کاهش هراس اجتماعی با اطلاع‌رسانی دقیق



در پی راه اندازی کمپین مبارزه با کرونا توسط روزنامه ایران برخی از پزشکان و جامعه شناسان معتقدند این کمپین بهترین فرصتی است که مردم اطلاعات دقیق و مستند را از طریق مراجع ذیربط در خصوص پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا دریافت کنند. آنها بر این باورند اگر اطلاعات مستند و دقیق از یک مرجع واحد ارائه شود، اضطراب مردم و هراس اجتماعی را کاهش خواهد داد و جامعه را از استرس‌ها و نگرانی‌های بیهوده دور خواهد کرد و همچنین جلوی اخبار کاذب و جعلی نیز گرفته می‌شود. در ذیل نظرات برخی پزشکان و جامعه شناسان را می‌خوانید:



دولت جلوی شایعه پراکنی ها را بگیرد

دکتر بابک زمانی
رئیس انجمن سکته مغزی ایران
آنطور که شواهد علمی نشان می‌دهد، ما وسط اپیدمی شیوع ویروس کرونا قرار داریم و متأسفانه به دلیل ترس از این بیماری شاهد اضطراب و نگرانی در بین مردم هستیم. اما نگاهی به این مسأله در چین نشان می‌دهد چینی‌ها بعد از شنیدن خبر شیوع ویروس کرونا و میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری، ساخت بیمارستان 8 هزار تختخوابی در مدت یک هفته و قرنطینه شهر ووهان را در دستور کار خود قرار دادند. این اخبار نشان می‌دهد، چین این تصمیمات را برای جلوگیری از انتشار ویروس کرونا گرفته است.مردم ایران هم توقع داشتند چنین تصمیمات مشابهی برای کنترل ویروس گرفته شود در حالیکه این اتفاق نیفتاد برای مثال محل‌های پر رفت وآمد تعطیل نشدند و محدودیت‌ها در این باره کمتر اعمال شد. در واقع نوعی احساس غافلگیری به مردم دست داده است، مردم دنبال اقدامات بیشتری در رابطه با شیوع ویروس کرونا هستند. برای مثال تعطیلی قهوه خانه‌ها خودش عاملی بازدارنده در انتشار این بیماری است. دولت مهم‌ترین نقش را در بحران‌های اجتماعی دارد و چون قدرت و توان اجرایی دارد باید به گونه‌ای عمل کند که مردم احساس کنند مسأله را درک کرده است، صرف اینکه «ویروس کرونا خطری ندارد» و یا «مردم نترسید» کافی نیست. دولت باید در این باره با افرادی که شایعه پراکنی می‌کنند و اطلاعات غلط به مردم می‌دهند برخورد کند، نباید کسی در این اوضاع جرأت کند و به مردم داروی گیاهی درمان کرونا توصیه کند یا حتی افرادی دنبال احتکار ماسک باشند اگر مردم ببینند دولت با این موارد برخورد می‌کند و با تمام اقتدار جلوی شایعه پراکنی‌ها را می‌گیرد آنگاه هراس اجتماعی نیز کم می‌شود. دولت باید ضمن ارائه راه حل‌های مثبت چهره حمایت کننده، تصمیم گیر و مقتدرش را درباره مبتلایان، اعمال روش‌های پیشگیری و کنترل ویروس کرونا نشان دهد چرا که صرف گفتن «مردم نترسید» خودش بیشتر عامل ترس است و مردم را دچار اضطراب می‌کند.

ضرورت تشکیل نظام فرماندهی واحد

سید حسین سراج‌زاده
رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران
اولین مسأله مهم و تعیین کننده در این بحران گسترده‌ای که در سطح ملی پیش آمده، تشکیل یک نظام فرماندهی واحد است. اگر بخواهیم به نتایج مطلوب و رضایت‌بخش برسیم، باید تصمیمات دستگاه‌های اجرایی مختلف با هماهنگی و نظارت یک ستاد واحد انجام شود. چراکه اختلافات و تضاد بین بخشی که وجود دارد، موجب می‌شود تا دستگاه‌ها ناهماهنگ عمل کنند و نکته مهم اینکه باید همه دستگاه‌های مسئول در این حوزه، عملکرد فرماندهی واحد را بپذیرند. بحث من نهادهای حاکمیتی و فرا دولتی است که باید هماهنگ با ستاد فرماندهی جلو بروند. این موضوع فقط مربوط به ویروس کرونا نیست و در همه بحرانها اعم از سیل و زلزله هم قابل دفاع است. ما در این زمینه ضعف جدی داریم و نباید اجازه دهیم چند صدایی، بر یک صدای واحد غلبه پیدا کند. ما در کنار این ستاد، به یک مرکز اطلاع‌رسانی واحد، صادق و آگاه هم نیاز داریم تا اخبار و اقدامات را بسرعت و به دقت منتشر کند. متأسفانه به علت برخی رویدادها که در گذشته اتفاق افتاد، ما با نوعی بی‌اعتمادی و بی‌رغبتی نسبت به فضای رسانه‌ای مواجه شدیم، درحالیکه لازمه مدیریت در شرایط عادی و بحرانی، اعتماد مردم به نهادهای حکومتی، دولتی و نظام رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی است. اگر این مرجع معتبر و قابل استناد وجود داشته باشد، شبکه‌ای مجازی به عنوان مکمل و انتشار دهنده اخبار رسمی فعالیت خواهند کرد. راه اندازی کمپین «مقابله با کرونا» از سوی روزنامه ایران، در این شرایط می‌تواند از نظر آگاهی بخشی، آرام کردن فضای پر اضطراب و کاهش هراس عمومی مؤثر واقع شود و در کنار افراد تصمیم گیر در فضای توأم با عقلانیت، به عنوان ابزار کمک کننده عمل کند. ضمن آنکه با عملکرد درست، اعتماد به نهادهای مسئول را افزایش دهد. نکته دیگر اینکه دستگاه‌های اجرایی مسئول، ضعف‌ها و تعلل‌های زیادی داشته‌اند، اما در شرایط کنونی، توجه به مدیریت واحد بحران از سوی مردم واجب است و باید نقدهای مربوط به گذشته را برای بعد بگذارند. همه نیروها باید بر مهار بحران تمرکز کنند تا این نقدها منجر به ضعف مدیریت نشود.

90 درصد اطلاعات شبکه های اجتماعی درباره کرونا  دروغ است

دکتر ایرج فاضل
رئیس انجمن جامعه جراحان ایران
بعد از آن‌که خبر فوت دو شهروند قمی در اثر ابتلا به ویروس کرونا  از سوی رسانه‌ها منتشر شد به تدریج بازار شایعات در فضای مجازی نیز داغ شد و شبکه‌های اجتماعی هم به دلیل گستردگی شان با ایجاد هراس اجتماعی موجب ترس و نگرانی مردم شدند چرا که هر روز محتواهای مختلفی درباره میزان کشندگی و شیوع این ویروس بدون ذکر منبع یا با منابع فاقد اعتبار و جعلی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود که به ایجاد ناامنی دامن زده است. به اعتقاد بنده باید کمک کنیم روش‌های ابتلا، میزان کشندگی و خطرناک بودن این بیماری از فضای دروغ و هراس افکنی دور شود. مردم باید واقعیت‌ها را درباره این بیماری بدانند. به نظر می‌رسد برخی رسانه‌ها نیز خودشان عامل افزایش نگرانی شده‌اند زیرا نوع اطلاع رسانی، مردم را به وحشت می‌اندازد. ویروس کرونای جدید از خانواده کرونا ویروس‌ها است و آنقدرها هم که تبلیغ منفی می‌کنند ترس ندارد. ما بارها گونه‌هایی از خانواده این ویروس داشتیم و میزان ابتلا و نرخ مرگ و میرشان هم مشخص است. همان‌طور که دانشمندان اعلام کردند نرخ مرگ و میر ویروس کرونای جدید دو درصد است. ایجاد این همه نگرانی و پمپاژ دائمی اخبار منفی کمکی به آرامش مردم نمی‌کند بنابراین بهترین اقدام در این بازه زمانی دادن اطلاعات بهداشتی و روش‌های پیشگیری به مردم است. پیشنهاد می‌کنم با امکاناتی که در اختیار دارید و کمپین راه اندازی کردید، اطلاع‌رسانی کنید. روش‌های پیشگیری را به مردم گوشزد کنید و بگویید ماسک فقط برای افراد ناقل ویروس کارآیی دارد و این همه در بازار دنبال ماسک نباشند. به مردم بگویید 90 درصد محتواهای شبکه‌های اجتماعی درباره ویروس کرونای جدید دروغ است و رسانه‌های حرفه‌ای نباید وسلیه‌ای برای این شبکه‌ها شوند. به نظرم در همین کمپینی که راه انداخته اید روش‌های پیشگیری از ابتلا به ویروس را تبلیغ کنید و گرنه کار اضافی به ترس اجتماعی می‌انجامد.