روزنامه ابتکار
1398/12/06
تکرار تعطیلات مدارس و دانشگاه‌ها در حوادث و بلایای گوناگون چه بر سر آموزش دانش‌آموزان و دانشجویان می‌آورد؟
تعطیلی در زنگ کروناگروه جامعه: از سیل شروع شد و این روزها به کرونا ختم شده است؛ در این مدت هم البته زلزله، آلودگی هوا و برف و سرما هم بیکار ننشستند. به قول یکی از کاربران شبکه‌های اجتماعی «تعطیلی مدارس از بین نمی‌رود، بلکه از بلایی به بلای دیگر منتقل میشود». قطعا حفظ امنیت و سلامت دانش‌آموزان از هر چیزی مهم‌تر است، اما با درس‌های عقب مانده، ساعت‌های محدود تدریس و البته بلاتکلیفی و نامشخص بودن مدت ادامه‌دار بودن این وضعیت، نگرانی‌های فراوانی را هم درباره سرنوشت تحصیلات دانش‌آموزان به وجود آورده است. سوی دیگر ماجرا هم دانشجویانی هستند که دانشگاههایشان با سختگیری بیشتری تعطیل میشود.
در روزهای گذشته اخبار گوناگونی از تعطیلی مدارس به گوش رسیده است. در برخی استان‌های کشور که مواردی از ابتلا به ویروس کرونا در آن‌ها مشاهده شده، مدرسه‌ها موقتا تا بازه‌های گوناگونی تعطیل شده‌اند. این تعطیلی‌ها اغلب تا پایان هفته جاری را در بر می‌گیرد، هر چند پیشنهاد تعطیلی مدارس تا پایان سال و از سرگیری کار آن‌ها پس از پایان تعطیلات نوروزی نیز مطرح شده است. مدارس در حالی تعطیل شده‌اند که موضوع تعطیلی دانشگاه‌ها در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. بسیاری معتقدند که دانشگاه‌ها به دلایل گوناگونی از جمله حضور دانشجویان از استان‌های گوناگون، فضای خوابگاه‌های دانشجویی، فعالیت اجتماعی بیشتر دانشجویان و همچنین نسبت خطر کرونا برای خردسالان و بزرگسالان، از نظر تصمیم برای تعطیلی در اولویت بالاتری قرار دارند. پیام‌های متعددی از دانشجویانی که از وجود کیس‌های مشکوک به کرونا در خوابگاه‌ها و دانشگاه‌های خود خبر داده‌اند در فضای مجازی منتشر شده و به رسانه‌ها هم رسیده است. به ویژه این نگرانی وجود دارد که با توجه به آغاز ترم دوم سال تحصیلی دانشگاه‌ها در یکی دو هفته گذشته، حضور دانشجویانی از شهرهایی با تعدد بیشتر بیماران مبتلا و مشکوک به کرونا، روند گسترش این بیماری سرعت گیرد. با این حال از دست دادن فرصت یک ماهه تدریس برای ترم دوم دانشگاه‌ها که خود اغلب کوتاه‌تر از ترم اول به نظر می‌رسد، زمان زیادی است و می‌تواند اختلال جدی در آموزش دانشجویان ایجاد کند.
درباره مدارس اما تعداد تعطیلی‌ها به نسبت شهرها و استان‌های گوناگون از شمارش خارج شده است. علاوه بر تعدد موارد تعطیلی، ناهمگونی تعطیلی‌ها در مناطق گوناگون، شرایط را برای مسائلی مثل امتحانات نهایی و کنکور سراسری نیز دشوارتر می‌کند. به گفته کارشناسان، تعطیلی‌های برنامهریزینشده در برخی شهرها گاه به نزدیکی یک ماه هم می‌رسد. در شرایطی که تعداد روزهای آموزش در ایران به خودی خود برای رسیدن به استاندارد مصرح در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، 12 هزار و 900 ساعت شامل 925 ساعت دوره ابتدایی، 1110 ساعت در دوره متوسطه اول و 1320 ساعت در دوره متوسطه دوم، به 185 روز آموزش نیاز دارد، در حال حاضر تعداد روزهای آموزش در ایران 155 روز است. در واقع در حالی که 30 روز کسری آموزش در ایران وجود دارد، کاسته شدن مقادیر متفاوتی از یک روز تا یک ماه در سال به دلیل تعطیلی‌های غیر برنامهریزیشده، کار آموزش را سخت‌تر می‌کند که این بهویژه در مقاطع بالاتر تحصیلی که ساعت آموزش بیشتری نیاز دارند بیشتر به چشم می‌آید. این در حالی است که خود عدد 155 روز هم بدون در نظر گرفتن شرایطی مثل بین‌التعطیلین‌ها یا تعطیلات نزدیکی ایام عید نوروز خوشبینانه محاسبه شده است. با توجه به این شرایط، در حالی که آموزش و پرورش برای جبران تعطیلی‌ها با چالش جدی مواجه است، تعطیلی‌های جدید و طولانی نیز از راه رسیده‌اند.
مسعود کبیری، عضو پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش چندی پیش در گفت‌وگو با تسنیم دراینباره گفته بود: «چند سال است این موضوع را مطرح می‌کنیم که آموزش‌وپرورش به‌طور مشخص بگوید؛ بر اساس برنامه درس ملی باید مدارس چند روز دایر باشند؟ و به هر میزان که تعطیلات غیرپیش‌بینی‌شده رخ می‌دهد، چند روز مدارس دایر هستند؟ مدارس باید 185 روز دایر باشند و حتی اگر تعطیلات پیش‌بینی نشده هم نداشته باشیم باز هم مدارس 30 روز کمتر دایر هستند، معتقدم همه باید تاکید داشته باشیم که در برابر کم‌فروشی آموزشی مسئول هستیم. در کشوری مانند ترکیه وضعیت این‌گونه است که مدارس باید 185 روز دایر باشند و اگر این زمان اتفاق نیفتاد آنقدر بازمیمانند تا 185 روز فعالیت محقق شود. چند سال است به آموزش و پرورش می‌گوییم باید این فرهنگ در کشور ما جا بیفتد و مدارس 185 روز دایر باشند؛ اگر به‌دلایلی تعطیلاتی اتفاق افتاد در برنامه آخر سال تحصیلی زمان‌های از دست رفته لحاظ شود تا دانش‌آموزان به میزان لازم آموزش را دریافت کنند». وی که پیش از مطرح شدن ماجرای شیوع ویروس کرونا در ایران هم از بابت تعطیلات متعدد مدارس ابراز نگرانی کرده بود، همچنین تصریح کرد: «از سوی دیگر اگر آموزش و پرورش برگزاری ساعات آموزش جبرانی را با تاخیر به معلمان و خانواده‌ها اعلام کند، نوش‌دارو بعد از مرگ سهراب است؛ چرا که معلم به دلیل انباشت مطالب کتاب‌های درسی همچنان آموزش را بی‌کیفیت جلو می‌برد و دغدغه او فقط تمام کردن کتاب درسی است. هم‌اکنون آموزش و پرورش باید اعلام کند که به ازای هر تعداد روزی که مدارس تعطیل شدند، برنامه جبرانی خواهد داشت تا معلمان با اطمینان خاطر اقدام به تدریس کتاب‌های درسی کنند».
در این میان تنها چالش تعطیلی مدارس، کسری ساعات آموزش نیست. در شرایطی که بسیاری از والدین، برنامه‌های کار و زندگی خود را با ساعات کلاس‌های فرزندانشان تنظیم می‌کنند، اختلال در این زمینه، باعث مشکلات فراوانی برای آن‌ها میشود؛ به ویژه تا زمانی که تصمیمی برای تعطیلی یا دورکاری کسب و کارها، رعایت پروتکل‌های مشخص پیشگیری و البته در دسترس قرار دادن کافی وسایل پیشگیری از ابتلا به کرونا همچون ماسک و مواد ضدعفونی دست و محیط – که این روزها بسیار کمیاب شده‌اند – وجود نداشته باشد، دانش‌آموزان حتی در خانه هم در معرض خطر هستند و تعطیلی هم به تنهایی رفت و آمد آن‌ها را کاهش نمی‌دهد. در آینده نیز جبران این کسری ساعات، با فشرده‌سازی آموزش، سایر برنامه‌های دانش‌آموزان، والدین و مربیان آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این در حالی است که آموزش و پرورش بهار امسال با طولانی‌تر شدن روزهای آموزش پس از تقویم تعیینشده پیشین با توجه به تعطیلی مدارس در برخی استان‌ها به دلیل سیل کنار نیامد. در عین حال در سال پایانی دوره متوسطه دوم، چالشی مثل تاریخ کنکور سراسری دانشگاه‌ها وجود دارد که باید درباره آن نیز تصمیم‌گیری شود.
بسیاری از دورآموزی و آموزش الکترونیک به عنوان جایگزینی برای شرایط اضطراری مانند مقابله با ویروس کرونا یاد می‌کنند؛ اما نکته اینجا است که نه همه دانش‌آموزان و دانشجویان به امکانات آموزش الکترونیک دسترسی دارند، نه زیرساخت‌های آن به اندازه کافی فراهم شده است و نه همه مباحث را می‌توان به صورت الکترونیک آموزش داد. در عین حال نمی‌توان از همه والدین انتظار داشت که به یک شکل و با یک کیفیت، جای خالی معلمان را در خانه پر کنند و درباره اساتید دانشگاه نیز این کار تقریبا غیرممکن است.
فراموش نکنیم که شرایط قرنطینه خودخواسته با تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها، می‌تواند بحران‌های روحی و روانی همچون استرس، بیحوصلگی، کاهش نشاط و شادابی و سایر هزینه‌های معنوی اینچنین را هم به دنبال دارد.
به هر ترتیب اگر تعطیلی در مسیر کنترل کرونا ویروس اجتناب‌ناپذیر باشد، فکر کردن به سایر ابعاد آن نیز اجتناب‌ناپذیر است و شاید دولت بعد از آن که از سامان دادن اطلاع‌رسانی صحیح، مدیریت بازار ماسک و مواد ضدعفونی، تهیه پروتکل‌های ایمنی برای پزشکان، پرستاران، بهیاران و بیماران و مسائلی از این دست کمی فارغ شد، فکری هم به حال آینده آیندگان این سرزمین کند.
سایر اخبار این روزنامه
تکرار تعطیلات مدارس و دانشگاه‌ها در حوادث و بلایای گوناگون چه بر سر آموزش دانش‌آموزان و دانشجویان می‌آورد؟
جلال خوش‌چهره
چالش‌های مجلس یازدهم
«ابتکار» از نگرانی‌های محیط‌زیستی و بهداشتی کرونا در ایران گزارش می‌دهد
معماهای کرونا؛ از دفع زباله تا دفن مردگان
«ابتکار» امکان تاثیرپذیری بازار مسکن از شیوع ویروس کرونا را بررسی کرد
مصون ماندن مَسکن از کرونا؟
آیا «کرونا» می‌تواند اعتماد خدشه‌دار شده مردم به رسانه‌ها را بازگرداند؟
از بحران «کرونا» تا بحران «اطلاع‌رسانی»
«ابتکار» از روند مدیریت مسئولان مربوطه در شرایط اضطرار گزارش می‌دهد
مدیریت در دام کرونا
جنجال‌های سیاسی پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری افغانستان همچنان ادامه دارد
رئیس‌جمهوری در تماس تلفنی با استانداران قم و گیلان:
با بسیج امکانات، تلاش برای تامین سلامت مردم را مضاعف کنید
رئیس قوه قضائیه:
مقابله با کرونا همکاری ملت و همت همگانی می‌طلبد
دستور معاون اول رئیس جمهوری بر هماهنگی همه دستگاه‌ها در قم برای مقابله با انتشار ویروس کرونا
وزیر کشور:
با اتحاد، انسجام و همیاری بر کرونا ویروس غلبه می‌کنیم
کروناویروس یا کرونای منفعتطلبی؟
