريف بنويسند مطلقا راضي به اهانت به جنابعالي نيستم! اين اگر اسمش هزينه‌سازي نيست پس چيست؟ وقتي آقا مي‌فرمايند مجلس قوي، راي بالايي مي‌خواهد و آنها که بايد راه مشارکت حداکثري را باز کنند، نمي‌کنند، اسمش چيست؟ آيت‌ا... هاشمي از خودش هزينه مي‌داد تا خداي نکرده هزينه‌اي متوجه عمود خيمه انقلاب نشود، آن‌وقت آقا امروز بايد شخصا بيايند مشکل بودجه سال آينده را حل کنند؟ مقام معظم رهبري در همين قضيه بحران کرونا مي‌فرمايند عدم‌توجه به دستورات بهداشتي مسئولان کشوري موجب سيئه مي‌شود آن‌وقت برخي آقايان نسخه‌هاي عجيب مي‌پيچند؟ اينها هزينه‌سازي نيست؟ کسي بايد در آينده، جواب شبهه‌افکني‌هاي تاريخي برخي را درباره نقش و تاثير اين سخنان در شيوع بحران کرونا بدهد؟ اينها تنها بخشي از مسائلي که آيت‌ا... هاشمي را رنج مي‌داد و تلاش فراواني هم کرد تا بتواند چاره‌جويي کند بخشي از اين مشکلات را.
مثلا درباره شيوع يک بيماري فراگير در يک شهر مذهبي، نسخه چاره‌ساز آيت‌ا... هاشمي چه بود؟
در اين مورد خاص و مسائل تخصصي مشابه به نظرم پيشنهاد آيت‌ا... هاشمي فقط شوراي فقهي بود. خيلي جالب است که آيت‌ا...جوادي‌آملي تنها چند هفته قبل از شيوع بيماري کرونا در کشور، طي پيام ويدئويي به مراسم سومين سالگرد ارتحال آيت‌ا... هاشمي، به صورت بي‌سابقه‌اي به موضوع شوراي فقهي پرداختند و تمام‌قد از آن دفاع کردند.
با چه مضموني؟
عين جملات ايشان درباره مقام فقهي آيت‌ا... هاشمي را بايد بخوانيد تا اهميت موضوع کاملا روشن شود. آيت‌ا... جوادي‌‌آملي آن‌ روز در مراسم سالگرد آيت‌ا... هاشمي فرمودند: «نکته ديگري در جامعيت مرحوم آيت‌ا... هاشمي‌رفسنجاني از نظر فقهي و قرآني که محصول تلاش‌هاي خستگي‌ناپذير و خالصانه و محققانه اين دانشمند نام‌آور سياسي است اين است که در سوره مبارکه «آل عمران» قرآن کريم همان‌طوري که نظام ارباب و رعيتي مادي و اقتصادي را کلا محکوم مي‌داند، نظام ارباب و رعيتي فقهي و فرهنگي را هم محکوم مي‌داند. فرمود هيچ پيامبري، هيچ امامي، هيچ اوليايي از اولياي الهي، معارف آسماني را از خدا دريافت نکرد که بعد مجاز باشد برابر قانون منحوس ارباب و رعيتي عمل کند، بگويد حرف مرا بپذيريد، انديشه مرا ارج بنهيد، هيچ پيامبري نمي‌گويد به طرف من گرايش پيدا کنيد که من بشوم معبود شما. اين يک نظام پوسيده و منحوس ارباب و رعيتي فرهنگي است، لذا مرحوم آقاي هاشمي‌رفسنجاني شوراي فقهي را پيشنهاد مي‌داد که مبادا تک راي بودن و يک نظر خاص داشتن بر جامعه حاکم باشد و مردم ناچار باشند از يک رأي پيروي کنند؛ البته شوراي فقهي به نظر واحد مي‌رسد و جامعه از آن نظر واحد پيروي مي‌کند».
يعني تصميمات شوراي فقهي به وحدت رويه شهرهاي مذهبي در مقابله با بيماري کرونا مي‌انجاميد؟
من در اين زمينه صلاحيت اظهارنظر ندارم ولي قطعا با توجه به سخنان آيت‌ا... جوادي‌آملي، اگر شوراي فقهي داشتيم علاوه بر آنکه ماجراي بحران کرونا در قم به اينجا نمي‌رسيد، جلوي هزينه‌سازي‌هاي ناصواب هم نسبت به جايگاه رفيع مقام معظم رهبري گرفته مي‌شد.
يعني همه تقصيرها را بايد در مورد شيوع کرونا متوجه قم و روحانيت دانست؟
به هيچ‌عنوان، ولي آنچه متاسفانه امروز در بخش قابل‌توجهي از افکار عمومي و فضاي مجازي در جريان است القا‌کننده همين موضوع است و اين خطر بسيار بزرگي براي جايگاه روحانيت و احترام قم در آينده است. خلاصه کلام اينکه اين خيلي بد است که امروز به نوعي در افکار عمومي، گناه شيوع کرونا بر گردن قم افتاده و حالا بايد بقيه بيايند، جبران مافات کنند.
به نظرتان مردم چرا همراهي لازم را در زمينه مقابله با کرونا نمي‌کنند؟
اثر وحدت ملي فقط در حوزه مسائل سياسي نيست و در بحران‌هاي مختلف به اشکال مختلف خود را نشان مي‌دهد. متاسفانه از سال 92 و بعد از ردصلاحيت بسيار خطاي آيت‌ا... هاشمي، بدترين دوقطبي ممکن بر پايه لج ملي در کشور شکل گرفت که هنوز هم ادامه دارد. به همين خاطر اگر مثلا مردم ديگر همراهي لازم را با رسانه ملي نمي‌کنند و حرف آن را گوش نمي‌دهند، جاي تعجب ندارد!
چه شد که به اين نقطه رسيديم؟
مقام معظم رهبري سال‌ها قبل با شعار جذب حداکثري راه وحدت ملي را گشودند و آيت‌ا... هاشمي هم تمام تلاش خود را براي ترميم شکاف‌ها و تحقق وحدت ملي کرد ولي متاسفانه ميراث‌داران احمدي‌نژاد نگذاشتند و احتمالا در آينده هم نخواهند گذاشت.
وضعيت آقاي روحاني را در اين فضا چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟ برخي‌ها اصرار بر افشاگري وي از پشت پرده وقايع و نقش دولت سايه دارند؟
آنهايي که از روحاني توقع افشاگري دارند اشتباه مي‌کنند. او مثل هاشمي است؛ آبرو مي‌دهد ولي آبروي نظام را حفظ مي‌کند. روحاني از هاشمي آموخته که چگونه بايد سنگ زيرين آسياب باشد. درباره موقعيت روحاني هم مطمئنم هيچ‌کس به‌اندازه او توانايي و هوشياري مقابله با اهداف آينده تندروها را ندارد وگرنه اينقدر از دست رئيس‌جمهور عصباني نبودند!
با تشکر از وقتي که در اختيار ما گذاشتيد، اگر نکته آخري هست بفرماييد؟
من هم متقابل تشکر مي‌کنم و دو نکته را به‌عنوان حرف آخر عرض مي‌کنم. نکته اول اينکه راهي جز راه آيت‌ا... هاشمي وجود ندارد، که توجه کامل به راي و نظر مردم در اداره کشور است. نکته دوم و آخر هم دعا براي بازگشت سلامت و رونق به زندگي مردم است که بالاترين آرزوي آيت‌ا... هاشمي بود.