بوی بد مرموز این بار راهی شمال ایران شد گیلان، کرونا، مه و بو!

گروه حوادث: بوی نامطبوع در دروان کرونا باز هم خبرساز شده؛ این بار اما نه در تهران بلکه در آستانه‌اشرفیه، لاهیجان و لنگرود. بوی بدی که به گفته شاهدان عینی و گزارش‌های مردمی در فضای مجازی با مه همراه بوده است. گرچه بررسی برای یافتن منشاء این بو ادامه دارد، اما با این حال مسئولان لاهیجان ارتباط این بو با گندزایی شهر به منظور جلوگیری از کرونا را رد کرده‌اند.
این دومین باری است که بوی بدی در شهرهای ایران پس از شیوع کروناویروس جدید استشمام می‌شود. اولین بار انتشار یک بوی بد در اصفهان، شهر را به هم ریخت. بوی‏ای که به دنبالش شایعات بسیاری را به خصوص در فضای مجازی رقم زد. یکی از آنها این بود: «دوستی در آتش‏نشانی بهمون خبر داده داخل خونه بمونید بیرون نیایید آب زیاد بخورید فردا صبح در فضای بیرون نباشید. اگه توجه کنید تو هوا بوی گاز میاد. سم ادورانت پاشیدن برای مهار تکثیر ویروس. خواهش میکنم جدی بگیرید و منتشر کنید تا بقیه هم خبردار بشند. برای بار دوم برای مبارزه با ویروس کرونا، آسمان ایران اسیدپاشی و سمپاشی می‌شود در منزل بمانید، در و پنجره‌ها را ببندید.» درپی انتشار این متن برخی آموزشگاه‌های خصوصی با استناد بر این متن مجعول کلاس‌های خود را تعطیل کردند.
به دنبال انتشار این متن، فرهاد کاوه آهنگران، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان این شایعه را تکذیب کرد و در گفت‌و‌گو با ایرنا گفت: «متنی که اخیرا در فضای مجازی مبنی بر انتشار سم ادورانت جهت مهار تکثیر ویروس منتشر شده و دست به دست می‏شود را به طور کامل تکذیب و رد می‌کنیم.» او افزود: «سوءاستفاده‌های صورت گرفته در این خصوص از طریق مراجع قضایی و پلیس فتا قابلیت پیگیری دارد.»
حالا پس از گذشت 18 روز از انتشار بوی بد در اصفهان، روز گذشته مردم از انتشار بوی بد همراه با مه در آستانه‌اشرفیه، لاهیجان و لنگرود خبر داده‌اند. یکی ازکاربران فضای مجازی در توئیتر خود نوشت: «کل شهرستان لاهیجان و اطرافش بو میاد. تو شهر غیر صنعتی این بو عجیبه. کل مردم بیدارن. کانال‌ها و گروه‌ها درگیرن. ولی مسئولان تا الان جواب ندادن. تاکید میکنم این مه عجیب با بوی گاز شدیدش خیلی عجیبه شاید اگه این به گوش یه متخصص رسید بهمون گفت این بوی چیه. مردم ترسیدن اینجا»


کاربر دیگری از آستارا نوشته است: «میخواستم بگم اینجا چند روزه تو شهر این بوی بد هست که ته گلو رو میسوزونه و هوا مه آلود به نظر میاد.» یکی دیگر از کاربران نوشته است: «تنکابن الان چند روزی هست همینه و همینطور به شدتش هم اضافه میشه.» یکی از کاربران دیگر با انتشار تصویری از جاده چمخاله نوشته است:‌ «اینجا لنگرود. جاده چمخاله ست. این مه نیست چون اگه مه بود زمین خیس میشد‌ درصورتی که زمین خشکه.»
برخی کاربران دیگر در پیش‌بینی دلایل احتمالی این بوی بد باز دوباره پای گاز ادورانت را به میان آوردند. یکی از این کاربران نوشته است: «درباره این بو لاهیجان که مثه اینکه تو لنگرودم بوش میاد زیر پست اینستاگرام پیج‌های شهر یکی از دوستان گفته بود گاز ادورانته جهت کنترل کرونا!»
اما گاز ادورانت چیست؟ گاز طبیعی و ماده‌ای بی‌رنگ و بی بو است که درصورت نشت بسیار خطرآفرین است بنابراین با افزودن مواد شیمیایی خاصی به نام ادورانت آن را بودار می‌کنند تا درصورت نشت به راحتی بتوان آن را تشخیص داد. قبلا این ماده به خاطر تحریم‌ها وارداتی بوده و با توجه به احتمال تشدید تحریم‌ها نیاز به این ماده بیش از بیش در حوزه گاز کشور و بخصوص شرکت ملی گاز ایران احساس می‌شد که بلاخره پژوهشگاه صنعت نفت ایران موفق به تولید این ماده شد. پژوهشگاه صنعت نفت براساس دانش و تجربیات قبلی خود که در زمینه مرکاپتان زدایی داشته است اقدام به ارائه دانش فنی و انجام طراحی پایه یک واحد تولیدی صنعتی به ظرفیت ۸۰۰ تن در سال از این ماده کرده است. همچنین پژوهشگاه صنعت نفت قرار دادی را در این خصوص با شرکت ملی گاز ایران منعقد کرده و پژوهشکده توسعه فناوری‌های پالایش پژوهشگاه مسئولیت این پروژه را به عهده دارد. مواد بودارکننده گاز، معمولا پایه سولفوری دارند و متعلق به یک کلاس شیمیایی خاص به نام ترکیبات اورگانو سولفور، به شرح زیر است؛ ۱ ـ. الکیل مرکاپتان‏ها: شامل تترا بوتیل مرکاپتان و ایزو پروپیل مرکاپتان. ۲ ـ. الکیل سولفیدها: شامل دی متیل سولفید یا اتیل سولفید. ۳ ـ. سیکلیک سولفیدها: شامل تترا هیدروتیوفن.
گفتنی است الکیل سولفیدها خاصیت بودارکنندگی بالایی ندارد و به همین دلیل آن را با مرکاپتان‌ها مخلوط می‌کنند تا از سایر خواص مطلوب آن مانند مقاومت در مقابل یخ‏زدگی و کنترل فشار بخار استفاده شود. گاز طبیعی باید به گونه‌ای بودار شود که اگر نشت پیدا کرد حداقل به میزان ۲۰ درصد حجم پایین انفجار خود برسد و توسط افراد عادی با حد متوسط بویایی قابل تشخیص باشد. به همین دلیل به گازی که در شرایط طبیعی فاقد بو است، مقادیر معینی مواد بودارکننده افزوده می‌شود. ماده بودارکننده گاز طبیعی، کالایی استراتژیکی در صنعت گاز به شمار می‌رود که براساس استانداردهای موجود برای بودار کردن گاز باید در هر متر مکعب، بسته به نوع ماده بودارکننده و دستگاه تزریق ۱۵ تا ۲۵ میلی‌گرم از این ماده تزریق شود.
منابع رسمی اما انتشار بو به دلیل گاز ادورانت برای ضدعفونی شهر را تکذیب کردند. مدیرعامل سازمان آتش‏نشانی و خدمات ایمنی رشت شایعات ایجاد شده در فضای مجازی مبنی بر پخش گاز ادورانت برای ضد عفونی و گندزدایی کردن شهرها را تکذیب کرد.
آرمان پوریاسری سخنگوی شورای شهر لاهیجان اعلام کرد: این بو ارتباطی با ضدعفونی کردن و گندزدایی شهرداری لاهیجان ندارد. وی با بیان اینکه شهرداری لاهیجان اینچنین امکاناتی ندارد که بتواند کل شهرستان لاهیجان را ضدعفونی کند، در پاسخ به این سوال که به نظر شما منبع و منشاء این بو از کجاست گفت: نمی‌دانم، فقط می‌گویم که این حجم از بو در کل شهرستان از توان شهرداری خارج است.
نشت گاز شهری یا خانگی نیز یکی دیگر از دلایلی بود که در فضای مجازی مطرح شد. اما این نیز هم توسط مسئولان رد شد. رئیس اداره گاز لاهیجان نشت گاز شهری در مناطق شهرستان لاهیجان را رد کرد و گفت: بوی منتشر شده در سطح شهرستان، بوی گاز خانگی نیست. گرچه نزدیک به یک روز از زمان انتشار این بوی بد در چند شهر شمالی ایران می‌گذرد اما هنوز منابع رسمی علت انتشار این بو را اعلام نکرده‌اند. شاید سرنوشت این بو نیز به سرنوشت بوی نامطبوع در تهران بدل شود.
سایر اخبار این روزنامه