نقطه عطف

وقتی حادثه ۱۱ سپتامبر در سال ۲۰۰۱ رخ داد، برخی مدعی شدند که تاریخ جهان وارد نقطه عطفی شد به این معنا که می‌توان گفت که تاریخ جهان تقسیم می‌شود به قبل از حادثه ۱۱ سپتامبر و پس از آن. اگرچه این سخن غلو آمیز است ولی قطعا در سیر تاریخ تحولات جهان، ۱۱ سپتامبر یک نقطه عطف برجسته در سیر تحولات تاریخ تحولات سیاسی و نظامی جهان، قبل و پس از آن می‌باشد.
پس از این سال و با گذشت دو دهه از آن، حوادث رخ داده در سال ۲۰۲۰ می‌رود تا یک نقطه عطف جدیدی را در تاریخ نه فقط تحولات سیاسی- نظامی جهان بلکه ابعاد سیاسی - اجتماعی - فرهنگی - فکری - اقتصادی جهان را رغم بزند. صحبت از تاثیرات بسیار عمیق ویروس کووید ۱۹ یا همان ویروس کرونا است. در ادامه، قدری موضوع را بیشتر تبیین می‌کنیم.
 اصطلاحی که مارشال مک لوهان در توصیف آینده جهان، تحت تأثیر وسایل ارتباط جمعی در دهه ۱۹۶۰ میلادی به کار برد، امروز در ۲۰۲۰ کاملا محقق و ملموس شده است. 
البته ایده مک لوهان، یک بخشی را در کنار تاثیر وسایل ارتباط جمعی کم داشت. با آنکه متفکران و صاحبنظران زیادی در سطح جهان، توسعه گستره دنیای شگرف فضای سایبری را نقطه هدف در تحقق ایجاد نظریه دهکده جهانی می‌دیدند اما پدیده‌ای به نام داشتن حس مشترک در میان ملل جهان،  آن بخش نادیده یا کمتر دیده شده از شروط لازم و کافی در تحقق دهکده جهانی بوده است. ویروس نحس کووید ۱۹ با آنکه سایه خفاش گونه مخوفش، لرزه براندام تمام دولت‌ها و ملت‌های جهان انداخته است اما این اتفاق عجیب را در حال رقم زدن است که انسان‌ها از این تاریخ به بعد، به خود و هم نوع خود با نگاه و نگرشی جدید و متفاوت نظر می‌افکنند؛ حس مشترکی که فقیر و غنی، سیاه و سفید، صاحب منصب و آدم ساده، برگزیده و غیر برگزیده، مسلمان و غیر مسلمان و... نمی‌شناسد. نگاهی که مرگ و حیات خود و دیگران را به گونه ای دیگر تعبیر و تفسیر می‌کند. نگرشی که برای خود و دیگری به دنبال راه علاج، مفرّ و شاید منجی است. اثبات وجود اینگونه تاثیر، در سال‌های بعد، خیلی واضح‌تر در کتاب تاریخ قابل مشاهده است؛ می‌توان دید و آن را درک و وجدان کرد. در این بخش است که به دلیل پدیده جهان شمول کرونا، جهان معاصر وارد نقطه عطف تاریخی اجتماعی- فرهنگی- فکری خود شده است.


سال ۲۰۲۰ در عین حال، نقطه عطفی برای سیر تحولات سیاسی- اقتصادی- نظامی جهان خواهد بود. آنچه از تحولات اقتصادی که در نقطه عطف تعریف می‌شود، کاهش نرخ رشد اقتصاد جهانی است که در هیچ یک از پیش‌بینی‌های حتی ۴ ماه گذشته نیز دیده نمی‌شد. کاهش نرخ رشد به دلیل شیوع یک ویروس. صنعت گردشگری، صنعت نفت، صنعت حمل و نقل، حتی بخش‌هایی از صنایع نظامی از شیوع این ویروس، آسیب‌های جدی می‌بینند و در مقابل، صنایع مربوط به پیشگیری و درمان همچنین پدافندن‌های غیر عامل، به شدت تقویت خواهند شد. در بخش تحولات سیاسی در نقطه عطف، پیش بینی نگارنده در ایجاد تعاملات نوینی است که در روابط بین‌الملل، مسبوق به سابقه نیست. معاهدات و کنوانسیون‌های متعددی ناشی از مقابله با بلای جهان شمول کووید ۱۹ و نظایر نوپدید دیگر، تعریف و منعقد خواهد شد. یک شبکه جهانی برای تبادلات اطلاعات و تجریبات مربوط به حوزه کووید ۱۹ ایجاد خواهد شد. 
نکته:در امریکا، عدم انتخاب مجدد ترامپ برای ریاست جمهوری ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ که رویه‌ای خلاف رویه غالب در منتخبین قبلی ریاست جمهوری در آمریکا است، دور از ذهن نخواهد بود.
جمع‌بندی
اگر ۲۰۲۰ را نقطه عطف در تاریخ تحولات سیاسی- اقتصادی- اجتماعی- فرهنگی - فکری جهانی ببینیم در جمهوری اسلامی ایران نیز، این نقطه عطف با رنگ و بوی خاص خودش در حال وقوع است. در بخش سیاسی که رنگ و بوی آن در شبکه‌های اجتماعی و تعاملات و موضع‌گیری‌های سیاسی کاملا مشهود است. فراموش نکرده ایم که طیف وسیع تحلیل‌ها و موضع‌گیر‌های افراد و نحله‌ها، در واکنش به درج اولین اخبار مربوط به شیوع ویروس کرونا در ایران از تاریخ اول اسفند تاکنون را که در آن، از توطئه از پیش طراحی شده دولت برای کم رنگ شدن حضور مردم در انتخابات مجلس گفته شد! تا بروز نشانه‌های آخر الزمان برای بشارت ظهور منجی عالم بشریت امام مهدی عج. در بخش فرهنگی و اجتماعی و فکری نیز، تصور کنید که در پایان ماه بهمن، خبر شیوع ویروس کرونا در ایران منشر می‌شد و مقامات وزارت بهداشت و دیگر مقامات مسئول در کشور، طی یک دستورالعمل، برگزاری اجتماعات در مساجد، اقامه نماز جمعه، برگزاری مجالس خبرگان و شورای اسلامی همچنین رفتن به سفر را تا اطلاع ثانوی ممنوع اعلام، قرنطینه خانگی در کنار بستن درب‌های بارگاه ملکوتی آقا علی ابن موسی الرضا و حضرت معصومه سلام الله علیهما را در هفته اول اسفند ماه تا اعلام رفع خطر اپیدمی کووید ۱۹ الزامی می‌کردند؛ تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل. این مثال بسیار خوبی است برای درک بهتر از اینکه در کشور نیز، بحمد الله در سطح اجتماع و فرهنگ و خرد اجتماعی، به سمت یک بلوغ بالاتری در این نقطه عطف در حرکتیم. 
در این راستا، با آنکه رئیس جمهور محترم به عنوان شخص دوم مملکت، تحت فشار مدیریت پیچیده و بسیار سخت مقابله با کرونا است و از ایشان و شخص وزیر محترم بهداشت همینجا تشکر و قدردانی می‌شود اما این انتظار نیز از ایشان می‌رود که در این نقطه عطف تاریخی، با تکیه بیشتر بر خرد جمعی توفیقات بیشتری را در این مسیر به دست آورند. به طور مثال، دیگر نباید شاهد موضعگیری‌هایی از این دست باشیم که با آنکه تا همین امروز آمار فوتی‌ها ) و نه کشته‌ها که تعبیر غلطی است که این روزها، برای کرونا در رسانه‌های داخلی و خارجی به کار برده می‌شود (، اعلام کنیم که ایران به نقطه اوج و پیک اپیدمی رسید و در حال عبور از آن هستیم؛ حال آنکه ایام بسیار خطرناک تعطیلات نوروزی را پیش رو داریم. علاوه بر این، حدود سه هفته نیز بدون هرگونه استناد قابل قبول، اعلام شد که از شنبه، کشور به شرایط عادی 
باز می‌گردد!
این قلم همینجا، در بخش اقتصادی نیز این هشدار را می‌دهد که در نقطه عطف تحولات تاریخی در بخش اقتصاد و بازرگانی، اقتصاد ما از شرایط بی حسَی فعلی می‌تواند وارد فاز فلج خفیف اقتصادی- بازرگانی یا بدتر از آن شود. این بخش از یادداشت را به شرط حیات و توفیق در سال آینده دنبال خواهیم کرد اما در اینجا، به این مهم تاکید می‌شود که به دلیل ورود به نقطه عطف تاریخی به شرحی که گذشت، با توجه به ظرفیت به دست آمده فعلی در تبعیت سایر بخشهای کشور در خصوص استماع و عمل به دستورالعملهای صادره از مرکز تخصصی و در اینجا وزارت بهداشت، رئیس جمهور محترم نیز با گرد هم آوردن منتخبین اقتصادی - بازرگانی که شامل رئیس بانک مرکزی، وزیر اقتصاد، رئیس اتاق بازرگانی ایران و ۶ فرد منتخب یا استاد دانشگاه از رشته‌های بانک داری بین‌المللی، مدیریت و مهندسی مالی، مدیریت بازرگانی، حقوق بین‌الملل و اقتصاد، دستورالعمل‌ها و توصیه‌هایی را برای عبور و مقابله با فلج اقتصادی تهیه و با تایید سران محترم قوا، برای اجراء ابلاغ کنند.