روزنامه ایران
1398/12/07
پایان فرعون
ندا آکیش
خبرنگار
حسنی مبارک، فرعون عصر مدرن مصر و دیکتاتور سابق این کشور که در تاریخ به‌عنوان رئیس جمهوری مصر که با قیام مردمش از قدرت خلع شد از او یاد میشود، دیروز سه‌شنبه در سن 91 سالگی درگذشت و آنچه از او و دولت خودکامه او در خاطره مصری‌ها ماند؛ فقر، فساد و سرکوبگری بود؛ همان چیزهایی که نسیم بهار عربی در سال 2011 در مصر را به جنبش درآورد و به‌طوفانی بدل کرد که تاج و تخت ریاست جمهوری پادشاهی‌آسای مبارک را سرنگون کرد. با وجود این، دولت برخاسته از تبار ژنرال‌های مصر، به خاطر درگذشت آخرین فرد از نسل فراعنه مصر سه روز عزای عمومی اعلام کرد.
به‌گزارش نیویورک تایمز، تلویزیون دولتی مصر دیروز سه‌شنبه خبر مرگ حسنی مبارک، رئیس جمهوری مخلوع مصر را تأیید کرد. او که در سال 2011 پس از برکناری از قدرت در جریان انقلاب بهار عربی به اتهام فساد و قتل به زندان افتاد و مدام به دادگاه احضار می‌شد، در 24 مارس 2017 به طرز عجیبی تقریباً از تمام اتهام‌ها تبرئه شد و تنها به یک جرم بسیار کوچک و کم اهمیت مجرم شناخته شد که برای آن هم دادگاه اعلام کرد، نیازی نیست در زندان بماند و آزاد شد. مبارک پس از آزادی از زندان به عمارت مجلل خود در حومه هلیوپلیس منتقل شد و در رفاه کامل زندگی می‌کرد اما به‌خاطر بیماری تقریباً آخرین سال‌های عمرش را در بیمارستان نظامی معادی در جنوب قاهره، پایتخت مصر می‌گذراند. در اکتبر 2019 حسنی مبارک برای نخستین بار پس از آزادی از زندان در یک فیلم ویدئویی در یوتیوب حاضر شد و از خاطرات خود به‌عنوان فرمانده نیروی هوایی مصر در جنگ سال 1973 مصر علیه رژیم صهیونیستی گفت. این ویدئو نخستین حضور او مقابل دوربین پس از برکناری‌اش در جریان بهار عربی 2011 بود. حسنی مبارک در مصر پس از محمد علی پاشا، بنیانگذار مصر مدرن، تنها رئیس جمهوری است که طولانی‌ترین حکمرانی را داشته است. او که در سال 1981 پس از ترور انور سادات، رئیس جمهوری وقت مصر به‌عنوان چهارمین رئیس جمهوری این کشور به‌قدرت رسید، تا سال 2011 حدود سه دهه بود که حکمرانی می‌کرد. نکته جالب این است که هرچند نیویورک تایمز نوشته، مبارک هرگز قصد رئیس جمهور شدن را نداشت و قدرت گرفتن او را می‌توان به‌عنوان یک تصادف تاریخی توصیف کرد؛ اما همواره شائبه هایی در مورد نقش مبارک درمورد ترور انور سادات و نشستن بر جای او وجود داشته است. تا آنجا که بعد از بهار عربی، رقیه سادات، دختر انور سادات، مبارک را متهم به مشارکت در ترور پدرش کرد و حتی اعلام کرد، شکایتی را در این خصوص به دادگاه ارائه خواهد کرد.
پاشنه آشیل مبارک
کاخ قدرت حسنی مبارک زمانی شکننده و تاریخ مصرف گذشته شد که به راهکارهای نظامی قوی برای مقابله با مخالفان خود، پارتی بازی و رفیق بازی و اتحاد با غرب متوسل شد. مبارک که درباره مسائل امنیتی بسیار سختگیر بود، پس از به قدرت رسیدن یک توافق صلح با رژیم صهیونیستی امضا کرد که چندان به مذاق مصری‌ها خوش نیامد. او در حالی این توافق صلح را امضا کرد که پیشتر در جنگ مصر با رژیم صهیونیستی با فرماندهی کردن نیروی هوایی کشورش برای خود شهرتی دست و پا کرده و به‌عنوان قهرمان ملی شناخته شده بود. همچنین تحت حاکمیت سه دهه‌ای مبارک که در پیمان کمپ‌دیوید 1979 نقش مهمی ایفا کرد، روابط مصر و امریکا بسیار خوب بود و قاهره یکی از متحدان کلیدی واشنگتن در منطقه به شمار می‌رفت به طوری که سالانه 1.3 میلیارد دلار کمک از امریکا دریافت می‌کرد. این کمک در سال 2011 و پس از بهار عربی متوقف شد. حسنی مبارک همچنین با بهره‌گیری از قوه قهریه نظامی و تشکیلات اطلاعاتی قوی‌ای که در اختیار داشت، به طور گسترده حامیان اخوان المسلمین را سرکوب می‌کرد. او اخوان‌المسلمین را تهدیدی برای امنیت ملی مصر می‌دانست و این موضع را به‌طور علنی هم اعلام کرده بود. مجموع این مسائل باعث شد، نارضایتی‌های مردمی و عمومی از مبارک افزایش یابد و چندین بار هدف ترور قرار بگیرد هرچند که او از تمام ترورها جان سالم به در برد اما در نهایت نتوانست از قیام مردمی 2011 عبور کند. مردم مصر در سال 2011 خواستار دموکراسی، حاکمیت قانون و پایان فساد شدند. حسنی مبارک بالاخره در 11 فوریه 2011 پس از 18 روز تظاهرات گسترده در قاهره و دیگر شهرها به استعفای تحمیلی تن داد و به این ترتیب مردم مصر قدرت را از دست مردی که شبیه به فرعون عصر مدرن بود، گرفتند. البته در واقع مبارک هرگز رسماً و به‌طور علنی استعفانامه خود را قرائت نکرد. او در 10 فوریه 2011 در حالی که داشت سخنرانی می‌کرد، تلوتلو خورد و نتوانست کلمات را ادا کند و فردای آن روز عمر سلیمان، معاون مبارک بیانیه‌ای را در تلویزیون قرائت کرد که در آن از پایان حکومت مبارک خبر می‌داد. او فکر می‌کرد، غائله با برکناری از قدرت و بازگشت به ویلایش در شرم الشیخ تمام میشود اما معترضان حسنی مبارک را رها نکردند و خواستار تحقیقات قضایی درباره فساد او و خانواده‌اش شدند. معترضان همچنین خواستار محاکمه مبارک به خاطر بیش از 800 نفری شدند که در اعتراضات 18روزه به دست نظامیان تحت امر رئیس جمهوری کشته شده بودند. بنابراین مبارک و پسرانش علا و جمال که زمانی شاهزاده‌های مصر بودند، دستگیر و در زندان بدنام «طُره» زندانی شدند.
سقوط تحقیرآمیز
در آگوست 2011 مردم مصر با حیرت شاهد بودند که حسنی مبارک روی تخت بیمارستان و در قفس به دادگاه آورده شد. این یک سقوط چشمگیر و تحقیرآمیز برای رهبری بود که به‌خاطر طولانی بودن دوره حاکمیتش اکثریت مصری‌ها او را در اوج اقتدار دیده بودند. در ژوئن 2012 حسنی مبارک بار دیگر در قفس و روی تخت بیمارستانی به‌دادگاه آورده شد و به حبس ابد محکوم شد اما دادگاه استیناف این حکم را رد کرد و پس از آن او تا مارس 2017 در زندان بود و هر از گاهی برای محاکمه به همراه پسرانش به دادگاه آورده می‌شد. با این حال مبارک همواره خود را یک وطن‌پرست می‌نامید و تأکید داشت که تاریخ از او به‌عنوان یک وطن پرست فداکار یاد خواهد کرد.
تبرئه عجیب
در مارس 2017 عالی‌ترین دادگاه تجدیدنظر در مصر، حسنی مبارک را از تمام اتهام‌ها از جمله اتهام مسئولیت داشتن در کشتن صدها نفر از معترضان ۲۰۱۱، تبرئه کرد. این دادگاه همچنین درخواست وکلای خانواده‌های قربانیان را برای بازگشایی پرونده مبارک رد کرد و به این ترتیب دیکتاتور سابق مصر پس از 6 سال از زندان آزاد شد و به عمارت مجلل خود در «هلیوپلیس» بازگشت. تبرئه عجیب مبارک و بازگشت او به زندگی مرفه و مجلل در عمارت شخصی‌اش در دولت عبدالفتاح سیسی، رئیس جمهوری نظامی مصر رخ داد در حالی که محمد مرسی، تنها رئیس جمهوری منتخب مصر که در سال 2013 با کودتای سیسی از قدرت برکنار شد، تا پایان عمرش در زندان و در دادگاه‌ها بود و در آخر هم در صحن دادگاه از حال رفت و جان باخت.
ماه گذشته میلادی حسنی مبارک در بیمارستان نظامی قاهره بستری و جراحی شد. پسرش علا روز شنبه گذشته در توئیتر نوشت که حال پدرش خوب نیست و همچنان در بخش مراقبت‌های ویژه بستری است. دو روز پس از این پست توئیتری، مبارک دیروز سه‌شنبه در سن 91 سالگی درگذشت و امارات متحده عربی، نخستین کشور عربی بود که دیروز با صدور بیانیه‌ای به مرگ مبارک واکنش نشان داد. در این بیانیه آمده است: جهان عرب رئیس جمهور حسنی مبارک را از دست داد. حسنی مبارک «صاحب مواضع ملی و تاریخی» بود.
سایر اخبار این روزنامه
اقلیت مجلس آینده نقش ملی خود را ایفا کند
پایان فرعون
کرونای عزیز به داد ما رسید!
کرونا در مسیر کنترل
بارش‌های سیل‌آسا تاکنون بدون خسارت
صرفه‌جویی 80 میلیون لیتری مصرف سوخت
مدیریت بحران با اطلاع رسانی دقیق
چگونه مجلس می‌تواند واقعاً در رأس امور قرار بگیرد؟
موانع اطلاع‌رسانی در بحران‌ها
رسانه‌ها باید تصویر واقعی از ایران به جهان ارائه دهند
سلام ایران
