کرونا فرهنگ را هم درگیر کرد

شیوع جدیدترین ویروس از خانواده ویروس کرونا که نام رسمی کووید ۲۱۰۹ برای آن انتخاب شده و با صدمه زدن به دستگاه تنفسی فوقانی انسان، موجب عفونت شدید تنفسی شده و در بیماران مبتلا به بیماری قلبی و تنفسی منجر به مرگ و میر می‌شود، نگرانی‌هایی را در سطح جهانی و ایران به وجود آورده است. نعمت‌الله فاضلی، استاد دانشگاه از منظر انسان شناسی اجتماعی، در این باره به «ایران» می‌گوید: ارزیابی من از ویروس کرونا، مثبت یا منفی نیست بلکه توجه من به موقعیت پیچیده‌ای است که فاجعه در جوامعی مثل ایران، می‌توانست ایجاد کند. منظور من از موقعیت پیچیده، این است که جوامعی مثل ایران یعنی جوامعی که تغییرات سیستماتیک، سازمان یافته و عقلانی شده، در آن به کندی صورت می‌گیرد، تغییرات عموماً هنگامی تحقق پیدا می‌کنند که فشارهای شدید ساختاری در نتیجه بحران‌ها و شوک‌های جمعی، به‌وجود بیاید. به گفته او، الان همه فرهنگ ما، درگیر مسأله ویروس کرونا شده. نکته دیگر این است که جامعه ایران از نظر نظام بهداشتی و سلامت، با جوامع دیگر فرق می‌کند. به این معنا که در ایران، سیستم یا نظام سلامت ما، «درمان محور» و «پزشک محور» است. در حالی که سیستم سلامت ایالات متحده، چین و کره جنوبی، «بهداشت محور» است. نتیجه این وضعیت این است که در جامعه‌ای مثل ایران، بحرانی مثل «کرونا» دارد ما را به یک تجربه می‌رساند و آن، اینکه ما برای داشتن یک جامعه سالم، نیازمند داشتن نظام سلامتی مبتنی بر پیشگیری و بهداشت هستیم. فاضلی ادامه می‌دهد: در نظام سلامت ایران، تمام علوم طرد شده‌اند به جز پزشکی. وقتی که بحرانی مثل ویروس کرونا به ما هجوم می‌آورد، ما متوجه می‌شویم نظام سلامت «پزشک محور»، چه ضعف‌های بنیادی دارد. من فکر می‌کنم اگر ویروس کرونا و بحران آن ادامه پیدا کند، یکی از پیامدهای آن، این می‌شود که بعد از این بحران، نظام سلامت ایران به سوی این خواهد رفت که تمام دانش‌ها و تخصص‌ها را در نظام سلامت ادغام کند. به اعتقاد این انسان شناس، ویروس کرونا، برای اولین بار به طور آشکار به ما نشان داد که زیست جهان وطنانه برای شهروندان ایرانی می‌تواند بسیار مخاطره‌آمیز باشد. اگر نظام سلامت ما می‌خواهد شهروندان ایرانی را سالِم نگه دارد، باید این موقعیت جهان‌وطنانه را بشناسد. مهم‌ترین کاری که ویروس کرونا انجام می‌دهد این است که مسأله سلامت را از داخل اتاق شوراهای تخصصی و جلسات و پشت درهای بسته نهادها، به حوزه عمومی می‌کشاند. لازمه سلامت در جامعه این است که حوزه عمومی سلامت، پُر رونق باشد.‌ مشروح این مطلب را در سایت ایران آنلاین بخوانید.