روزنامه ابتکار
1398/12/22
چرا تصمیم‌گیری در سیستم مدیریتی ایران ناکارآمد است؟ مصائب دولت کرونازده
الهام برخورداراین روزها کشور ما مانند بسیاری از کشورهای دیگر دنیا درگیر ویروس کرونا شده است اما با این تفاوت که سیستم مدیریتی و نوع تصمیم‌گیری در کشور نسبت به روندی که در دیگر کشورهای برای مقابله و کنترل این ویروس صورت گرفته، کاملا متفاوت است و یک بههمریختگی در آن مشاهده میشود. دولت که در راس مدیریت این بحران قرار دارد حالا همه انتقادها را متوجه خود کرده است و هر روز بر میزان نارضایتی نسبت به عملکرد آن افزوده میشود. درواقع مشکل دولت روحانی، بیش از آنکه به عوامل خارجی نسبتی داشته باشد، به خود این دولت و همچنین عوامل داخلی دولت‌های در سایه‌ای برمی‌گردد که همیشه در محافل مختلف مطرح بوده است. دولتی که از زمان روی کار آمدن با بحران‌هایم مختلفی در سطح داخلی و خارجی مواجه بوده است حالا دیگر به حدی حلقه این بحران‌ها تنگ‌تر شده است که بحث ناکارآمدی دولت حسن روحانی مطرح است. اما آیا واقعا همه این کم و کاستی‌ها به عملکرد دولت برمی‌گردد یا نه عوامل دیگری بر ایجاد بحران برای دولت دخیل بوده‌اند؟ چه اندازه نهادهای دیگر با دولت همراهی داشته‌اند و تصمیمات دولت تدبیر و امید را اجرایی کرده‌اند.
طی هفته‌های اخیر که کشور درگیر ویروس کرونا شده است بارها انتقادهای زیادی در رابطه با نوع تصمیم‌گیری و حتی تصمیم‌سازی نسبت به کنترل و شیوه مدیریت این بحران به دولت حسن روحانی شده است. درواقع انتقادها از زمانی شدت گرفت که حسن روحانی در یکی از سخنرانی‌های خود اعلام کرد که از شنبه هفته آینده کشور به روال عادی برمی‌گردد و کنترل بر این ویروس به خوبی صورت گرفته است. این در حالی بود که وزیر بهداشت به عنوان رئیس ستاد بحران مقابله با کرونا همان هفته و درواقع ماه جاری را روزهای پیک و اوج این ویروس در کشور اعلام کرد. درست در همان زمان تعداد مبتلایان و شهرهای مختلف ایران به این ویروس افزایش یافت و حتی انتقادها به عدم قرنطینه استان‌های درگیر این رویرس نیز شدت گرفت.
برای مثال هنوز مشخص نیست که چه نهادی جلوی قرنطینه قم را گرفت تا از انقال این ویروس به دیگر شهرها جلوگیری شود؟ البته ابهامات فقط مختص به مسئله کرونا در کشور نیست. هنوز سوالات بی‌پاسخ زیادی در کشور وجود دارد و مشخص نیست چه نهادی باید پاسخگو باشد. تنها چیزی که در حال حاضر روشن شده این است که فعلا همه کم‌کاری‌ها به دولت ربط داده میشود و منتقدان آن تلاش دارند تا از این فرصت برای ضربه زدن و انتقاد به دولت استفاده کنند و به جای حل مشکل و مدیریت بحران همچنان شاهد داعواهای سیاسی بین نهادهای تصمیم‌گیر هستیم. درواقع نهادهای تصمیم‌گیر اصل بحران را رها کرده و درگیر پیدا کردن مقصر شده‌اند. چیزی که مشاهده میشود افزایش هر روزه انتقادها به نهادهای مختلف از سوی همدیگر است. در این میان اما نوک پیکان همه حملات به سوی دولت نشانه رفته است.
درواقع ما نه تنها در مدیریت بحران مشکل اساسی داریم و حتی میشود گفت که مدریت بحرانی هم دیده نمی‌شود. بنابراین ناهماهنگی‌های که همیشه در سطح مدیریت و تصمیم‌گیری‌ها وجود داشته است حال در بحران کرونا نمود بیشتری پیدا کرده است. برای مثال ناهماهنگی برخی نهادها که با ستاد ملی مبارزه کرونا در سطح محلی و هم در سطح مذهبی باعث شده که این ستاد بارها بر قطعیت مصوباتش «برای همه» تاکید کند. پیشنهاد ریاست روحانی بر ستاد بخشی از این تلاش است. تا جایی که برخی نمایندگان مجلس روز سه‌شنبه هفته جاری از رهبر انقلاب درخواست کردند که فرماندهی ستاد ملی مبارزه با کرونا در هیئت دولت و با معاون اول باشد که گفته میشود رهبری نظرشان این بوده که رئیس‌جمهوری شخصا فرمانده مبارزه با کرونا باشد.
در همین راستا روز گذشته حسن روحانی در جلسه هیئت دولت خطاب به آنها گفت: اخیراً بعضی از دوستان نامه نوشتند، بعضی از نمایندگان محترم مجلس و دیگران که من خواستند ریاست ستاد را به عهده داشته باشم؛ دوستان بدانند حداقل هفته‌ای یک جلسه ستاد با ریاست و مدیریت خود من تشکیل میشود؛ در هفته‌ای که الان رو به پایان است، از شنبه جلسه گذاشته بودیم و هفته آینده هم جلسه داریم؛ در ایام تعطیلات عید هم باز جلسه خواهیم داشت؛ خود من جلسات را هفته‌ای یکبار می‌گذارم؛ اگر مشکلی داشتم معاون اول می‌گذارد و خود ستاد ملی به ریاست خود آقای دکتر نمکی به طور منظم در هفته هر چند بار لازم باشد جلساتش گذاشته میشود.
در ادامه ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه با بیان اینکه یک جلسه در هفته کافی نیست، گفت: ستاد مبارزه با کرونا در سطح عالی‌ترین مسئولان کشور است، یعنی اینکه این ستاد عالی است و باید علی‌القاعده با ریاست رئیس‌جمهوری تشکیل جلسه دهد و اجرا کردن مصوبات را پیگیری کند.
درخواست‌ها همگی بر مسئولیت دولت در رابطه با کنترل بحران کروناست و لازم‌الاجرا شدن مصوباتی است که در این ستاد گرفته میشود. اما آیا واقعا همه تصمیماتی که دولت می‌گیرد را نهادهای دیگر اجرایی می‌کنند و نیز اینکه میزان اختیارات دولت چگونه است؟ آیا میزان اختیارات دولت به گونه‌ای هست که بتوان تمام این کم‌کاری‌ها و ناکارآمدی‌ها را به آن نسبت داد یا نه وجود دستگاه‌های موازی در کنار آن و همچنین عمل نکردن همه نهادهای به تصمیمات دولت باعث شده است که نتواند به طور کامل برنامه‌های خود را پیش ببرد؟ خود حسن روحانی به این امر چندان معتقد نیست چرا که حالا در سال‌های پایانی عمر دولتش به فکر پیگیری و مطالبه میزان اختیارات رئیس‌جمهوری برای اداره کشور است که از آن به «اختیارات ویژه» نام می‌برد. اختیاراتی که روسای جمهوری پیش از او نیز برای به دست آوردن آن تلاش کردند اما همگی ناکام شدند.
اما مشکل دولت و دیگر نهادها میزان و حوزه اختیارات آنها نیست. متاسفانه نهادهای تصمیم‌گیر در کشور ما با مردم صادق نیستند و آنها شفاف‌سازی نمی‌کنند بر اساس واقعیت‌ها به مردم وعده نمی‌دهند همین عوامل باعث شده است که هر روز فاصله و شکاف بین مردم و خودشان بیشتر و عمیق‌تر شود. وگرنه چرا در این دو سال باقی مانده دولت باید به فکر اختیارات ویژه باشد. درواقع کشور در شرایطی قرار گفته است که هماهنگی و همراهی همه نهادها و تصمیم‌گیرندگان را نیازمند است. ناکارآمدی که در سیستم مدیریتی کشور وجود دارد نتیجه دعواهای دورنی بین نهادهای مختلف است و متاسفانه آنها به جای ارائه راهکار همچنان درگیر انتقاد و حمله به یکدیگر هستند.
سایر اخبار این روزنامه
رئیس‌جمهوری در جلسه هیئت دولت:
کرونا را بیش از واقعیت، بزرگ نکنیم
محمدرضا ستاری
یک افغانستان با دو رئیس جمهوری!
چرا صدا و سیما همچنان به ضبط برنامه‌های تماشاچی محور اصرار می‌ورزد؟
دورهمی های ریسک دار در صدا و سیما
«ابتکار» از پیش‌بینی‌هادرخصوص چگونگی وضعیت بازار بورس در سال 99 گزارش می‌دهد
۹۸ ، سال استثناییِ بورس
نقش دستمزد در بهای تمام شده کالا و خدمات چقدر است؟
داستان بی‌پایان تعیین دستمزد
چرا تصمیم‌گیری در سیستم مدیریتی ایران ناکارآمد است؟
مصائب دولت کرونازده
شیوع کووید 19 باعث شد مسئولان مردم را از به جا آوردن مراسم پنجشنبه آخر سال منع کنند
«ابتکار» تازه‌ترین تحولات پیرامون برجام را بررسی می‌کند
شرط ایران برای بازگشت کامل به تعهدات هسته‌ای
رئیس سازمان پدافند غیر عامل کشور:
نمی‌توانیم ویروس کرونا را قطعاً سلاح بیولوژیک بدانیم
سردار شریف:
بیش از ۱۰۰ هزار پاسدار و بسیجی در حال مقابله با کرونا هستند
رئیس قوه قضائیه:
ستاد مقابله با کرونا باید با ریاست رئیس‌جمهوری تشکیل جلسه دهد
