روزنامه آرمان ملی
1398/12/12
جایگاه ایران در جنگ سوریه و ترکیه
رويدادهاي اخير کشور ترکيه را از چند بعد بايد مورد بررسي قرار داد. رجب طيب اردوغان به دنبال بدست آوردن امتيازي براي مصرف داخلي‌اش است و شايد اين بهترين موقعيت است که بتواند احساسات ناسيوناليستي کشورش را اغوا کند. برخلاف ماه‌هاي گذشته که اختلافاتي بين ترکيه و آمريکا به‌وجود آمد، الان اين اختلافات برطرف شده و احساس مي‌شود به نوعي اردوغان از سوي آمريکايي‌ها تحريک مي‌شود تا هم بتواند پايگاه‌هايي در سوريه به‌دست آورد و هم به نوعي به جلوي روسيه قدرت نمايي کند. مساله بعدي اين که براساس قراردادي که در سوچي بين ايران و ترکيه و روسيه منعقد شد، قرار بود تا يک کانال 325 کيلومتري به عرض 20 کيلومتر در مرز مشترک دو کشور تعيين شود ولي اکنون ترک‌ها از اين مرحله عبور کردند و احتمالا سوريه هم مي‌خواهد اين مرز را بهم بزند. بنابراين اختلافات شديد از اينجا شروع مي‌شود ولي اگر بخواهيم نقش چهار کشوري که به نوعي درگير مساله ادلب هستند يعني ميزان بازيگري ايران، سوريه، روسيه و ترکيه تغيير مي‌کند. نقش ايران رفته رفته در سوريه تغيير مي‌کند. اگرچه بيانيه مرکز مستشاري تا حدودي سخت و سنگين عليه ترکيه صادر شده به‌خاطر اينکه تعدادي از نيروهايش در حمله ترکيه کشته شده‌ا‌ند. بشاراسد هم از اينکه ميزان نفوذ ايران در سوريه کاهش پيدا کند، ظاهرا مخالفتي ندارد. از طرف ديگر دلمان نمي‌خواهد بين سه بازيگر اصلي يعني سوريه، روسيه و ترکيه لطمه‌اي وارد شود ولي اگر قرار باشد که روسيه و سوريه را يکطرف داشته باشيم در مقابل ترکيه طبيعي است که به سمت حمايت از استراتژي‌هاي سوري و روسي خواهيم رفت. از طرف ديگر اردوغان حدود 10 روز پيش با سران انگليس و فرانسه و آلمان يک عکس يادگاري گرفت و يکي از خواست‌هاي اردوغان در اين بود که ويزا بين اتحاديه اروپا و ترکيه لغو شود که بعيد است. از آنجا که قرار بود سالانه بين چهار تا شش ميليارد دلار از اتحاديه اروپا دريافت کند تا اجازه ندهد پناهندگان سوري، ايراني، افغاني و عراقي به خاک اروپا وارد شوند ولي اکنون که اين شرايط به‌وجود آمده انتظار اردوغان اين است که حمايت اتحاديه اروپا را پشت خود داشته باشد ولي با تاخير پرداخت قسط‌هاي اخير شش ميليارد دلار ابزار نهفته‌اي که در اختيار دارد که همان سه و نيم ميليون نفر مهاجري است که در ترکيه زندگي مي‌کنند را آزاد گذااشته تا به سمت يونان بروند و از آنجا به سمت اروپا روانه شوند که با ممانعت يونان روبه رو شده. روسيه به هيچ وجه سوريه را از دست نخواهد داد. گرچه امروز جنگ خيلي بالا گرفته و براساس بيانيه‌اي که دفتر رئيس جمهور ترکيه صادر کرده دو هواپيماي روسي را سرنگون کردند و تعدادي از نيروهاي ايراني و سوري در حمله‌هاي هوايي ترکيه کشته شدند، بنابراين امروز خبري از دخالت روسيه در اين ماجراها نبوده است و ظاهرا اردوغان براي ملاقات با پوتين به مسکو سفر مي‌کند. موضوعي که پيچيده شده و غير از قدرت‌هاي محلي يعني ايران، روسيه، ترکيه و سوريه، آمريکا و اتحاديه اروپا هم به نوعي نگاه حمايتي‌شان به اردوغان است و به همين دليل احتمال اينکه به نقطه‌هاي خطرناکي برسد، هست. حتي اگر اردوغان خويشتنداري نکند ممکن است برخورد بين روسيه و ترکيه هم در اين جنگ اتفاق بيفتد. اما ما با ترکيه روابط تجاري خوبي داريم. تنها کشوري که مي‌تواند بار کاميون خود را وارد خاک ايران کند، ترک‌ها هستند و مي‌توانند از ورودي تا بندرعباس رفت و آمد کنند که امتياز بزرگي است که ما به ترک‌ها داديم. ترکيه در طول جنگ به ما کمک زيادي کرده واکنون هم که در تحريم هستيم، کمک کرده است. از طرف ديگر 40 درصد انرژي ترکيه از روسيه گرفته مي‌شود و با اين کشورهم نمي‌تواند سر اين قضيه گلاويز شود. درواقع ما علاقه‌مند نيستيم که روابطمان با سوريه، روسيه و ترکيه بهم بخورد. بنابراين ايران در يک حالت بينابيني قرار گرفته است چرا که با هر سه طرف يعني روسيه، سوريه و ترکيه روابط نزديکي دارد.
