روزنامه ابتکار
1398/12/22
شیوع کووید 19 باعث شد مسئولان مردم را از به جا آوردن مراسم پنجشنبه آخر سال منع کنند
سایه کرونا بر سیمای قبرستانزهرا داستانی
آخرین روزهای سال تلخ 98، تلخ‌تر خواهد شد. بسیاری از پزشکان و مسئولان مردم را از «زیارت اهل قبور در آخرین پنجشبه سال»، یکی از آیین‌های دینی و سنتی ایرانیان برای وداع، تجدید خاطره و شادباش سال نو به عزیزان از دست رفته به منظور جلوگیری از افزایش خطر ابتلا به بیماری کرونا منع کرده‌اند. هرچند این یک توصیه است و به محدودیت از سوی هیچ نهاد یا سازمانی نینجامیده است.
«کرونا» با انداختن سایه «مرگ» بر سر انسانها در جهان، نگاه آنها را به «زندگی» تغییر داده است. حتی اگر این تغییر دیدگاه، درونی و عمیق نباشد، به صراحت می‌توان گفت که حداقل شیوه زیست برخی از آنها را برای مقابله و کاهش خطر احتمالی تغییر داده است. چهره‌های ماسک‌زده، دستان پوشیده در دستکش و دستانی که از گرفتن دست دیگران و در آغوش کشیدن‌ها امتناع می‌کنند؛ اینها کوچک‌ترین تغییرات ظاهری در سبک زندگی انسانها در دوران سلطه «کورنا» بر جهان است. در کنار این تغییرات اما «کرونا» حتی شیوه مواجه انسانها با مرگ عزیزانشان را نیز تغییر داده، پیکرهایی که بدون حضور بازماندگان، بدون برگزاری مراسم و به جای آوردن آیین‌های مذهبی در خاک آرام می‌گیرند. پیکرهایی که اشکی بر سر مزارشان ریخته نمی‌شود و تنها آهک‌ها هستند که بدرقه راهشان در جهان ابدی خواهند بود.
«سوگواری» واکنش انسانها به مرگ است. مرگ عزیزانی که نبودشان برای ما دردناک است و همراه با خود اندوه، سوگ و فقدانی اجتماعی را برای مجموعه‌ای از انسانها به همراه می‌آورد. انسان در تاریخ زندگانی اجتماعی‌اش و از زمانی که آنقدر قدرت اندیشیدن پیدا کرد که توانست به مرگ نیز به مثابه پدیده‌ای ژرف بیندیشد، به آن معنایی فراتر از فقدان ساده حیات یا پایان ساده زندگی بخشید و به دنبال آن آیین‌ها و مناسک مختلف را با مرگ همراه کرد. مناسک و آیین‌هایی مانند مراحل مختلف آماده‌سازی بدن متوفی برای خاکسپاری و نیز سوگواری و تسلی‌بخشی و غیره. به همین منوال، اشکال گوناگون مناسک و باورهای مرتبط با مرگ درست نظیر همه جنبه‌های مختلف زندگی، در فرهنگ‌های مختلف شکل گرفتند. ناگزیر بودن مرگ جسمانی از یک سو و اعتقاد به بقای روح یا جاودانگی روح از سوی دیگر در فرهنگ‌های مختلف باعث شکل‌گیری صورت‌های متنوعی از آیین‌های مربوط به مرگ شده است. از شیوه‌های گوناگون تکفین گرفته تا تدفین و مراسم سوگواری. کرونا اما تمام این آیین‌هایی را که انسانها در طول سال‌ها برای تسکین خود ساخته‌اند، با چالش مواجه کرده است. پیکرهایی که با شرایط خاص تکفین و طبق پروتکول‌های بهداشتی بدون مراسم به خاک سپرده می‌شوند. کرونا حتی مراسم‌ها و آیین‌های گره خورده به دین و باورهای باستانی را از ما گرفته‌اند؛ «سوگواری برای رفتگان در آخرین روزهای سال».
ناهید خداکرمی، رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران در آخرین اظهاراتش از مردم خواسته است که برای ادای آیین زیارت اهل قبور در آخرین روزهای سال به بهشت زهرا(س) نروند. او گفت: «ملکول‌های ویروس کرونا سنگین است و ممکن است که ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در هوا معلق باشند و روی سنگ قبری که شما می‌خواهید در کنار آن بنشینید و یا دست به آن بزنید تا فاتحه‌ای قرائت کنید، نشسته باشد و شما ببینید که به چه راحتی آلوده به کرونا می‌شوید. او حتی برای گسستن زنجیره این بیماری از مردم خواسته تا از در آغوش گرفتن‌ها و تسلی‌داد‌ن‌ها به خانواده‌های داغ‌دار خودداری کنند و به بهشت زهرا(س) نروند، در خانه بمانند و از دور فاتحه‌ای برای شادی روح رفتگان قرائت کنند؛ البته اگر می‌خواهند دیگران سیاهپوش نشوند.
پیروز حناچی، شهردار تهران نیز با انتشار یک پیام ویدئویی خطاب به شهروندان تهرانی از آنها خواسته تا ضمن عدم مراجعه به بهشت زهرا(س) در پنجشنبه آخر سال، از تجمع در مراسم چهارشنبهسوری نیز پرهیز کنند. او گفت: «این روزها، روزهای متفاوتی را در کنار یکدیگر تجربه می‌کنیم اما باید زنجیره تکثیر بیماری کرونا را قطع کنیم.» وی با بیان اینکه توصیه متخصصان این است که مردم با استقرار در منازل خود می‌توانند کمک کننده باشند، افزوده: «می‌توانیم از روزهای آخر سال ٩٨ که سال پرحادثه‌ای بود، به سلامت عبور کنیم.»
اینها اما تنها یک توصیه برای شهروندان تهرانی است. توصیه‌ای که به محدودیت قانونی و بسته‌شدن درهای بهشت زهرا(س) نینجامیده است. خداکرمی گفت: «ما نه نیروی بازدارنده و نه اختیار ایجاد محدودیت داریم و به نظر می‌رسد تنها ستاد مقابله با کرونا می‌تواند پیشنهادی مبنی بر بستن درهای بهشت زهرا(س) و ایجاد محدودیت تردد را به ما ابلاغ کند. هرچند که به نظر می‌رسد با توجه به افزایش سفر در جاده‌های شمالی که شاهد آن بودیم لازم است که میزان آگاهی مردم افزایش یابد.» او گفت: «سازمان بهشت زهرا(س) در این چند روز مدام از مردم درخواست کرده است که به زیارت اهل قبور نیایند اما از آنجا که زیارت رفتگان یکی از آیین‌های مرسوم ایرانیان است، نگران هستیم که مبادا تعداد افراد مراجعه‌کننده در روزهای پایانی سال به‌ویژه پنجشنبه و جمعه پیش رو افزایش یابد.»
در حالی که نگرانی از افزایش مراجعان به بهشت زهرا(س) در روزهای پایانی سال و افزایش خطر ابتلا به بیماری کرونا امری منطقی است، اما نادیده گرفتن آیین‌های دینی و باستانی که ریشه در تاریخ و فرهنگ ما دارد امری سخت به نظر می‌رسد. آیین‌هایی که سال‌ها است از مادر به دختر و از پدر به پسر به ارث رسیده و حالا کرونا آنها را به یکباره در معرض نابودی قرار داده است. «کرونا» آخرین روزهای سال تلخ 98 را تلخ‌تر خواهد کرد، اگر نگذارد ایرانیان خاطرات خوش گذشته‌شان را در کنار مزار عزیزان از دست رفته مرور کنند و شادی رسیدن بهاری که نیامده تلخ است را با آنها سهیم شوند. بهاری که با آمدنش خانه بسیاری را شاد نخواهد کرد. خانه‌هایی که خبری از سفره هفت‌سین در آن نیست و بساط سفره سیاه عزا پهن است.
کرونا اما شادی را از لبان دخترکان گلفروش هم ربوده است. دخترکان گلفروشی که در مسیر راه بهشت زهرا(س) بساط گل دارند. رزهای قرمز، نرگس و محمدی، گلایر و یاس. گل‌هایی که خریداری می‌شوند برای شاد کردن روح مردگانی که زیر خاک خفته‌اند. هدیه‌ای از سوی بازماندگان برای یادآوری دوباره شادی، طراوت و زیبایی دنیا به آنهایی که خاک سرد وجودشان را گرفته است. هر گل اما هدیه‌ای است به دخترک گلفروش. هدیه‌ای برای اندکی راحت‌تر زیستن او، پسرکان، مادران و پدران گلفروش در جاده بهشت زهرا(س). هدیه‌ای که کرونا آن را هم از این مردمان ربوده است. حالا محدودیت‌ها و توصیه‌ها برای ماندن در خانه، زیارت نکردن مزار اهل قبور و رضایت دادن به خواندن فاتحه‌ای کیلومترها دور از مزار رفتگان، گل‌فروشان را که چشم امیدشان به این روزهای پایان سال بوده، با چالش روبه‌رو می‌کند. چالشی که این روزها تنها مختص به گل‌فروشان نیست. اما کرونا بیش از هر قشر دیگری، طبقه کارگر و دستفروشان و حاشیه‌نشینانی که قوت روزانه‌شان در کسب و کارهای خرد و روزانه خلاصه میشود را با مشکلات اقتصادی روبه‌رو کرده است.
سایر اخبار این روزنامه
رئیس‌جمهوری در جلسه هیئت دولت:
کرونا را بیش از واقعیت، بزرگ نکنیم
محمدرضا ستاری
یک افغانستان با دو رئیس جمهوری!
چرا صدا و سیما همچنان به ضبط برنامه‌های تماشاچی محور اصرار می‌ورزد؟
دورهمی های ریسک دار در صدا و سیما
«ابتکار» از پیش‌بینی‌هادرخصوص چگونگی وضعیت بازار بورس در سال 99 گزارش می‌دهد
۹۸ ، سال استثناییِ بورس
نقش دستمزد در بهای تمام شده کالا و خدمات چقدر است؟
داستان بی‌پایان تعیین دستمزد
چرا تصمیم‌گیری در سیستم مدیریتی ایران ناکارآمد است؟
مصائب دولت کرونازده
شیوع کووید 19 باعث شد مسئولان مردم را از به جا آوردن مراسم پنجشنبه آخر سال منع کنند
«ابتکار» تازه‌ترین تحولات پیرامون برجام را بررسی می‌کند
شرط ایران برای بازگشت کامل به تعهدات هسته‌ای
رئیس سازمان پدافند غیر عامل کشور:
نمی‌توانیم ویروس کرونا را قطعاً سلاح بیولوژیک بدانیم
سردار شریف:
بیش از ۱۰۰ هزار پاسدار و بسیجی در حال مقابله با کرونا هستند
رئیس قوه قضائیه:
ستاد مقابله با کرونا باید با ریاست رئیس‌جمهوری تشکیل جلسه دهد
